Όπως αναφέρει σε αναλυτικό της ρεπορτάζ η Καθημερινή, αν υπάρχει μια βεβαιότητα που ξεπροβάλλει μέσα από τον σωρό των ερειπίων του πάλαι ποτέ «Παρισιού της Μέσης Ανατολής» είναι ότι κανείς δεν αναλαμβάνει την ευθύνη. Ούτε αυτοί που μετέφεραν τις 2.750 τόνους νιτρικού αμμωνίου στο λιμάνι της Βηρυτού το 2013, ούτε η διαχειριστική αρχή του λιμανιού που είχε τα επικίνδυνα εκρηκτικά τόσα χρόνια υπό την εποπτεία της, ούτε οι δικαστές στους οποίους ζητήθηκε να απελευθερώσουν το φορτίο προς πώληση, ούτε οι υπηρεσίες ασφαλείας, ούτε τα αρμόδια υπουργεία, ούτε οι κυβερνήσεις των προηγούμενων χρόνων, κανείς.

Ομως η έκρηξη συνέβη και οι συγγενείς των νεκρών, οι 6.000 τραυματίες, οι δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι που έχασαν σπίτια και μαγαζιά, αλλά και εκατομμύρια άλλοι που θα κληθούν να πληρώσουν με τους φόρους τους τον λογαριασμό της ανοικοδόμησης, απαιτούν εξηγήσεις. Στους δρόμους της Βηρυτού διαδηλωτές ζητούν όχι μόνο την παραίτηση της κυβέρνησης, που πράγματι υποβλήθηκε τη Δευτέρα, αλλά συνολικά την κάθαρση ενός συστήματος που έχει αποτύχει στα πιο στοιχειώδη: τη διαφύλαξη της ασφάλειας και της οικονομικής ευημερίας.

Πελατειακά δίκτυα

Προκειμένου να αποφεύγονται οι εντάσεις, τα αξιώματα στον Λίβανο μοιράζονται μεταξύ των θρησκευτικών κοινοτήτων, με αποτέλεσμα η κάθε κοινότητα να μπορεί να προστρέξει στα δικά της παγιωμένα πελατειακά δίκτυα. Είναι ενδιαφέρουσα η απάντηση που έδωσε στον βετεράνο ανταποκριτή της εφημερίδας Independent, Ρόμπερτ Φισκ, ναυτιλιακός πράκτορας της Βηρυτού, όταν ο Φισκ ρώτησε ποιος επιτέλους κάνει κουμάντο στο λιμάνι. «Ολοι έχουν τους ανθρώπους τους στο λιμάνι – οι σουνίτες, οι σιίτες, οι χριστιανοί, όλοι. Αν θέλω να εκτελωνιστεί ένα φορτίο γρήγορα, μπορεί να πέσω σε ανθρώπους του Μπέρι (του αρχηγού του σιιτικού κινήματος Αμάλ και προέδρου της Βουλής). Αν αυτοί ζητούν πολλά, πάω στη Χεζμπολάχ για να δω αν οι δικοί τους τελωνειακοί μπορούν να κάνουν τη δουλειά με λιγότερα». «Ή στους χριστιανούς, ή στους λιγοστούς Δρούζους», προσθέτει με τη σειρά του ο Φισκ.

Τα πελατειακά δίκτυα λειτουργούν αμφίδρομα, με τις κορυφές να υπόσχονται ότι θα «τακτοποιήσουν» τους δικούς τους, σύστημα που λειτουργούσε όσο κυκλοφορούσε χρήμα και η χώρα ήταν πόλος έλξης κεφαλαίων από τη Μέση Ανατολή, αλλά τορπιλίστηκε όταν ο Λευκός Οίκος επέβαλε κυρώσεις σε τράπεζες που έχουν συναλλαγές με το Ιράν, προξενώντας σοβαρά προβλήματα στο τραπεζικό σύστημα και στην οικονομία. Τον Δεκέμβριο, η οικονομική κατάρρευση είχε ήδη κατεβάσει τον κόσμο στους δρόμους, σε τεράστιες διαδηλώσεις, οι οποίες ξεθύμαναν όταν ανέλαβε η κυβέρνηση «ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων» του Ντιάμπ.