Oπως είναι γνωστό η παράδοση θέλει την 25η Μαρτίου να τρώμε μπακαλιάρο και μάλιστα με σκορδαλιά. Αρκετές μέρες πριν την εθνική γιορτή, άλλωστε, συνήθως αρχίζουν συνήθως τα ρεπορτάζ για την τιμή του στα σούπερ μάρκετ και τις αγορές.

Από που όμως προέκυψε αυτό το έθιμο;

Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή, που διανύουμε, είναι η παλαιότερη και πιο αυστηρή χρονική περίοδος νηστείας για την ορθόδοξη εκκλησία.

Από την καθιέρωσή της, περί τον 4ο αιώνα μ.Χ., προβλέπεται κατά τα μοναχικά πρότυπα ξηροφαγία με τους πιστούς να τρώνε μόνο μια φορά την ημέρα κι αυτή μετά τις 3 το μεσημέρι.

Μέσα στην περίοδο της Τεσσαρακοστής η νηστεία διαφοροποιείται τρεις φορές, δίνοντας μια ευκαιρία στους πιστούς για ενδυνάμωση μιας και η νηστεία αυτή είναι η πιο αυστηρή, αφού δεν επιτρέπεται, κανονικα σε αυτην, ούτε το λάδι

Η πρώτη από αυτές τις εξαιρέσεις γίνεται για την εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, όπως έχει καθιερωθεί η 25η Μαρτίου.

Παραδοσιακό έδεσμα της ημέρας του Ευαγγελισμού (25 Μαρτίου), η οποία έχει πια διττή σημασία για τον Ελληνισμό, καθώς συμπίπτει από το 1838 με τον εορτασμό της Επανάστασης του 1821, είναι ο μπακαλιάρος και μάλιστα με σκορδαλιά.

Το ψάρι των φτωχών

Η εξήγηση για την γευστική αυτή συνήθεια είναι αρκετά απλή κι έχει να κάνει κυρίως με την αδυναμία των κατοίκων της ενδοχώρας να προμηθεύονται άμεσα και οικονομικά φρέσκο ψάρι.

Παρά το ότι ο μπακαλιάρος δεν είναι ένα «ελληνικό» ψάρι, καθώς απαντάται κυρίως στις ακτές του βορειοανατολικού Ατλαντικού, το γεγονός ότι γίνεται παστός τον καθιστά ένα τρόφιμο φθηνό κι εύκολο στη συντήρηση.

Ο μπακαλιάρος έφτασε στο ελληνικό τραπέζι τον 15ο αιώνα και καθιερώθηκε άμεσα ως το εθνικό φαγητό της 25ης Μαρτίου, καθώς με εξαίρεση τα νησιά μας, το φρέσκο ψάρι αποτελούσε πολυτέλεια για τους φτωχούς κατοίκους της ηπειρωτικής Ελλάδας.

Έτσι, ο παστός μπακαλιάρος, που δεν χρειαζόταν ιδιαίτερη συντήρηση, αποτέλεσε την εύκολη και φθηνή συνάμα λύση, έθιμο που κρατά μέχρι τις μέρες μας.

Η σκορδαλιά

Ο μπακαλιάρος συνοδεύεται συνήθως απο σκορδαλιά.

Στα Επτάνησα τη σκορδαλιά τη λένε και αλιάδα. Φαίνεται ότι από τον συμφυρμό των λέξεων «σκόρδο» και «αλιάδα» προέκυψε ο τύπος σκορδαλιάδα και από εκεί, με απλολογία, ο σημερινός «σκορδαλιά». Αυτή τουλάχιστον την ετυμολογία δίνει το Ετυμολογικό Λεξικό Μπαμπινιώτη.

Το σκόρδο ήταν και είναι το κολατσιό των φτωχών, ακόμα περισσότερο στην αρχαιότητα, που το διαιτολόγιο ήταν πολύ φτωχότερο από σήμερα.

Ήταν ακόμα βασικό στοιχείο στη διατροφή των στρατιωτών, γι’ αυτό και οι αρχαίοι είχαν την παροιμιώδη φράση «μη σκόρδου (φάγω)» δηλαδή να μη μπλέξω σε περιπέτειες.

Διαβάστε επίσης

Τέμπη: Νέα προθεσμία για τους δύο σταθμάρχες – Πότε απολογούνται

Νέα Σμύρνη: Στάχτη έγινε εστιατόριο στο ισόγειο πολυκατοικίας – Απεγκλώβισαν μωρό και άλλους τέσσερις (Photo/Video)

Ηλιούπολη: Στην ανακρίτρια ο προπονητής Τάε Κβον Ντο – «Ανοίγει» η έρευνα, στο «μικροσκόπιο» κινητά και υπόλογιστές