Η νέα συμφωνία με την Gazprom για την τιμή του αερίου το άφησε… ακριβό

Οι Ρώσοι δεν ήταν αδιάλλακτοι, ούτε υπερόπτες, τελικά! Εκτός εάν ήθελαν να αφήσουν αυτή την εντύπωση, τόσο κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για την τιμή του αερίου όσο και στο τέλος, με τη συμφωνία στην οποία κατέληξαν με τους Έλληνες.

Άλλωστε, όπως όλα δείχνουν, ήθελαν να στείλουν ένα μήνυμα προς δύο κατευθύνσεις:

♦ Προς την Αθήνα, ότι παραμένουν ως ένας σύμμαχος, στον οποίο μπορεί να υπολογίζει η εκάστοτε πολιτική ηγεσία της χώρας.

♦ Προς τις Βρυξέλλες, ότι δεν θα πρέπει να θεωρούν την Gazprom τον ψυχρό και κυνικό προμηθευτή, που δεν νοιάζεται για τους πελάτες του και τις συνθήκες της ευρωπαϊκής αγοράς!

Από την πλευρά της, η ελληνική κυβέρνηση επιχειρεί να παρουσιάσει τη συμφωνία ως μία… τεράστια επιτυχία και μάλιστα με την προσωπική συμβολή του πρωθυπουργού. Για μία ακόμη φορά από το Μαξίμου προσπαθούν να μας πείσουν ότι ο Αντώνης Σαμαράς δύο φορές (μία με επιστολή και μία στη συνάντηση στις Βρυξέλλες) ζήτησε από τον Βλαντιμίρ Πούτιν την παρέμβασή του, για να υπάρξει γενναία «έκπτωση» στα τιμολόγια και – όπως λένε στην κυβέρνηση – το πέτυχε!

Παλιές πληγές

Η αλήθεια είναι πως η ΔΕΠΑ κατάφερε να πετύχει ένα ικανοποιητικό ποσοστό μείωσης των τιμών εισαγωγής, αλλά δεν εξάλειψε τη διαφορά με τις μέσες ευρωπαϊκές τιμές, που είναι περίπου 30% χαμηλότερες.

Επιπλέον, οι όροι που συμπεριλαμβάνονται στη νέα συμφωνία μπορούν να χαρακτηριστούν ως θετικοί για την ελληνική πλευρά, αλλά θα πρέπει να αρχίσουν να υλοποιούνται για να υπάρξει οριστική εκτίμηση ως προς το τελικό όφελος.

Αυτό σημαίνει ότι η συμφωνία μεταξύ Gazprom και ΔΕΠΑ δεν είναι ούτε μαύρο ούτε άσπρο. Θα μπορούσε (υπό προϋποθέσεις) να είναι ακόμη καλύτερη για την ελληνική πλευρά, εάν υπήρχαν καλύτεροι χειρισμοί στον τομέα των ελληνορωσικών σχέσεων, οι οποίες υπονομεύτηκαν σε ύψιστο βαθμό από εκείνο το ανεκδιήγητο ταξίδι του Γ. Παπανδρέου στη Μόσχα, τον Φεβρουάριο του 2010.

Αναλύοντας ένα προς ένα τα σημεία (τουλάχιστον εκείνα που δημοσιοποιήθηκαν στην Αθήνα την Τρίτη) προκύπτει μία καλύτερη εικόνα σχετικά με το εάν και κατά πόσο επωφελής είναι η νέα συμφωνία.

Παραμένει ακριβό

Στο θέμα της τιμής. Τελικά η «έκπτωση» (η λέξη σε εισαγωγικά, διότι δεν μας χάρισαν τίποτε, απλώς μείωσαν τις υψηλότερες τιμές, προσεγγίζοντας τον μέσο δυτικοευρωπαϊκό όρο) είναι της τάξης του 15%.

Πριν από δύο εβδομάδες, ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης Σίμος Κεδίκογλου είχε δηλώσει ότι οι τιμές εισαγωγής ρωσικού αερίου το 2013 κυμάνθηκαν στα 467 δολ. ανά χίλια κυβικά. Αυτό σημαίνει πως με τη μείωση των τιμολογίων η σχετική τιμή βρίσκεται ελάχιστα κάτω από τα 400 δολ. και πολύ κοντά στα 397 δολ. Το επίπεδο αυτό απέχει αρκετά από τον αρχικό στόχο που είχε βάλει η ελληνική πλευρά, να ζητήσει το κόστος να μειωθεί στα επίπεδα των 350-370 δολ. ανά χίλια κυβικά.

Όπως και να ’χει, η μείωση που πέτυχε η ΔΕΠΑ δεν είναι ευκαταφρόνητη και αναμένεται να υλοποιηθεί η δέσμευση της επιχείρησης και της κυβέρνησης να περάσει ολόκληρη η «έκπτωση» στα τιμολόγια προς όλους τους πελάτες –βιομηχανικούς, εμπορικούς, οικιακούς και παραγωγούς ηλεκτρισμού. Η εξέλιξη αυτή θα οδηγήσει σε μείωση των τελικών τιμών, δίνοντας ανάσα στους καταναλωτές, αλλά χωρίς να λύνει αποτελεσματικά και στο σύνολό του το πρόβλημα του υψηλού ενεργειακού κόστους.

Αναδρομική ισχύς. Μία ακόμη επιτυχία της ελληνικής πλευράς είναι η αναδρομικότητα της ισχύος των νέων τιμολογίων, από τον Ιούλιο του 2013. Αυτό μεταφράζεται σε περίπου 70 εκατ. όφελος για το προηγούμενο έτος και περίπου διπλάσιο ποσό για το σύνολο του 2014.

Οι ρήτρες. Η ελληνική πλευρά, όπως όλα δείχνουν, πέτυχε να γίνουν πιο ελαστικοί οι όροι για το λεγόμενο «take or pay», την υποχρέωση, δηλαδή, του πελάτη (ΔΕΠΑ) να πληρώσει τον προμηθευτή (Gazprom) για τις ποσότητες που δεν κατάφερε να απορροφήσει.

Στο προηγούμενο συμβόλαιο το όριο ήταν στα 2,4 δισ. κυβικά τον χρόνο (με κατανάλωση 2 δισ., θα έπρεπε να πληρώσουμε και τα υπόλοιπα 400 εκατ. κυβικά), ενώ τώρα ο πήχης πέφτει στα 2 δισ. κυβικά, που είναι πολύ πιο κοντά στις σημερινές πραγματικές καταναλώσεις.

Η διάρκεια της συμφωνίας. Όπως προκύπτει από τα όσα έγιναν γνωστά το βράδυ της Τρίτης, η νέα ελληνορωσική συμφωνία παρατείνει έως το 2026 το ισχύον συμβόλαιο, που κανονικά θα έληγε το 2016.

Επιπλέον προβλέπεται νέα διαδικασία διαπραγμάτευσης των δύο πλευρών, έπειτα από δύο χρόνια, ενώ έως το τέλος της 10ετίας υπάρχει η πρόβλεψη για μία ακόμη διαπραγμάτευση με αντικείμενο και πάλι το ύψος των τιμών.

Βεβαίως, μέχρι να δημοσιοποιηθούν (εάν ποτέ γίνει αυτό…) και άλλες λεπτομέρειες από τη συμφωνία μεταξύ Gazprom και ΔΕΠΑ, θα επικρατεί η γενική εικόνα της θετικής κατάληξης των επαφών με τους Ρώσους. Υπάρχουν όμως κι άλλα θέματα που παραμένουν ανοικτά, μέχρι να διευκρινιστούν και έως ότου οι μειωμένες τιμές να περάσουν στους τελικούς καταναλωτές.

Ενεργειακό κόστος

Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι η έκπτωση του 15% δεν είναι αρκετή για να μειώσει σε τέτοιο βαθμό το ενεργειακό κόστος των ενεργοβόρων βιομηχανιών, ώστε να υπάρξει αποτελεσματική λύση στο πρόβλημα. Απλώς είναι ένα παυσίπονο στη βαριά και κακοήθη ασθένεια που ταλανίζει την εγχώρια παραγωγική μονάδα.

Για να υπάρξει αποτελεσματική λύση στο πρόβλημα θα πρέπει να καταργηθούν όλες οι επιβαρύνσεις που επιβλήθηκαν με τις μνημονιακές πολιτικές των τελευταίων τεσσάρων χρόνων. Θα πρέπει, δηλαδή, να καταργηθεί ο ΕΦΚ που επέβαλε η κυβέρνηση Παπανδρέου στο φυσικό αέριο, να μειωθεί δραστικά ο ΦΠΑ και όλες οι αυξήσεις σε τέλη, δασμούς κ.λπ. Με αυτόν τον τρόπο η μείωση των τιμολογίων για τις ελληνικές βιομηχανίες μπορεί να φτάσει (μαζί με την «έκπτωση» των Ρώσων) ή και να ξεπεράσει το 30%, δίνοντας πραγματική ανάσα στο τελικό κόστος παραγωγής.

Και κάτι τελευταίο, που δεν απασχόλησε (μέχρι στιγμής) κανέναν: Οι Ρώσοι υποσχέθηκαν καλύτερες τιμές, αλλά ακόμη δεν έχουν εξασφαλίσει οριστικά την οδό μεταφοράς του αερίου έως τα ελληνικά σύνορα. Θυμίζουμε ότι σήμερα το αέριο από τη Ρωσία διοχετεύεται μέσω Ουκρανίας και, όπως είναι γνωστό, η Μόσχα δεν έχει το πάνω χέρι (προς το παρόν) στις ραγδαίες εξελίξεις στη χώρα αυτή!