Πέρα από το πολιτικό ενδιαφέρον του βιβλίου που απεικονίζει μιαν ενδιαφέρουσα χώρα και εποχή, προβάλλεται μια μοναδική προσωπικότητα.

Πέρα από το πολιτικό ενδιαφέρον του βιβλίου που απεικονίζει μιαν ενδιαφέρουσα χώρα και εποχή, προβάλλεται μια μοναδική προσωπικότητα. Μια γυναίκα σπάνια για την εποχή της, που πάλεψε με τους δαίμονες της πρωτοπορίας μέσα στους λαβυρίνθους της ελεύθερης συνείδησής της.

Ο δέκατος ένατος αιώνας είναι ο αιώνας των ακραίων κοινωνικών αντιθέσεων – όπως τον γνωρίσαμε μέσα από κορυφαία αντιπροσωπευτικά έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας που περιγράφουν γλαφυρότερα και εναργέστερα από κάθε άλλη πηγή έναν κόσμο σκοτεινό, έναν κόσμο γεμάτο Όλιβερ Τουίστ, πνιγμένο στον ζόφο και στη σκληρότητα. Ο δέκατος ένατος αιώνας είναι επίσης ο αιώνας των μεγάλων επαναστάσεων, των μεγάλων ιδεολογικών ζυμώσεων που ενέπνευσαν συνειδήσεις και μεγάλες ανατροπές.

Το αναρχικό κίνημα στις απαρχές της εμφάνισής του θα μπορούσε κανείς να το εντοπίσει στο πρόσωπο του ατομικιστή αναρχικού Ουίλιαμ Γκόντγουιν (1756-1836). Ήταν αυτός που στο έργο του «Έρευνα για την πολιτική δικαιοσύνη» πραγματεύτηκε μία μορφή ακραίου πολιτικού φιλελευθερισμού, ο οποίος έδινε έμφαση στην πλήρη ελευθερία του ατόμου από την κρατική καταπίεση. Έκτοτε, εμφανίστηκαν τάσεις κοινωνικού αναρχισμού μέσα στο ευρύτερο σοσιαλιστικό κίνημα. Ως πολιτική ιδεολογία εντοπίζεται ευκρινέστερα το 1870, όταν ο Μιχαήλ Μπακούνιν και οι υποστηρικτές του αποσπάστηκαν από την Πρώτη Διεθνή (ή Διεθνή Ένωση των Εργατών) που είχαν ιδρύσει ο Καρλ Μαρξ και ο «πατέρας της αναρχίας» Πιερ-Ζοζέφ Προυντόν.

Κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, μια σειρά ονομάτων συνδέθηκε με το κίνημα, οι αρχές του οποίου διαδόθηκαν ευρέως στην Ευρώπη. Μια από τις λαμπρότερες και ξεχωριστές φυσιογνωμίας που ανέδειξε το αναρχικό κίνημα στην πέραν του Ατλαντικού πλευρά ήταν και η Βολταιρίν ντε Κλερ. Ο πατέρας της, Έκτορας ντε Κλερ, που καταγόταν από τη γαλλική πόλη της Πιλ, μετανάστευσε στην Αμερική το 1854 σε ηλικία δεκαοχτώ χρόνων. Εμφορούμενος από τις ιδέες του Γαλλικού Διαφωτισμού, έγινε στη νέα του πατρίδα υπέρμαχος της κατάργησης της δουλείας. Όπως, δε, γίνεται φανερό, το όνομα της κόρης του, Βολταιρίν, παραπέμπει ευθέως στον μεγάλο Βολταίρο!

Το όνομα της – γαλλικής καταγωγής – Αμερικανίδας έμελλε να συνδεθεί με την πιο λαμπρή περίοδο του αμερικανικού αναρχισμού, η δε δράση της εκτείνεται από τον εμβληματικό Μάη του 1886 στο Χεϊμάρκετ του Σικάγου και την απόπειρα δολοφονίας της ώς τα πολιτικά και λογοτεχνικά της κείμενα.

Η Βολταιρίν ντε Κλερ συνδέεται με τον αναρχισμό, ένα κίνημα που γεννήθηκε και διαμορφώθηκε στην Ευρώπη, στην πρώιμη ιστορική του φάση, και κατά συνέπεια ασπάζεται την πρώιμη μορφή του, τον ατομικισμό που προτάσσει την ατομικότητα απέναντι στο κράτος και την κοινωνία, αρνούμενο έτσι τον συλλογικό τρόπο λήψης των αποφάσεων διότι πρεσβεύει ότι η άμεση δημοκρατία είναι δεσμευτική έως καταπειστική απέναντι στις εκλογικές μειοψηφίες. Επίσης, κάποιοι ατομικιστές στον τομέα της οικονομίας δέχονταν ότι η ελεύθερη αγορά ήταν ένας φυσικός τρόπος διανομής των αγαθών, ενώ κάποιοι άλλοι υποστήριζαν ότι πρόκειται για έναν καταπιεστικό μηχανισμό. Στην ιδεολογική της διαμόρφωση, η Βολταιρίν απορρίπτει από την αρχή τον κομμουνισμό υπό το σκεπτικό των αυστηρών οικονομικών εφαρμογών που απαιτούν τη διαιώνιση βασικών εξουσιαστικών δομών και ένα πολύπλοκο γραφειοκρατικό σύστημα εξουσίας που μπορεί να έβλαπτε τις θεμελιώδεις αρχές της ελευθερίας. Η εξέλιξη αυτών των θέσεων και απόψεων την οδήγησαν στη διαμόρφωση της πεποίθησης ότι ο εξεγερμένος άνθρωπος μέσα από την άμεση δράση είναι αυτός που μπορεί να οικοδομήσει μια ελεύθερη κοινωνία.

Είναι προφανές ότι σε γενικές γραμμές πρόκειται για μια ξεπερασμένη ιδεολογία που ωστόσο δεν χάνει καθόλου σε ενδιαφέρον καθώς, εκτός του ότι συνέβαλε στη διαμόρφωση πρωτοπόρων ιδεολογιών, κάποιες αρχές της παραμένουν έντονα παραδειγματικές και χρήσιμες, όπως η δυσπιστία των πολιτών απέναντι σε γραφειοκρατικές – συγκεντρωτικές λειτουργίες του κράτους. Ωστόσο, πέρα από το πολιτικό ενδιαφέρον του βιβλίου που απεικονίζει μιαν ενδιαφέρουσα χώρα και εποχή, προβάλλεται μια μοναδική προσωπικότητα. Μια γυναίκα σπάνια για την εποχή της, που πάλεψε με τους δαίμονες της πρωτοπορίας μέσα στους λαβυρίνθους της ελεύθερης συνείδησής της.

Η μυθιστορηματική αυτή προσωπικότητα του αμερικανικού αναρχικού κινήματος γίνεται γνωστή από μια επιμελημένη έκδοση που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Σοφίτα», η οποία περιέχει ένα βιογραφικό σημείωμα το οποίο παρουσιάζει μέσα από τη ζωή της όλη εκείνη την κρίσιμη πρώιμη περίοδο της αμερικανικής αναρχίας, ρίχνοντας φως στις πιο ξεχωριστές προσωπικότητές της. Περιλαμβάνει επίσης τρία βασικά της κείμενα, «Γιατί είμαι αναρχική», «Η κυρίαρχη ιδέα», «Άμεση δράση», τον φανταστικό διάλογο «Ο ατομικιστής και ο κομμουνιστής» που έγραψε μαζί με την Όλγα Σλομποντίνσκι, καθώς και ένα μικρότερο δοκίμιο («Μια ματιά στον κομμουνισμό») που αποτελεί ένα πρόσθετο διευκρινιστικό κείμενο με αφορμή τον παραπάνω διάλογο. Περιλαμβάνει επίσης τις περίφημες διακηρύξεις της «Μια απαραίτητη διευκρίνιση» και «Η παρούσα στάση» που καταδεικνύουν το πνεύμα της και τη μαχητικότητά της. Επίσης, δύο μικρά διηγήματα, «Εκεί που το λευκό ρόδο χάθηκε» και «Η αλυσοδεμένη μπάντα». Τέλος, έξι ποιήματά της (με παράθεση του πρωτότυπου) που αποκαλύπτουν τη ποιητική της αξία.