Μπορεί ο αρχηγός του αμερικάνικου Πολεμικού Ναυτικού ναύαρχος Gary Roughead να εντυπωσιάστηκε από τα ρωσικής κατασκευής γιγαντιαία χόβερκραφτ (αερόστρωμνα) ZUBR που έχει ο ελληνικός στόλος στην Αμφιάλη, εμείς όμως δεν φαίνεται να αναγνωρίζουμε τόσο την επιχειρησιακή τους αξία.

Μπορεί ο αρχηγός του αμερικάνικου Πολεμικού Ναυτικού ναύαρχος Gary Roughead να εντυπωσιάστηκε από τα ρωσικής κατασκευής γιγαντιαία χόβερκραφτ (αερόστρωμνα) ZUBR που έχει ο ελληνικός στόλος στην Αμφιάλη, εμείς όμως δεν φαίνεται να αναγνωρίζουμε τόσο την επιχειρησιακή τους αξία.

Διότι δεν εξηγείται αλλιώς η απόφαση του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού να θέσει σε «Έκτακτη Ακινησία» (ΕΚΑ) τα δύο από τα τέσσερα ZUBR – με το ερώτημα της πλήρους απόσυρσής τους να έχει μπει για τα καλά στο τραπέζι των ναυάρχων. Βεβαίως τον Αμερικάνο ναύαρχο μια τέτοια είδηση θα τον έκανε ευτυχισμένο δεδομένης της απέχθειας που έχουν οι ΗΠΑ για κάθε ρωσικό όπλο που μπαίνει στο οπλοστάσιο δυτικών και, πολύ περισσότερο, ΝΑΤΟϊκών χωρών. Άλλωστε και το «βαθύ κράτος» του ναυτικού με την «αγγλοσαξονική» (στα λόγια…) νοοτροπία ποτέ δεν είδε με μεγάλη συμπάθεια τα ρωσικά χόβερκραφτ, που – αν τα αξιοποιούσαν με βάση τον σχεδιασμό της «ταχείας αντίδρασης» – θα μπορούσαν να αλλάξουν σημαντικά την επιχειρησιακή εικόνα στο Αιγαίο. Έτσι, τουλάχιστον, λένε έμπειροι αξιωματικοί που έχουν υπηρετήσει στα σκάφη αυτά και γνωρίζουν από πρώτο χέρι τις δυνατότητές τους.

Η είδηση λοιπόν είναι ότι τα ZUBR «Ζάκυνθος» και «Ιθάκη»… βγαίνουν στον γιαλό κατά πάσα πιθανότητα μονίμως και με στόχο – σταδιακά – να «κανιβαλιστούν»: τουτέστιν να πάρουν τις «σάρκες» τους (τα ανταλλακτικά και τα μείζονα εξαρτήματά τους) για να συντηρηθούν τα άλλα δύο, τα «Κέρκυρα» και «Κεφαλληνία».

Το πρώτο από αυτά ζήτησε ο ίδιος ο Αμερικάνος αρχηγός ΓΕΝ (USA NAVY) ναύαρχος Roughead να το επισκεφθεί – πράγμα που έκανε συνοδευόμενος από τον υπαρχηγό του Στόλου υποναύαρχο Πάνο Ευσταθίου και τον κυβερνήτη του σκάφους πλωτάρχη Ηλ. Κουπλάνη.

Η εντύπωση των Αμερικάνων από το σκάφος ήταν τέτοια, ώστε ανάρτησαν τρεις φωτογραφίες του στην επίσημη ιστοσελίδα του αμερικανικού ναυτικού! Όπως αναφερόταν, είναι μεγαλύτερα από αυτά που χρησιμοποιεί το USA NAVY και ως άνθρωπος της θάλασσας ο Αμερικάνος αρχηγός δήλωσε ικανοποιημένος που γνώρισε μια άλλη τεχνολογία, αλλά και εντυπωσιασμένος από το πόσο καλά ήταν συντηρημένο το σκάφος από τους Έλληνες.

Τα χόβερκραφτ ρωσικής τεχνολογίας ZURB άρχισαν να έρχονται στην Ελλάδα από το 2001, ενώ το τελευταίο έφθασε το 2005. Εξαρχής πάντως υπήρχε πρόβλημα ροής ανταλλακτικών τους.

Η ελληνική πλευρά υποστηρίζει ότι οι Ρώσοι δεν είχαν εφοδιαστικό σύστημα και τα ανταλλακτικά ήταν ακριβά, καθώς είναι οι μοναδικοί προμηθευτές. Το τελευταίο βέβαια δεν είναι απολύτως αληθές καθώς στην αγορά εμφανίζονται και οι Ουκρανοί που – επί ενιαίας ΕΣΣΔ – είχαν ZUΒR και κατασκεύαζαν κάποια μέρη τους. Άλλωστε τα δυο πρώτα που πήραμε ήταν ουκρανικά (το ένα το γυρίσαμε πίσω λόγω βλάβης και πήραμε τελικά τρία ρωσικά). Ο ανταγωνισμός Ρώσων – Ουκρανών δημιούργησε, λένε στο ναυτικό, προβλήματα σε μας.

Δυσκολία υπήρξε και από το γεγονός ότι τα χόβερκραφτ για τη Ρωσία ήταν «αεροπορικό μέσο», συνεπώς χρειάζονταν αντίστοιχη συντήρηση. Αυτό, λέει η ρωσική πλευρά, δεν μπόρεσε να το ενστερνιστεί ολοκληρωτικά η ελληνική πλευρά που ήταν της λογικής… «ματσακόνι». Σύμφωνα με τους Ρώσους, η Αθήνα είχε ευθύνες διότι δεν ήθελε μια σταθερή σύμβαση υποστήριξης επειδή ήθελε, λέει η Μόσχα, να βρίσκει σκόρπια φτηνότερα ανταλλακτικά σε πρώην σοβιετικές χώρες, χωρίς όμως εγγύηση. Κάτι ανάλογο δηλαδή που οι «γαλάζιοι» πήγαν να εφαρμόσουν και στα αντιαεροπορικά TOR-M1.

Τελικά, φαίνεται ότι και οι δύο πλευρές κατάλαβαν τα καλά μιας συμφωνίας υποστήριξης και αυτή υπεγράφη. (Τώρα ετοιμάζεται και δεύτερη σύμβαση υποστήριξης). Ήταν όμως σχετικά αργά, διότι οι καθυστερήσεις από τις βλάβες είχαν δημιουργήσει κλίμα. Αυτό ενισχύθηκε από το ότι συν τω χρόνω οι ναυτικοί είδαν ότι για να χρησιμοποιηθούν τα χόβερκραφτ πρέπει να προσεγγίσουν συγκεκριμένες ομαλές ακτές των νησιών μας που είναι σχετικά λίγες και συνεπώς να έχουν προεπιλεγεί.

Από την άλλη, αξιωματικοί που έχουν ασχοληθεί με τον τύπο και την τεχνολογία χόβερκραφτ υποστηρίζουν ότι παρέχει φουλ επιχειρησιακά οφέλη, όπως μεταφορά στρατιωτικών τεθωρακισμένων οχημάτων και υλικό υποστήριξης, με μεγάλη ταχύτητα και σε μεγάλες αποστάσεις με αρκετή ασφάλεια. Αυτό, αναφέρουν, καλύπτει την ανάγκη του ΓΕΕΘΑ, που εφαρμόζει διακλαδικά σχέδια, και καλύπτει άμεσα τα νησιά με επιπλέον δυνάμεις, αφού λόγω της γεωγραφικής ιδιομορφίας του Αιγαίου δεν μπορεί να υπάρχουν παντού και ανά πάσα στιγμή επαρκή στρατεύματα.

Αυτή την περίοδο βρίσκεται σε εξέλιξη στο Πολεμικό Ναυτικό επιχειρησιακή και τεχνικοοικονομική μελέτη με αντικείμενο τη διερεύνηση αν τα σχέδια αξιοποίησης των ZUBR σε πιθανές κρίσεις μπορούν να υλοποιηθούν όχι με 4 σκάφη, όπως σήμερα, αλλά με δύο.

Στη μελέτη υπολογίζουν ότι έτσι κι αλλιώς από τα 4 το 1 θα είναι πάντα σε συντήρηση, οπότε – λένε – ίσως ο πιθανός «κανιβαλισμός» των δύο για να διατηρηθούν τέλεια τα άλλα δύο να είναι «μια βολική λύση». Ιδίως, προσθέτουν, σ’ αυτή τη δύσκολη από πλευράς οικονομικών περίοδο. Αν επιλεγεί η λύση της διατήρησης των δύο, αυτά θα είναι το «Κεφαλληνία» που ήρθε στην Ελλάδα το 2001 και το «Κέρκυρα» που ήρθε το 2005. Θα αποσυρθούν δε το «Ιθάκη» (2001) και το «Ζάκυνθος» (2001).

Βεβαίως, η απόφαση του ΓΕΝ δεν θα είναι και η τελική: Ως διακλαδικό όπλο το επιχειρησιακό στάτους των χόβερκραφτ θα αξιολογηθεί τελικά από το ΓΕΕΘΑ – και στη συνέχεια από το Συμβούλιο Άμυνας – όπου θα μπουν και άλλα δεδομένα. Όπως π.χ. η ανανεωμένη πολιτική δέσμευση της ρωσικής πλευράς για πλήρη εφοδιαστική υποστήριξη μόλις υπογραφεί το θεσμικό πλαίσιο, αλλά και εισηγήσεις – πέραν του ναυτικού – που θέτουν επιτακτικά το ζήτημα της ταχυκίνησης δυνάμεων από την ηπειρωτική Ελλάδα στα νησιά σε περίπτωση κρίσεων.