[1] Δες π.χ. Ζ. Π. Βερναν, «Μύθος και Σκέψη στην αρχαία Ελλάδα»

[2] Αυτό επικαλείτο ο παρεξηγημένος Άνταμ Σμιθ με το περίφημο «αόρατο χέρι»

[3] Ζακ Αταλί, «Παγκόσμια κατάρρευση σε 10 χρόνια», εκδ. Παπαδόπουλος, Αθήνα 2011

[4] Ο Λίνκολν μάλιστα είχε πει: «Έχω δυο μεγάλους εχθρούς. Το στρατό των Νοτίων μπροστά μου και το στρατό των τραπεζιτών πίσω μου. Από τους δυο αυτούς εχθρούς ο χειρότερος είναι ο πίσω μου»

[5] Το ήμισυ περίπου των κατοίκων είχε πολιτικό λόγο και πρόσβαση σε όλα τα αξιώματα (χωρίς αυτό να σημαίνει πως οι «δούλοι» δεν είχαν δικαιώματα: υπάρχουν αποδείξεις πως στην ανοικοδόμηση της Ακρόπολης των Αθηνών οι «δούλοι» πληρωνόντουσαν κανονικά όπως όλοι οι εργαζόμενοι, μάλιστα τινές εξ αυτών πληρωνόντουσαν περισσότερο από τους «ελεύθερους πολίτες», προΐσταντο μάλιστα αυτών στα συνεργεία. Το ίδιο και οι «μέτοικοι», μέτοικος άλλωστε ήταν και ο Αριστοτέλης). Αν λάβουμε υπ’ όψιν μας πως ενεργά συμμετείχαν μόνο οι άρρενες, τότε θα λέγαμε πως ένας στους πέντε έως ένας στους δέκα, συμμετείχε με ισότιμο και αποφασιστικό λόγο στα κοινά.

[6] Γιούργκεν Χάμπερμας, «Η ευρωπαϊκή αποτυχία της Μέρκελ: η Γερμανία κάθεται πάνω σε ένα ηφαίστειο», Spiegel Αύγουστος 13-8-2013, «Μετά την ίδρυση της Γερμανικής Αυτοκρατορίας το 1871, η Γερμανία κατέλαβε μια εν μέρει ηγεμονική, αλλά ριψοκίνδυνη, θέση στην Ευρώπη. Σύμφωνα με τον εκλιπόντα ιστορικό Ludwig Dehio, η Γερμανία ήταν «πολύ αδύναμη για να κυριαρχήσει στην Ευρώπη, αλλά και πολύ ισχυρή για να αυτοπεριοριστεί». Αυτή η κατάσταση έστρωσε το έδαφος στα δεινά του 20ού αιώνα. Χάρη στην επιτυχημένη μεταπολεμική ευρωπαϊκή ενοποίηση, η διχοτομημένη -και στη συνέχεια η ενωμένη- Γερμανία, απέφυγαν να βυθιστούν ξανά στο ίδιο, παλιό δίλημμα. Είναι προφανώς προς το συμφέρον της Γερμανίας αυτή η κατάσταση πραγμάτων να παραμείνει ως έχει. Αλλά μήπως έχει ήδη αλλάξει;»

[7] Η κα Μέρκελ το έχει δημοσίως παραδεχτεί

[8] Που δεν ταυτίζεται με το σημερινό τουρκικό κράτος

[9]Γι’ αυτό άλλωστε και δεν βοηθήθηκε η Ελλάδα από την υπόλοιπη Ευρώπη, όταν επιχείρησε να υλοποιήσει τη Συνθήκη των Σεβρών του 1920 – και αντ’ αυτού οδηγήθηκε στη καταστροφή του 1922 – σύμφωνα με την οποίαν η Σμύρνη και τα παράλια του σημερινού τουρκικού κράτους έμεναν υπό την ονομαστική επικυριαρχία του Σουλτάνου αλλά θα διοικούνταν από Έλληνα Αρμοστή ως εντολοδόχο των Συμμάχων, και θα μπορούσαν να προσαρτηθούν στην Ελλάδα μετά από πέντε χρόνια με δημοψήφισμα.

[10] Είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις προ δύο ετών περίπου, γνωστός και ευτραφής πολιτικός χαρακτήρισε από Βουλής και με στόμφο τις σχετικές αποκαλύψεις φαντασιοπληξίες

[11] Έχει γι’ αυτό τιμηθεί με ανδριάντα στη Λωζάννη

[12] Jacques Attali, The New York Times, 2-3-2010