Η ουκρανική κρίση εξαιτίας των οικονομικών επιπτώσεων φέρνει τσουνάμι ανατιμήσεων και παράλληλα πλήττει τον τουρισμό.

Καταναλωτές και επιχειρήσεις αγωνιούν για το πώς θα καταφέρουν να αντεπεξέλθουν σε ένα νέο σφοδρό κύμα ανατιμήσεων με απροσδιόριστη χρονική διάρκεια.

Ήδη ο αγροτοδιατροφικός τομέας βρίσκεται σε αναταραχή, καθώς οι φόβοι για ελλείψεις σιτηρών ενισχύουν τις προβλέψεις για μεγάλες ανατιμήσεις προσεχώς. Άλλωστε Ρωσία και Ουκρανία αποτελούν δύο από τις κυριότερες αγορές σιτηρών στον κόσμο, οι δραματικές εξελίξεις έχουν φέρει τα πάνω κάτω στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα, ενώ νέες αυξήσεις τιμών και στην Ελλάδα σε βασικά προϊόντα, όπως το ψωμί, τα άλευρα, τα ζυμαρικά και τα δημητριακά, είναι προ των πυλών.

Σύμφωνα με κύκλους της αγοράς, μέσα σε ελάχιστες ημέρες αφότου υπήρξε το πρώτο χτύπημα της Ρωσίας στην Ουκρανία, η αύξηση στην τιμή των αλεύρων έφτασε το 40%, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης των προηγούμενων μηνών.

Οι εξαγωγές Ουκρανίας και Ρωσίας αντιπροσωπεύουν περίπου το 30% των παγκόσμιων εξαγωγών σίτου, το 20% των παγκόσμιων προμηθειών καλαμποκιού και το 80% των παγκόσμιων εξαγωγών ηλιελαίου.

Ενδεικτικό της εξάρτησης της χώρας μας από τα σιτηρά της Ρωσίας και της Ουκρανίας είναι το γεγονός ότι πέρυσι το 31% των εισαγωγών σε αξία είχαν η εταιρεία Μύλοι Κεπενού, το 33% η Κυλινδρόµυλοι Κ. Σαραντόπουλος και το 17% η Μύλοι Λούλη. Οι επιχειρήσεις αυτές τώρα βρίσκονται σε αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων, όπως θα δείτε αναλυτικά στη σελίδα 24.

Οι αρτοποιοί που έχουν προχωρήσει σε αυξήσεις 10% λόγω της προηγούμενης ανόδου των τιμών των αλεύρων, στην παρούσα φάση τηρούν στάση αναμονής, μέχρι να παραλάβουν τα νέα άλευρα τις προσεχείς ημέρες από τους προμηθευτές τους με νέες, αυξημένες τιμές.

Την ίδια ώρα, οι ελληνικές εξαγωγές φρούτων και λαχανικών προς την Ουκρανία έχουν «παγώσει», προκαλώντας έντονο προβληματισμό στους εξαγωγείς και τους λοιπούς φορείς της αγοράς. Προ πανδημίας, το ύψος των ελληνικών εξαγωγών προς την Ουκρανία κυμαινόταν από 182 έως 211 εκατ. ευρώ.

Στα ύψη η ενέργεια

Αντιμέτωπες όμως με το ολοένα αυξανόμενο κόστος της ενέργειας βρίσκονται οι καταναλωτές και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες λαμβάνουν κάθε μήνα υψηλότερους λογαριασμούς για τη χρήση ρεύματος και φυσικού αερίου. Μέσα σε μία εβδομάδα το ηλεκτρικό ρεύμα ανέβηκε κατά 45%, το πετρέλαιο παρουσίασε αύξηση κατά 3%, ενώ το φυσικό αέριο κατά 10%.

Στα πρατήρια καυσίμων της Αθήνας, η τιμή της βενζίνης κοντεύει να φτάσει τα δύο ευρώ το λίτρο, ενώ όπως εκτιμά ο Γιώργος Ασμάτογλου, ο πρόεδρος της ΠΟΠΕΚ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Πρατηριούχων Εμπόρων Καυσίμων) «η τιμή της βενζίνης σε 15 με 20 μέρες από σήμερα θα ξεπεράσει τα 2 ευρώ, και αυτό θα έχει αντίκτυπο και στην κατανάλωση, η οποία θα μειωθεί. Δεν ξέρουμε μέχρι πού μπορεί να φτάσει αυτή η κατάσταση. Δεν έχει όρια, έτσι δεν υπάρχουν όρια στο μέχρι πού μπορούν να φτάσουν οι τιμές».

Την ίδια ώρα, η τιμή του πετρελαίου για τους οδηγούς που χρησιμοποιούν πετρελαιοκίνητα αυτοκίνητα αυξήθηκε μέσα στους πρώτους έξι μήνες του 2021, φτάνοντας τον Δεκέμβριο του 2021 στο 1,136 ευρώ το λίτρο. Οι τιμές εκτοξεύτηκαν τον Δεκέμβριο του 2021 κοντά στο 1,449 ευρώ το λίτρο και μέσα σε μόλις δύο μήνες είδαμε επιπλέον αύξηση, με αποτέλεσμα η μέση τιμή τον Φεβρουάριο του 2022 να διαμορφώνεται στο 1,607 ευρώ το λίτρο.

Στα καρφιά ο Σταϊκούρας

Οι ίδιες ανησυχίες εκφράζονται και από το κυβερνητικό επιτελείο δια στόματος του υπουργού Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα, ο οποίος τονίζει ότι η ουκρανική κρίση έχει επιπτώσεις κυρίως στην ενέργεια, αλλά και στον πληθωρισμό, στο κόστος δανεισμού της χώρας και στις χρηματοπιστωτικές αγορές.

Μάλιστα ο υπουργός Οικονομικών είπε ότι θα επηρεαστεί και ο τουρισμός, κυρίως στη βόρεια Ελλάδα, εκτιμώντας πως η μείωση των ταξιδιωτικών εισπράξεων μπορεί να φτάσει μέχρι 5%.

Ωστόσο, τους προβληματισμούς τους για την εξέλιξη της τουριστικής σεζόν, που φαίνεται να πλήττεται από τον πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας και την απαγόρευση των ρωσικών πτήσεων, εκφράζουν και τουριστικοί πράκτορες στην Κρήτη. «Ξεκινάνε ακυρώσεις, αν και δεν είναι μαζικές επειδή περιμένουν να δουν τι θα γίνει» αναφέρει ο τοπικός τουριστικός πράκτορας Δημήτρης Χαριτίδης.

Την ίδια ώρα, ο πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος Αλέξανδρος Βασιλικός τονίζει ότι η παρούσα σύρραξη είναι βέβαιο πως θα επηρεάσει τις όποιες ροές είχαν προγραμματιστεί από Ρωσία και Ουκρανία για φέτος. Ωστόσο σημειώνει ότι «τα τελευταία χρόνια οι ροές από τη Ρωσία και την Ουκρανία δεν ήταν μεγάλες. Ούτε στις καλύτερες χρονιές δεν έφτασαν το 1 εκατομμύριο οι επισκέπτες από τη Ρωσία στην Ελλάδα. Λόγω της πτώσης της τουρκικής λίρας ήταν προδιαγεγραμμένο ότι θα πάνε Τουρκία φέτος οι Ρώσοι».

Το πρόβλημα, ωστόσο, εντοπίζεται σε κάποιους ξενοδόχους που έχουν αποκλειστικά συμβόλαια με Ρώσους.

Στο μεταξύ και ο Νίκος Χαλκιαδάκης, πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων του Ηρακλείου Κρήτης, που στο παρελθόν ξεχώριζε για τις αυξημένες τουριστικές ροές από τη Ρωσία, εξέφρασε τον φόβο του για τις οικονομικές επιπτώσεις και στα ευρωπαϊκά νοικοκυριά από την τρέχουσα κρίση.

Όπως εξηγεί, οι οικονομικές συνέπειες από την αύξηση του κόστους ενέργειας στα ευρωπαϊκά νοικοκυριά της μεσαίας οικονομικής τάξης μπορεί να επηρεάσουν και τη βούληση τους για διακοπές το φετινό καλοκαίρι.

Αναθεώρηση σεναρίων

Με όλα αυτά τα θέματα πάνω στο τραπέζι το οικονομικό επιτελείο πλέον προχωρά σε αναθεωρήσεις των σεναρίων και αναπροσαρμογές των αποφάσεων σε όλα τα πεδία…

Οι τελευταίες συσκέψεις είναι κρίσιμες, καθώς πλέον πρέπει να καθοριστούν τα μέτρα στήριξης πολιτών και επιχειρήσεων έναντι της ενεργειακής κρίσης, πέραν των επιδοτήσεων των λογαριασμών ρεύματος και φυσικού αερίου, οι οποίες θα συνεχιστούν, τη στιγμή μάλιστα που το τοπίο αλλάζει μέρα με την ημέρα λόγω τόσο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία όσο και των οικονομικών κυρώσεων που έχει επιβάλει η Ευρώπη στη Ρωσία.

Θυμίζουμε ότι η κυβέρνηση ήδη έχει ζητήσει να δημιουργηθεί ένας ευρωπαϊκός μηχανισμός αλληλεγγύης για την ενεργειακή κρίση, που εντείνεται από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Σύμφωνα με την ελληνική πρόταση, τα κράτη – μέλη θα έχουν τη δυνατότητα λήψης χαμηλότοκων δανείων για τη χρηματοδότηση μέτρων αντιστάθμισης των επιπτώσεων από τις υψηλές τιμές ενέργειας, ενώ τα δάνεια δεν θα υπολογίζονται στο έλλειμμα και το δημόσιο χρέος των κρατών – μελών.

Συνέπειες σε ολόκληρο το φάσμα της ελληνικής οικονομίας

Οι κυρώσεις που επέβαλε η Ε.Ε. στη Ρωσία φέρνουν αναταράξεις και στην ελληνική οικονομία! Για παράδειγμα, προβληματισμό προκαλεί το πώς θα μπορέσουν να προχωρήσουν από εδώ και στο εξής οι εμπορικές σχέσεις Ελλάδας – Ρωσίας. Θυμίζουμε ότι ρωσικά κεφάλαια έχουν επενδυθεί ήδη στη χώρα μας ή πρόκειται να επενδυθούν μέσω των στρατηγικών επενδύσεων που έχουν εγκριθεί από τη ΔΕΣΕ, με τα ποσά να ξεπερνούν το 1,5 δισ. ευρώ. Πλέον όμως κανείς δεν ξέρει αν θα προχωρήσουν οι επενδύσεις αυτές ή θα παγώσουν ακόμη και επ’ αόριστον.

Πρόκειται για μια σειρά έργων που ξεκινούν από την τουριστική επένδυση της ρωσικής Mirum στην Ελούντα της Κρήτης και την επένδυση στον Σκορπιό από τον Ρώσο μεγιστάνα Ριμπολόβλεφ, και φτάνουν μέχρι τη γαλακτοβιομηχανία Δωδώνη και την αλυσίδα σουπερμάρκετ MERE, συνολικού ύψους άνω των 750 περίπου εκατομμυρίων ευρώ. Ο προβληματισμός που επικρατεί για την επόμενη μέρα είναι μεγάλος και τα δεδομένα αλλάζουν από μέρα σε μέρα.

Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι τo project Elounda Hills στην Κρήτη, που δρομολογεί η Mirum Hellas, συμφερόντων του Ρώσου μεγιστάνα Βιτάλι Μπορίσοφ, με συνολικό ύψος 500 εκατ. ευρώ, και αυτό του Ντμίτρι Ριμπολόβλεφ στον Σκορπιό, ιδιοκτήτη του νησιού από το 2013, με συνολικό ύψος 230 εκατ. ευρώ είναι από τις σημαντικότερες ρωσικές επενδύσεις στον χώρο του ελληνικού real estate.

Για το Elounda Hill στόχος του Μπορίσοφ είναι η δημιουργία ενός τουριστικού χωριού, το οποίο θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για τον τουρισμό πολυτελείας στη νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Στο τμήμα των 700 στρεμμάτων της έκτασης προβλέπεται, μεταξύ άλλων, να αναπτυχθούν 4 ξενοδοχεία, 300 τουριστικές κατοικίες, εμβαδού από 80 τ.μ. έως 1.500 τ.μ., και μία μαρίνα.

Οι επικεφαλής της Mirum Hellas τρέχουν ένα ακόμη παράλληλο project, ύψους 100 εκατ. ευρώ, επίσης στην Ελούντα.

Αναστολή «χρυσής βίζας»

Σε ό,τι αφορά τη «χρυσή βίζα», το υπουργείο Μετανάστευσης προχώρησε ήδη στην αναστολή της έκδοσης και ανανέωσης αδειών διαμονής επενδυτικού σκοπού για πολίτες της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Πρόκειται για μια κίνηση που θα έχει άμεσο αντίκτυπο στην πορεία του προγράμματος, με δεδομένο ότι οι Ρώσοι είχαν εξελιχθεί στη δυναμικότερη επενδυτική ομάδα κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους.

Ειδικότερα, με βάση τα σχετικά στοιχεία του υπ. Μετανάστευσης, το 2021 ο συνολικός αριθμός των αδειών διαμονής που αφορούσαν Ρώσους επενδυτές ακινήτων αυξήθηκε κατά 79% σε 576 συνολικά από την έναρξη του προγράμματος. Υπολογίζεται ότι χορηγήθηκαν πάνω από 350 νέες άδειες, με το συνολικό ύψος της επένδυσης για απόκτηση ακινήτων να προσεγγίζει τα 65 εκατ. ευρώ.

Προβληματισμός των εξαγωγέων

Την ίδια ώρα με έντονο προβληματισμό παρακολουθούν την κλιμακούμενη σύγκρουση Ρωσίας – Ουκρανίας οι Έλληνες εξαγωγείς.

Αν και οι πωλήσεις ελληνικών προϊόντων προς τις δύο χώρες καταλαμβάνουν πολύ χαμηλό μερίδιο στις συνολικές εξαγωγές της χώρας μας, οι δύο αγορές εξακολουθούν να παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον για τις εγχώριες επιχειρήσεις.

Σε ό,τι αφορά τις εμπορικές σχέσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και την Ουκρανία, οι ελληνικές εξαγωγές προς την ουκρανική αγορά άγγιξαν τα 193,7 εκατ. ευρώ το 2020, σημειώνοντας πτώση 8,1% σε σχέση με το 2019.

Το 2021, οι ελληνικές εξαγωγές προς την Ουκρανία, η οποία βρίσκεται μόλις στην 30ή θέση των σημαντικότερων προορισμών για τα ελληνικά προϊόντα, ανήλθαν σε 338,6 εκατ. ευρώ. Η Ελλάδα εξάγει κατά κύριο λόγο στην Ουκρανία πετρελαιοειδή, χημικά, φρούτα και λαχανικά, καθώς και φαρμακευτικά σκευάσματα ενώ εισάγει κυρίως κουκιά σόγιας, σιτάρι, σιμιγδάλι, ηλιέλαιο κ.ά.

Όσον αφορά τη Ρωσία τώρα, οι ελληνικές εισαγωγές από τη χώρα αυτή κινήθηκαν σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα και συγκεκριμένα σε 4,3 δισ. ευρώ, με το 85% (3,6 δισ. ευρώ) να αφορά πετρελαιοειδή και το 10,7% βιομηχανικά είδη (458,5 εκατ. ευρώ). Στο κομμάτι των υπηρεσιών, από την άλλη, και κατά κύριο λόγο του τουρισμού, οι ελληνικές εξαγωγές για το 2020 διαμορφώθηκαν στα 808,6 εκατ. ευρώ για τη Ρωσία.

Στο μεταξύ, η ελληνική γούνα ήταν ανέκαθεν ιδιαίτερα δημοφιλής στη Ρωσία, αλλά τα τελευταία χρόνια οι πωλήσεις της ακολουθούν πορεία ελεύθερης πτώσης, όπως προκύπτει από στοιχεία του Ινστιτούτου Εξαγωγικών Ερευνών και Σπουδών (ΙΕΕΣ) του ΣΕΒΕ. Συνεπεία πολλών διαφορετικών παραγόντων, οι συνολικές ελληνικές εξαγωγές γούνας στη Ρωσία «προσγειώθηκαν» στα 11,52 εκατ. ευρώ το 2020 και στα 15,6 εκατ. ευρώ το 2021, επίδοση που σε τίποτα δεν θυμίζει τις παλιές καλές μέρες του 2017 – όταν έφταναν τα 60 εκατ. ευρώ – ή του 2018 (51 εκατ. ευρώ).

Διαβάστε επίσης:

Ακρίβεια: Στη Βουλή η τροπολογία για το πλαφόν στο κέρδος για καύσιμα και άλλα προϊόντα

Πόλεμος στην Ουκρανία: «Παράπλευρη απώλεια» οι ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις

Στο ποσό «μαμούθ» των 5,5 δισ. υπολογίζεται για την Ελλάδα το κόστος της Ουκρανικής-ενεργειακής κρίσης