Η είδηση έπεσε σαν βόμβα στη ροκ κοινότητα. Ο Μαρκ Λάνεγκαν «έφυγε» στις 22 Φεβρουαρίου του 2022, σε ηλικία 57 ετών, αφήνοντας πίσω του μια ολόκληρη εποχή και μια εποποιία.

Όλα άρχισαν όταν στις αρχές της δεκαετίας του 1990, μια παρέα νεαρών μουσικών από το Σιάτλ, της πολιτείας της Ουάσινγκτον, αποφάσισαν να ανανεώσουν το οπλοστάσιο της ροκ μουσικής. Είχε προηγηθεί το «rock ‘n’ roll» της δεκαετίας του 1950 και η ψυχεδέλεια του 1960, το κλασικό «hippie» ροκ του 1970, ακολούθησε το «punk» το 1977 και το «new wave» το 1980, αλλά στο τέλος του 20ού αιώνα φαινόταν ότι το ροκ είχε αρχίσει να ξεμένει από φρέσκες ιδέες.

Τότε ακριβώς, στα τέλη της δεκαετίας του 1980, άρχισαν να ξεπετάγονται και ν’ ακούγονται τα πρώτα συγκροτήματα από το Σιάτλ. Κάποια από αυτά έμελλε να γίνουν διάσημα και κάποια όχι, λειτουργούσαν όμως σαν «συγκοινωνούντα δοχεία», αφού συνεχώς αντάλλαζαν μεταξύ τους μέλη, και έτσι δημιουργήθηκε μια ολόκληρη σκηνή, που εκφράστηκε μέσα από τη μικρή δισκογραφική εταιρεία του Σιάτλ, Sub Pop Productions.

Ονόματα όπως οι Green River, οι Mother Love Bone, οι Nirvana, οι Alice in Chains, οι Soundgarden, οι Screaming Trees, οι Mudhoney, οι Melvins, οι Tad, οι Pearl Jam, κ.α., έφεραν ένα νέο αίμα στο ροκ, έχοντας σαφείς επιρροές από το πανκ, και μια θεματολογία που ακουμπούσε στα υπαρξιακά προβλήματα μιας ολόκληρης γενιάς.

Ανέλπιστη επιτυχία

Κανείς στην αρχή δεν πίστευε τη δυναμική που θα είχε το «grunge». Όλοι νόμιζαν πως επρόκειτο για μια ξαφνική έκλαμψη κάποιων κολεγιακών συγκροτημάτων. Όμως η επιτυχία ήρθε ανέλπιστη, και για πολλούς αποδείχθηκε σαρωτική.

Πολλοί ισχυρίζονται ότι ούτε ο Κερτ Κομπέιν δεν ήταν έτοιμος να διαχειριστεί την απίστευτη επιτυχία των Nirvana με τον δεύτερο κιόλας δίσκο τους «Nevermind» (1991), που έστρεψε όλο τον πλανήτη του ροκ προς την πολιτεία της Ουάσινγκτον, και την πρωτεύουσα του «grunge» το Σιάτλ.

Ακολούθησαν οι Pearl Jam, με τον χαρισματικό Έντι Βέντερ, που με το πρώτο άλμπουμ «Ten» (1991), έγιναν 13 φορές πλατινένιοι κι έφτασαν να έχουν πουλήσει 60 εκατομμύρια δίσκους σ’ όλο τον κόσμο. Επίσης, οι Soundgarden, με τον αδικοχαμένο Κρις Κορνέλ, ήταν ένα από τα πρώτα γκρουπ που έκαναν πολύ γερά συμβόλαια, έχοντας σαν κορωνίδα τους το άλμπουμ «Superunknown», που για πολλούς παραμένει το «opus magnum» τους.

Έπειτα ήρθαν οι Alice in Chains, με τραγουδιστή τον Λέιν Στέιλι, οι οποίοι πούλησαν 20 εκατομμύρια δίσκους σε όλο τον κόσμο, με το δεύτερο άλμπουμ τους «Dirt» να αντιπροσωπεύει το ¼ αυτών των πωλήσεων.

Ο μοναχικός Μαρκ Λάνεγκαν

Ο Μαρκ Λάνεγκαν, ήταν μια ιδιάζουσα περίπτωση. Άρχισε τα πρώτα του βήματα σαν τραγουδιστής – συνθέτης των Screaming Trees, ενώ αργότερα συνεργάστηκε ως τραγουδιστής με τους Queens of the Stone Age (Songs for the Deaf, Lullabies to Paralyze, το διάστημα 2001-2005), έπειτα με τον Λέιν Στέιλι (Alice in Chains) και τον Μάικ Μακρίντι (Pearl Jam), δημιούργησαν το συγκρότημα Mad Season (2002), ενώ με τον Γκεργκ Ντούλι (Afgan Whigs) δημιούργησαν το συγκρότημα Gutter Twins.

Ο Λάνεγκαν είχε μια βαθιά φωνή που αντηχούσε άλλοτε τραχιά κι άλλοτε απαλή, αφήνοντας ένα βαθύ συναισθηματικό αποτύπωμα. Η γραφή του ήταν ποιητική, όπως και ο τρόπος που ερμήνευε τα τραγούδια του πάνω στη σκηνή, δίχως να καταφεύγει σε περιττές εντάσεις και ξεσπάσματα. Από νεαρή ηλικία ο Μαρκ Λάνεγκαν είχε προβλήματα με τον αλκοολισμό, και στη συνέχεια με την ηρωίνη, φτάνοντας στο σημείο να δηλώσει ότι: «Η ηρωίνη με έσωσε από τον αλκοολισμό».

Πέρα όμως από τις κακές συνήθειες του ροκ, ο Λάνεγκαν ήταν πολύ φίλος με τον Κερτ Κομπέιν, και με τον Λέιν Στέιλι (Alice in Chains), και ο πρόωρος χαμός τους τον συνέτριψε. Ο Κερτ Κομπέιν, λίγη ώρα πριν αυτοκτονήσει τηλεφώνησε στον Λάνεγκαν, όμως αυτός δεν σήκωσε το τηλέφωνο γιατί δεν ήθελε να μπλεχτεί στη διαμάχη του Κερτ και της Κόρτνι που τότε ήταν στα χωρίσματα.  Ο Λάνεγκαν, εκ των υστέρων, το έφερνε βαρέως που την ύστατη στιγμή δεν μπόρεσε να βοηθήσει το φίλο του. Έτσι, έζησε για κάποιο διάστημα στο Λος Άντζελες, και επέστρεφε σπάνια στο Σιάτλ.

Ο τελευταίος φίλος

Τουλάχιστον αυτό εξομολογήθηκε στον Άντονι Μπουρντέν, τον διάσημο γευσιγνώστη και «άνθρωπο του κόσμου», σε ένα επεισόδιο της δημοφιλούς εκπομπής “Anthony Bourdain: Parts Unknown”, όπου συναντιούνται και συνομιλούν τρώγοντας σε κάποιο στέκι του Σιάτλ. Ο Μαρκ Λάνεγκαν, το 2013, έγραψε μαζί με τον Τζος Χομ το μουσικό θέμα της εκπομπής, και συνδέθηκε με στενή φιλία με τον Άντονι Μπουρντέν ο οποίος τον ενθάρρυνε να γράψει τις αναμνήσεις και τις εμπειρίες του κάνοντάς τες βιβλίο.

Έτσι, προέκυψε το βιβλίο του Μαρκ Λάνεγκαν «Sing Backwards and Weep» (2020) που περιέχει αναμνήσεις και ανέκδοτες ιστορίες από την περίοδο του «grunge». Είχε προηγηθεί το βιβλίο «I Am the Wolf: Lyrics & Writings (2017)», ενώ η τελευταία συγγραφική δουλειά του Μαρκ Λάνεγκαν ήταν το «Devil in a Coma» (2021), στο οποίο περιγράφει την περιπέτεια που είχε με τον Covid-19, και τη νοσηλεία του στο Νοσοκομείο του Κέρι, στην Ιρλανδία, όπου ζούσε τα τελευταία χρόνια με τη σύζυγό του. Ο Λάνεγκαν παρά τα προβλήματα από τις χρόνιες καταχρήσεις, κατάφερε να επιζήσει, και ανασκεύασε τις αρχικές απόψεις του για τον ιό αλλά και τις επιφυλάξεις του για τα εμβόλια. Παρόλα αυτά, επιβαρυμένος ψυχικά -ειδικά τα τελευταία τρία χρόνια μετά την αυτοκτονία του Άντονι Μπουρντέν- ο Λάνεγκαν πέθανε στο σπίτι του στην Ιρλανδία, στις 22 Φεβρουαρίου του 2022, και πήγε να συναντήσει τους «Τρεις Σωματοφύλακες του grunge»: τον Κερτ Κομπέιν, τον Λέιν Στέιλι και τον Κρις Κορνέλ.

Έτσι, έκλεισε ο κύκλος των χαμένων ποιητών του «grunge», και σ’ εμάς τους κοινούς θνητούς, δεν απομένει άλλο τίποτε, παρά μόνο η μουσική και η ανάμνησή τους.  

 Διαβάστε επίσης:

Από το Norman Atlantic στο Euroferry Olympia: Η επανάληψη μίας τραγωδίας…

O Τζέιμς Μποντ, ο Δούκας του Ουέλινγκτον, ένας πίνακας κι ένας οδηγός λεωφορείου (photos)

Νίκος Κοεμτζής: Η ματωμένη «παραγγελιά» για το «μακρύ ζεϊμπέκικο» (photos/video)