Μεγάλο πλήγμα φαίνεται ότι επιφέρει στην αγορά ακίνητων η νέα Κοινοτική Οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτηρίων, η οποία, σύμφωνα με την ΠΟΜΙΔΑ (ιδιοκτήτες), βάζει «το πιστόλι στον κρόταφο» για αναγκαστικές πωλήσεις σε περίπου 3 εκατομμύρια παλαιά ακίνητα.

Η σχετική οδηγία αν αμένεται να δημοσιευθεί επίσημα στις 14 Δεκεμβρίου, σύμφωνα με τη σχετική ενημέρωση από το Γραφείο Βρυξελλών της Διεθνούς Ενώσεως Ιδιοκτητών Ακινήτων (UIPI).

Ειδικότερα αναμένεται να ανακοινωθεί ότι κάθε κράτος – μέλος θα πρέπει να θεσπίσει ελάχιστα πρότυπα ενεργειακής απόδοσης για την ανακαίνιση των υφιστάμενων κτηρίων, τα οποία σχεδιάζονται με γνώμονα τους εθνικούς στόχους που περιλαμβάνονται στο σχέδιο δράσης για τη μετατροπή του εθνικού κτηριακού αποθέματος σε κτήρια μηδενικών εκπομπών έως το 2050.

Έντονες αντιδράσεις όμως εξέφρασε η ΠΟΜΙΔΑ με σχετική επιστολή που απηύθυνε την περασμένη Πέμπτη προς τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα, επισημαίνοντας πως η Οδηγία θεσπίζει εξωπραγματικές και ανέφικτες ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης για τα υφιστάμενα κτήρια.

● Ζητά επίσης από τον πρωθυπουργό «παρέμβαση στην Κομισιόν βάσει της αρχής της επικουρικότητας».

● Τονίζει ακόμη ότι, σε περίπτωση που δεν τηρηθούν εμπρόθεσμα οι προϋποθέσεις της Οδηγίας, τα ακίνητα αυτά δεν θα μπορούν να πουληθούν, εκτός αν οι αγοραστές τα αναβαθμίσουν εντός τριετίας από την πώληση. Διαφορετικά θα αναγκαστούν να τα πουλήσουν όσο – όσο.

Σοβαρή επίδραση στις ενοικιάσεις

Το δεύτερο πρόβλημα που θα δημιουργηθεί αφορά την αγορά των μισθώσεων. Η πλειονότητα του εκμισθούμενου δυναμικού τίθεται εκτός αγοράς με ευκόλως εννοούμενα αποτελέσματα στην εξεύρεση στέγης, αλλά και στο ύψος των ενοικίων.

Με βάση την τελευταία απογραφή (2011) ο συνολικός αριθμός των κατοικιών στην Ελλάδα ανέρχεται σε 4.122.088. Και, σύμφωνα με τα ενεργειακά πιστοποιητικά που έχουν εκδοθεί, το 71,5% των κατοικιών (δηλαδή, όπως προαναφέρθηκε, σχεδόν 3 εκατομμύρια) είναι στην κατηγορία Ε-Η. Πρόκειται δηλαδή κατά κύριο λόγο για παλαιά κτήρια.

Συνολικά τον χρόνο πωλούνται ή ενοικιάζονται πάνω από 200.000 κατοικίες, επομένως επηρεάζονται, όπως λένε πηγές που γνωρίζουν καλά το θέμα, πάνω από 140.000 κατοικίες.

Στην πράξη δηλαδή, μόλις τεθεί σε ισχύ η Οδηγία, η μάζα των ιδιοκτητών ακινήτων θα βρεθεί σε πολύ δύσκολη θέση. Θα είναι αδύνατη η ενοικίαση ή η πώληση κατοικίας εάν δεν πληρούνται οι απαιτήσεις της Οδηγίας (εξασφαλίζεται η ενεργειακή απόδοση), π.χ. δεν τοποθετούνται διπλά τζάμια κ.λπ.

Μάλιστα, σύμφωνα με την ΠΟΜΙΔΑ, η νέα Οδηγία για την Ενεργειακή Απόδοση Κτηρίων ουσιαστικά οδηγεί εκτός αγοράς ένα γιγαντιαίο ποσοστό ακινήτων.

«Στη χώρα του ENΦIA, ο οποίος αποστερεί τους ιδιοκτήτες από κάθε οικονομική δυνατότητα παρέμβασης στα υπάρχοντα κτήρια, είναι εγκληματικό να υιοθετηθούν τέτοιοι εξοντωτικοί και πρακτικά αχρείαστοι κανόνες και προθεσμίες απαξίωσης της ιδιωτικής ακίνητης περιουσίας και αχρήστευσης των κτηρίων» τονίζει η ΠOMIΔA.

Το σχέδιο αυτό, που είναι οικονομικά αδύνατον να εφαρμοστεί στη χώρα του ENΦIA, απειλεί να αφήσει άστεγους και τους ενοικιαστές, αφού θα θέσει σταδιακά εκτός αγοράς μισθώσεων το υπάρχον εκμισθούμενο κτηριακό δυναμικό, για το οποίο στο «Εξοικονομώ» προβλέπεται μέχρι στιγμής μειωμένη κρατική ενίσχυση, ώστε ουδείς εκμισθωτής μπορεί αντικειμενικά να αναβαθμίσει ενοικιαζόμενο ακίνητο! H επί θύραις ένταξη και των κτηρίων στο ευρωπαϊκό «σύστημα εμπορίας ρύπων» θα δώσει τη χαριστική βολή στο κόστος στέγασης ιδιοκτητών και ενοικιαστών.

Τι προβλέπει η Οδηγία

Ειδικότερα πάντως το σχετικό κεφάλαιο του σχεδίου της Οδηγίας προβλέπει τα εξής:

1. Ελάχιστα πρότυπα ενεργειακής απόδοσης υφιστάμενων κτηρίων: Σύμφωνα με το άρθρο 7α του σχεδίου της νέας Κοινοτικής Οδηγίας για την Ενεργειακή Απόδοση Κτηρίων (EPBD), κάθε κράτος – μέλος θα θεσπίσει ελάχιστα πρότυπα ενεργειακής απόδοσης για την ανακαίνιση των υφιστάμενων κτηρίων.

Τα εθνικά ελάχιστα πρότυπα ενεργειακής απόδοσης σχεδιάζονται με γνώμονα τους εθνικούς στόχους που περιλαμβάνονται στο σχέδιο δράσης του κράτους – μέλους για την ανακαίνιση κτηρίων και τη μετατροπή του εθνικού κτηριακού αποθέματος σε κτήρια μηδενικών εκπομπών έως το 2050. Τα πρότυπα θα ισχύουν το αργότερο από το 2027. Έως το 2035, ολόκληρο το εθνικό κτηριακό απόθεμα θα καλύπτεται από ελάχιστα πρότυπα ενεργειακής απόδοσης.

2. Μονοκατοικίες, μεμονωμένα ακίνητα: Τα κράτη – μέλη διασφαλίζουν ότι τα κτήρια και οι κτηριακές μονάδες που πωλούνται ή ενοικιάζονται σε νέο μισθωτή, με εξαίρεση τις κτηριακές μονάδες σε πολυκατοικίες:

● Θα έχουν επιτύχει τουλάχιστον την κλάση ενεργειακής απόδοσης E για συναλλαγή που πραγματοποιείται μετά την 1η Ιανουαρίου 2027.

● Θα έχουν επιτύχει τουλάχιστον την κλάση ενεργειακής απόδοσης D για συναλλαγή που πραγματοποιείται μετά την 1η Ιανουαρίου 2030.

● Θα έχουν επιτύχει τουλάχιστον κλάση ενεργειακής απόδοσης C για συναλλαγή που πραγματοποιείται μετά την 1η Ιανουαρίου 2033.

Κατά παρέκκλιση από τα παραπάνω, ένα κτήριο ή κτηριακή μονάδα που δεν συμμορφώνεται με το όριο που ορίζεται στην υποπαράγραφο 1 μπορεί να πωληθεί υπό την προϋπόθεση ότι ο αγοραστής θα αναβαθμίσει το κτήριο με το όριο που ισχύει τη στιγμή της πώλησης εντός τριών ετών από την ημερομηνία πώλησης.

3. Πολυκατοικίες: Τα κράτη – μέλη διασφαλίζουν ότι τα κτήρια και οι κτηριακές μονάδες σε πολυκατοικίες:

● Θα έχουν επιτύχει τουλάχιστον την κλάση ενεργειακής απόδοσης E μετά την 1η Ιανουαρίου 2030.

● Θα έχουν επιτύχει τουλάχιστον την κλάση ενεργειακής απόδοσης D μετά την 1η Ιανουαρίου 2035.

● Θα έχουν επιτύχει τουλάχιστον κατηγορία ενεργειακής απόδοσης C μετά την 1η Ιανουαρίου 2040, χωρίς την τριετή περίοδο χάριτος που προβλέπεται για τα μεμονωμένα ακίνητα κατά την πώλησή τους.

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονιστεί ότι η Aleksandra Njagulj, επικεφαλής ESG του γερμανικού επενδυτικού ομίλου DWS Group, πρόσφατα είχε επισημάνει ότι «θα φτάσουμε σε ένα σημείο στο άμεσο μέλλον όπου ακίνητα τα οποία δεν πληρούν τα κριτήρια ESG δεν θα μπορούν ούτε να πουληθούν ούτε να ενοικιαστούν».

Στην Ευρώπη, που θέλει να πιάσει τον στόχο της ενεργειακής ουδετερότητας έως το 2050, απαιτούνται σε ετήσια βάση περίπου 275 δισ. ευρώ πρόσθετες επενδύσεις για την ανακαίνιση κτηρίων ώστε έως το 2030 να έχουν πραγματοποιηθεί 35 εκατ. ανακαινίσεις.

Μέχρι το τέλος του 2022 στα 700 ευρώ ο κατώτατος

Αντίθεση επιχειρηματιών ακόμη και στα ψίχουλα της κυβέρνησης

Τμηματικά ανά εξάμηνο έως το τέλος του 2022 θα δουν τις αυξήσεις του κατώτατου μισθού που έχει προαναγγείλει η κυβέρνηση ώστε να φθάσει τα 700 ευρώ τον μήνα. Την τακτική αυτή την έχουν προτείνει τεχνοκράτες των επιστημονικών ινστιτούτων (ΙΟΒΕ, ΚΕΠΕ, ΤτΕ, ΣΟΕ κ.λπ.) στην κυβέρνηση, προκειμένου τα εισοδήματα να συμβαδίζουν με την πορεία των ανατιμήσεων, εφόσον αποδειχθούν εξωγενείς και προσωρινές.

Έτσι, η πρώτη νομοθετημένη αύξηση κατά 2% στις αρχές του νέου έτους θα πάει τις κατώτατες απολαβές στα 663 ευρώ, ενώ για το δεύτερο εξάμηνο δρομολογείται νέα αύξηση, που θα κυμανθεί από 5% έως 7% και θα ωθήσει τον κατώτατο μισθό πλησίον των 700 ευρώ. Αυτό θα έχει αποτέλεσμα ο μεικτός μισθός για εργαζόμενο που έχει συμπληρώσει τις τρεις τριετίες να φτάσει ακόμη και τα 900 ευρώ (750 ευρώ καθαρά).

Υπενθυμίζεται πως οι «κλειδωμένες» αυξήσεις για το 2022 είναι 11 ευρώ τον μήνα, ανεξάρτητα από τα χρόνια προϋπηρεσίας.

Υπηρεσιακοί παράγοντες του υπουργείου επισημαίνουν ότι η διπλή αύξηση είναι πλέον απαραίτητη όχι μόνο λόγω της υγειονομικής κρίσης που έχει «ροκανίσει» σημαντικά το εισόδημα των εργαζόμενων, αλλά και λόγω της ισχυρής ενεργειακής κρίσης και της ακρίβειας, που κάνουν την καθημερινότητα των εργαζόμενων όλο και πιο δύσκολη. Εξάλλου, όπως επισημαίνουν, η αύξηση του κατώτατου πατάει σε γερή βάση, καθώς όλοι οι δείκτες της οικονομίας κινούνται ανοδικά (ανάπτυξη 6%-7%) επιτρέποντας στο οικονομικό επιτελείο να αναπροσαρμόσει προς τα πάνω τις απολαβές των περίπου 600.000 μισθωτών του ιδιωτικού τομέα.

Φυσικά, η όποια μεταβολή στον κατώτατο φέρνει αλλαγές και στο μηνιαίο εισόδημα χιλιάδων δικαιούχων επιδομάτων. Κι αυτό διότι πλήθος παροχών είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τον θεσμοθετημένο κατώτατο μισθό και τα ημερομίσθια.

Έτσι, η διπλή αύξηση που αναμένεται θα επηρεάσει το επίδομα ανεργίας που καταβάλλεται σε χιλιάδες εγγεγραμμένους ανέργους, το ειδικό βοήθημα λήξης ανεργίας, το ειδικό βοήθημα έπειτα από τρίμηνη παραμονή στα μητρώα ανέργων, το επίδομα γάμου, τις αποδοχές όσων εργάζονται με μερική απασχόληση, το ειδικό βοήθημα λόγω επίσχεσης εργασίας ή επίδομα σε όσους δεν έχουν καταγγελία της σύμβασής τους λόγω διακοπής λειτουργίας της επιχείρησης και άλλα.

Πάντως, το ενδιαφέρον είναι η στάση που θα κρατήσουν οι εργοδότες απέναντι στην απόφαση της κυβέρνησης να προχωρήσει σε δεύτερη αύξηση μέσα στο ίδιο έτος. Κι αυτό επειδή η πλειονότητα των επιχειρήσεων εμφανίζεται αρνητική, σημειώνοντας ότι θα λειτουργήσει ως… θηλιά στον λαιμό τους.

Επιχειρηματικοί κύκλοι διαρρέουν ότι είναι κατά της αύξησης επικαλούμενοι τις επιπτώσεις της πανδημίας και τις επιπτώσεις ενδεχόμενης αύξησης του κατώτατου στη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων τους. Μάλιστα, κάποιοι κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου σημειώνοντας ότι μια αυθαίρετη αύξηση μπορεί να φέρει μπαράζ λουκέτων και απολύσεων, καθώς οι επιχειρήσεις αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στις τρέχουσες υποχρεώσεις.

Όργιο κλοπής του ΦΠΑ στην Ελλάδα

Το 26% των εσόδων του ΦΠΑ χάνεται στην Ελλάδα, σύμφωνα με την Κομισιόν. Στη χώρα μας εκτιμάται πως 1 στα 4 ευρώ εσόδων ΦΠΑ χάνεται είτε λόγω φοροδιαφυγής είτε λόγω φοροαποφυγής. Μικρότερο ρόλο παίζουν τα λάθη επαγγελματιών, λογιστών και της εφορίας, καθώς και οι πτωχεύσεις.

Πάντως, αναλυτικά, η Κομισιόν αναφέρει πως το 2019 τα κράτη – μέλη της Ε.Ε. εκτιμάται ότι απώλεσαν 134 δισ. ευρώ από τον ΦΠΑ. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί σε απώλειες εσόδων λόγω απάτης και φοροδιαφυγής στον τομέα του ΦΠΑ, αποφυγής και πρακτικών βελτιστοποίησης του ΦΠΑ, χρεοκοπιών και πτωχεύσεων, καθώς και εσφαλμένων υπολογισμών και διοικητικών σφαλμάτων. Αν και ορισμένες απώλειες εσόδων είναι αδύνατο να αποφευχθούν, η αποφασιστική δράση και οι στοχευμένες απαντήσεις πολιτικής θα μπορούσαν να κάνουν πραγματικά τη διαφορά, ιδίως όσον αφορά τη μη συμμόρφωση.

Η απώλεια εσόδων από τον ΦΠΑ έχει εξαιρετικά αρνητικό αντίκτυπο στις κρατικές δαπάνες για δημόσια αγαθά και υπηρεσίες από τις οποίες εξαρτόμαστε όλες και όλοι, όπως τα σχολεία, τα νοσοκομεία και οι μεταφορές. Ο χαμένος ΦΠΑ θα μπορούσε επίσης να έχει αποδειχθεί επωφελής, τη στιγμή που τα κράτη – μέλη προσπαθούν να καλύψουν το χρέος που προέκυψε κατά την αρχική ανάκαμψη από την πανδημία της Covid-19 ή να αυξήσουν τις φιλοδοξίες τους όσον αφορά τη χρηματοδότηση για το κλίμα.

Διαβάστε επίσης:

ΑΑΔΕ: Ψηφιακά από Δευτέρα οι δηλώσεις φόρου δωρεών και γονικών παροχών

Σύνταξη: Αύξηση ορίων ηλικίας στην Ελλάδα προβλέπει ο ΟΟΣΑ

Hλεκτρονικές πληρωμές: Αλλάζουν τα πάντα από την Παρασκευή