Μέχρι πρόσφατα επικρατούσε η άποψη ότι η κατανάλωση κρέατος είναι απαραίτητη για την ανθρώπινη υγεία. Παρόλα αυτά, όλο και περισσότεροι άνθρωποι εκτιμούν τα οφέλη του βιγκανισμού, ο οποίος φαντάζει στα αφτιά των φανατικών κρεατοφάγων σαν …ασυγχώρητη αίρεση.

Εντούτοις, οι φωνές που υποστηρίζουν πως η υπερκατανάλωση κρέατος δεν είναι ευεργετική, πληθαίνουν. Επιστήμονες προειδοποιούν ότι οι διοξίνες που συγκεντρώνονται στον ιστό των ζώων αλλά και τα νιτρικά πρόσθετα, ως παράγοντες βελτίωσης της γεύσης, είναι ένας βλαβερός συνδυασμός για την υγεία μας και μπορούν να προκαλέσουν από θρομβώσεις στο αίμα μέχρι και καρκίνο.

Στα πλαίσια αυτά έχει ανοίξει μια συζήτηση στη Γαλλία για το κατά πόσο είναι συνετό να αφαιρεθεί το κρέας από τη διατροφή των παιδιών στα σχολεία, και αν όχι γενικά, έστω για κάποιες μέρες την εβδομάδα. Οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως η πρόταση για μερικά μεσημεριανά γεύματα χωρίς κρέας, δεν θα προκαλέσει κάποια ανισορροπία στην υγεία των παιδιών καθώς θα καταναλώσουν σίγουρα ζωική ύλη κάποια άλλη στιγμή. Αντίθετα, υποστηρίζουν ότι μια διατροφή στα σχολεία χωρίς ζωική ύλη θα ευεργετήσει την υγεία των παιδιών. Την άποψη αυτή δεν φαίνεται όμως να συμμερίζεται ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης της Γαλλίας, Ζουλιέν Ντενορμαντί ο οποίος είναι της άποψης ότι το κρέας είναι απαραίτητο συστατικό στην καθημερινή διατροφή των παιδιών για τη σωστή ανάπτυξή τους.

Στο ζήτημα της διατροφής εμπλέκονται αρκετοί παράγοντες όπως η οικονομία, το περιβάλλον, η διαθεσιμότητα αλλά και οι ανθρώπινες παραδόσεις (πχ το Πάσχα). Η συζήτηση περιπλέκεται και από τη συχνή σύγχυση μεταξύ των διαφόρων φυτικών διαιτών οι οποίες αφορούν την πεσκο-βετζετέριαν διατροφή (δεν περιλαμβάνει κρέας), τη βετζετέριαν διατροφή (εξαιρείται το κρέας, όχι όμως τα ζωικά προϊόντα) και την καθαρά βίγκαν διατροφή που απαγορεύει την κατανάλωση κρέατος και οποιασδήποτε ζωικής ύλης. Η παντελής αφαίρεση ζωικής ύλης από τα γεύματα είναι αυτό που ανησυχεί κυρίως τους διατροφολόγους. Ο Βρετανικός Σύλλογος Διατροφολόγων προτρέπει αυτόν που θα επιλέξει να γίνει βίγκαν, να απευθυνθεί εξάπαντος σε ειδικό. «Είναι πολύ σημαντικό οι άνθρωποι που διαλέγουν τη βίγκαν διατροφή, να μπορούν να πάρουν σωστές πληροφορίες από τις σωστές πηγές και να συμβουλευτούν διατροφολόγο που θα διαμορφώσει το σωστό πρόγραμμα που ταιριάζει στον κάθε οργανισμό» δηλώνει ο Αντυ Μπέρμαν, Διευθυντής της ΒDΑ (British Dietetic Association).

Αντίθετα με τη διαδεδομένη ιδέα ότι το βασικό πρόβλημα με τη βίγκαν διατροφή είναι οι πρωτεΐνες που προσφέρει το κρέας, το κεντρικό ζήτημα δεν είναι αυτό. Για την ακρίβεια, οι φυτικές πρωτεΐνες καλύπτουν τις ίδιες ανάγκες με τα ζωικά προϊόντα και το κρέας. Το κεντρικό πρόβλημα είναι η βιταμίνη Β12, που βρέθηκε σχεδόν μόνο σε ζωικά προϊόντα. Η έλλειψη της βιταμίνης μπορεί να προκαλέσει σοβαρές ασθένειες όπως αναιμία ή νευρολογικά ή νευροψυχολογικά προβλήματα. Για αυτό, οι επιστήμονες επιμένουν στα διατροφικά υποκατάστατα. Επίσης, το ασβέστιο και η βιταμίνη D είναι δύσκολο να ληφθούν από έναν οργανισμό που καταναλώνει αποκλειστικά φυτικής προέλευσης προϊόντα. Παρόλα αυτά, το γάλα σόγιας είναι μια ικανή αντικατάσταση καθώς είναι πλούσιο και σε ασβέστιο και σε βιταμίνη D.

Με την πάροδο των χρόνων και μετά από πολλές έρευνες και μελέτες πάνω στη χορτοφαγική διατροφή, έχει αποδειχθεί ότι έχει πολλά οφέλη για τον ανθρώπινο οργανισμό, αφού με τις διαθέσιμες επιλογές τροφών το άτομο ακολουθεί έναν υγιεινό τρόπο ζωής. Είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, πράγμα που διασφαλίζει τη σωστή εντερική λειτουργία και την πρόσληψη πολλών σημαντικών φυσικών θρεπτικών συστατικών. Παράλληλα, η μείωση της πρόσληψης κρέατος συμβάλλει στη μείωση της χοληστερόλης και της πίεσης προστατεύοντας την καρδιά, ενώ μειώνεται και ο κίνδυνος σχηματισμού πέτρας στα νεφρά, λόγω της μειωμένης έκκρισης οξαλικών και ουρικού οξέος. Επιπλέον, έχει παρατηρηθεί ότι οι χορτοφάγοι τείνουν να έχουν χαμηλότερο δείκτη μάζας σώματος αφού η διατροφή τους είναι πλούσια σε φυτικές ίνες και φτωχή σε λίπος και συνεπώς σε θερμίδες. Έρευνες έδειξαν, ότι μια βίγκαν διατροφή συμβάλλει στη μείωση των ποσοστών εμφάνισης καρκίνου, τόσο με την έλλειψη βλαβερών ζωικών προϊόντων, τα οποία περιέχουν λίπη, χημικά και φάρμακα, όσο και με την πρόσληψη πληθώρας θρεπτικών συστατικών που περιέχονται στα φρούτα και τα λαχανικά.

Παρόλα τα οφέλη ενός ισορροπημένου βιγκανισμού στην υγεία, δεν είναι αυτά ο μόνος λόγος που επιλέγει κανείς το χορτοφαγικό τρόπο ζωής. Υπάρχει και η ηθική διάσταση της χορτοφαγίας: Οι βάρβαρες συνθήκες που επικρατούν στα σφαγεία και τις φάρμες παραγωγής κρέατος είναι μια πραγματικότητα που σοκάρει τους πάντες. Τα ζώα διαβιούν σε αισχρές, ανθυγιεινές, στρεσογόνες και καθόλα τρομακτικές συνθήκες. Το επιχείρημα, όχι μόνο των χορτοφάγων αλλά και των ανθρώπων με πλήρη διατροφή, είναι πως όλα τα πλάσματα έχουν το δικαίωμα σε μια καλή ζωή. Στην Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων των ζώων (1978) αναφέρεται ρητά ότι «Τα ζώα που εκτρέφονται για τη διατροφή του ανθρώπου πρέπει να στεγάζονται, να τρέφονται, να μετακινούνται και να θανατώνονται χωρίς πρόκληση πόνου και αγωνίας.[…] Κανένα ζώο δεν πρέπει να υποβάλλεται σε κακομεταχείριση ή απάνθρωπη συμπεριφορά. Αν η θανάτωση ενός ζώου θεωρηθεί υποχρεωτική, πρέπει να γίνει στιγμιαία, ανώδυνα και χωρίς καμιά πρόκληση αγωνίας του ζώου». Ο βιγκανισμός θεωρεί ότι ο πόνος ή ο θάνατος του ζώου είναι μια λιγότερο προτιμητέα έως απαγορευτική επιλογή.

Τέλος, ανεξάρτητα από το εάν επιλέξει κανείς έναν αποκλειστικά χορτοφαγικό τρόπο τροφής ή όχι, είναι πλέον αποδεδειγμένο ότι η υπερκατανάλωση κρέατος είναι ανθυγιεινή και για τον άνθρωπο και για τον πλανήτη. Οι αρχές αλλά και τα πλεονεκτήματα της χορτοφαγίας μπορούν να διευρύνουν τους διατροφικούς ορίζοντες αλλά και να συμβάλλουν σε μια καλύτερη υγεία και ισορροπημένη συνύπαρξη όλων των ζωντανών οργανισμών στον πλανήτη.

Photos by Pixabay