Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στην πλάκα και το χιούμορ; Οι παλιοί λένε πως «πλάκα είναι να ρίχνεις σφαλιάρα σε κάποιον για να κάνεις τους άλλους να γελάσουν. Χιούμορ είναι να την τρως εσύ και να γελάς μαζί με τους άλλους».

Το πρώτο είναι εύκολο. Στην τηλεόραση τα πράματα γίνονται ακόμα πιο εύκολα με το άφθονο οπτικοακουστικό υλικό το οποίο υπάρχει «εκεί έξω» προσβάσιμο.

Η δεύτερη επιλογή είναι δυσκολότερη. Προϋποθέτει σειρά στοιχείων – εφοδίων που φέρει κάποιος για τα οποία και διακρίνεται. Η αυτοκριτική, ο αυτοσαρκασμός, η μεγαθυμία, ενδεικτικά, ορισμένα.

Στην πρώτη περίπτωση διολίσθησαν προ ημερών οι συντελεστές της εκπομπής «Ράδιο Αρβύλα», δύο εκ των οποίων δραστηριοποιούνται και στον συγγραφικό χώρο. Η δημοσιογραφική ομάδα υποστήριξης της εκπομπής η οποία «σκανάρει» ό,τι τηλεοπτικό μεταδίδεται, εντόπισε ρεπορτάζ της ΕΡΤ3 με αφορμή τη διεθνή έκθεση βιβλίου Θεσσαλονίκης, στη διάρκεια του οποίου ο ποιητής Γιώργος Αλισάνογλου διάβασε το ποίημα «Σκούπισμα» του Ρον Πάτζετ.

Η ομάδα υποστήριξης, ίσως από έλλειψη τουλάχιστον εγκυκλοπαιδικής μόρφωσης ίσως χάρη στο εύθυμο κλίμα που επικρατεί στο εργασιακό περιβάλλον εξέλαβε ως πρώτης τάξης «καύσιμη ύλη» για την εκπομπή το απόσπασμα από το επίμαχο ρεπορτάζ και οι επικεφαλής της εκπομπής επέλεξαν και προέβαλαν το απόσπασμα. Στο «καπάκι» άρχισε η πλάκα της εκπομπής στο ποίημα, τον δημιουργό του, και τον ποιητή Αλισάνογλου, δίκην παρωδίας, ίσως με διάθεση σάτιρας. Δυσνόητο.

Υπάρχει «κοινό νόμισμα» για να συνεννοείται ο κόσμος για όλα. Ακόμα και για το τρολάρισμα. Στην προκειμένη περίπτωση δεν συνέβη ούτε καν αυτό. Η ομάδα υποστήριξης της εκπομπής έδωσε δείγμα ότι μάλλον βρίσκεται σε σύγχυση. Σαν να μην μπορεί να διακρίνει -αν μη τι άλλο- τον ποιητή Αλισάνογλου από τον ποιητή Φανφάρα στην ταινία «Ξύπνα Βασίλη», τον οποιο έξοχα υποδυόταν ο Γιώργος Μιχαλακόπουλος, ή τον ποιητή Στέφανο Αυγερινό που έκανε ο Θανάσης Βέγγος στην ταινία «Τύφλα να ‘χει ο Μάρλον Μπράντο». Το πιθανότερο για τον Πάτζετ να μην είχε ιδέα. Ακόμα κι έτσι ένα googling θα ήταν διαφωτιστικό. Το ίδιο θα μπορούσε να πράξει και για τον Αλισάνογλου.

Η επιλογή έλαβε την έγκριση και το παρουσιαστών με τις πάντα ευαίσθητες κεραίες και ευαισθησίες. Σε τηλεφωνική επικοινωνία ο λογοτέχνης – εκδότης Γιώργος Αλισάνογλου έλαβε την απάντηση -όπως δήλωσε- «δεν πειράζει, μην το παίρνεις σοβαρά, είναι διαφήμιση», από τον συμπαρουσιαστή της εκπομπής, επίσης συγγραφέα, συντοπίτη του, Γιάννη Σερβετά.

Πιθανόν ο Σερβετάς βάσισε το επιχείρημα του στην φράση «και η αρνητική διαφήμιση, διαφήμιση είναι», των γκουρού του μάρκετινγκ ή την φράση «δεν με νοιάζει τι λες για μένα, αρκεί να λες κατι για μένα και να γράφεις σωστά το όνομά μου» του Αμερικανού θεατρικού συγγραφέα, ηθοποιού, διασκεδαστή Τζόρτ Μάικλ Κόχαν.

Όλοι έχουν το δικαίωμα να σατιρίζουν τα πάντα. Όλοι επίσης έχουν δικαίωμα να διαμαρτύρονται για τη σάτιρα οποιουδήποτε πράγματος.

Είναι όμως σάτιρα στην συγκεκριμένη περίπτωση αυτό που σκάρωσαν στην εκπομπή «Ράδιο Αρβύλα»;

Το άρθρο 10, παρ. 2 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου αναγνωρίζει ότι η ενάσκηση του δικαιώματος της έκφρασης γνώμης, καθώς συνεπάγεται καθήκοντα και ευθύνες, μπορεί να υπόκειται σε διατυπώσεις, όρους και περιορισμούς ή κυρώσεις εφόσον αυτές περιγράφονται στον νόμο και είναι αναγκαίες σε μια δημοκρατική κοινωνία για λόγους, μεταξύ άλλων, προστασίας της ηθικής, της υπόληψης ή των δικαιωμάτων των άλλων.

Η εκπομπή «Ράδιο Αρβύλα» δεν είναι δα και «εκπαιδευτική τηλεόραση».

Έχει όμως μια μεγάλη δύναμη. Τη δύναμη της εικόνας. Την διείσδυση στα σπίτια. Την επίδραση. Την επιρροή. Την διαμόρφωση πρότυπων. Την προτροπή σε συμπεριφορές.

Οι συντελεστές της εκπομπής κατά καιρούς έχουν αδράξει την ευκαιρία για να δηλώσουν θέσεις και στάσεις ζωής. Έχουν επιχειρήσει να κάνουν εναλλακτική τηλεόραση με την εκπομπή «Vinyλιο». Έχουν τοποθετηθεί απέναντι ισοπεδωτικές και κανιβαλικές συμπεριφορές και εκδηλώσεις.

Το λεγόμενο «καθρεφτάκι» δεν έχει αξία, ως αντίλογος, στους συντελεστές της εκπομπής. Αρκούν μάλλον η συναίσθηση και η ενσυναίσθηση. Και η διακριτική ικανότητα της ειδοποιούς διαφοράς  ανάμεσα στη σάτιρα, την πλακίτσα και την χλεύη.

Διαβάστε επίσης:

«Καβγάς» Λουπάκη – Γιαννίκου για την αποχώρησή της από το «Κόκκινο»

Μάνεσης για τηλεθέαση: «Πήρατε απάντηση γιατί 5χρονα παιδιά βλέπουν στις 3 τα ξημερώματα τηλεμάρκετινγκ;»

Μαρία Κορινθίου για Λιάγκα: «Για ελάφι με κόβεις; – Δεν με ενδιαφέρει πού αναφέρεται»