Σάββατο βράδυ, και βρέθηκα στο Studio του θεάτρου Αργώ, στην παράσταση «Στην κορυφή του κόσμου, εκεί να με πας». Όσο κι αν αυτόματα ο τίτλος μάς παραπέμπει στην έκκληση μιας γυναίκας προς έναν άντρα – όπως το υπέροχο τραγούδι της Άλκηστης Πρωτοψάλτη –, η εκτίμηση είναι πέρα για πέρα λάθος! Αντίθετα, πρόκειται για μια ευχή που έκαναν δυο κορίτσια όταν ήταν ακόμη στο σχολείο και κρατούσαν τετράδια όπου έγραφαν τα «θέλω» και τις εμπειρίες τους. Είχαν υποσχεθεί, λοιπόν, η μία στην άλλη ότι θα φτάσουν τελικά στην κορυφή του κόσμου! Όμως, τι είναι η κορυφή του κόσμου και ποιος την ορίζει; Και κυρίως, πώς μια γυναίκα μπορεί να φτάσει εκεί; Αυτό είναι και το θέμα που πραγματεύεται η παράσταση: ποια είναι τα μέσα τα οποία επιτρέπεται να χρησιμοποιήσει μια γυναίκα για να πραγματωθεί.

Το σκηνικό είναι απλό. Ένα σπίτι και πέντε γυναίκες που εισέρχονται σταδιακά στον ίδιο χώρο για να γιορτάσουν τα γενέθλια της «Μαράρας» ή Μαρίας. Αυτές οι γυναίκες νομίζουν πως είναι μόνες, η καθεμία μέσα σ’ έναν κυκεώνα σκέψεων και απελπισίας, εξαρτημένες η καθεμία από το δικό τους «ναρκωτικό»: τον έρωτα, τον φόβο της απώλειας, την επιβίωση, την αναγνώριση, την ασφάλεια. Εγκλωβισμένες σε έναν κόσμο επίπλαστο, σε ένα «μπλοκ των μόνων».

Όλο το πάρτι σε κρατάει σε μια διαρκή ένταση. Η δημιουργός Ειρήνη Φαναριώτη έφτιαξε έναν κόσμο στον οποίο έχει βρεθεί κάθε γυναίκα. Οι πέντε αυτές γυναίκες αναπαράγουν θορυβώδεις στερεοτυπικές συμπεριφορές, δρουν και ζουν μέσα από αυτές, ενώ τις καταδικάζουν και τις απαρνιούνται διαρκώς με μια σχεδόν υστερική ένταση και έναν υπαρξιακό αποτροπιασμό.

Το «Π Art» μίλησε με τη δημιουργό Ειρήνη Φαναριώτη, που επανέρχεται ως συγγραφέας και σκηνοθέτρια, αυτή τη φορά, στη σκηνή του Studio του θεάτρου Αργώ.

«Το μπλοκ των μόνων» μπορεί να συμβολίζει για κάθε γυναίκα κάτι ξεχωριστό, κι όμως όλες έχουμε την ίδια βάση. Τι συμβολίζει για εσάς  και πώς το εμπνευστήκατε; 

Για μένα είναι το ασφυκτικό περιβάλλον μιας ελληνικής πραγματικότητας. Είναι το συναίσθημα του να μην μπορείς να εκφράσεις ελεύθερα αυτό που πιστεύεις από φόβο ή από κούραση από τις πολλές καθημερινές μάχες. Να μην μπορείς να φορέσεις ότι θες ή να είσαι όπως θες χωρίς να χρειάζεται να δώσεις εξηγήσεις. Να πρέπει να ανήκεις σε μια παρέα για να μη νιώθεις περίεργη. Είναι το συναίσθημα του πόσο δύσκολο είναι να αποδοθεί δικαιοσύνη σε κάτι τόσο εξόφθαλμα καθαρό. Είναι όταν δεν πιστεύεις πόσο εύκολα λένε ψέματα οι άνθρωποι για να πετύχουν τους προσωπικούς τους στόχους. Δεν έμαθα ποτέ να κλέβω στα παιχνίδια στο σχολείο και δεν μπόρεσα να βγάλω τα τόσα σκονάκια που έγραφα τις νύχτες πριν την εξεταστική στη Νομική. Κάτι μέσα μου ήθελε πάντα να γνωρίζει μέχρι πού μπορώ να φτάσω με τα φτερά μου.

Ζούμε σε μια κοινωνία δομημένη από άντρες και ελεγχόμενη από αυτούς. Θεωρείτε ότι έχει υπάρξει κάποια πρόοδος ανάμεσα στο τώρα και τις προηγούμενες δεκαετίες; 

Είμαστε σε μια πολύ κομβική στιγμή, κατά την κρίση μου. Δεν γνωρίζω, ωστόσο, πώς θα έρθουν τα πράγματα, γι’ αυτό και δεν μπορώ να το πω με σιγουριά. Είμαστε πολύ πίσω κατ’ εμέ, κι αυτό το κρίνω αναλογικά με το πόση πρόσβαση στην πληροφορία έχουμε. Δεν γίνεται να έχεις το πιο καινούριο κινητό, να είσαι συνέχεια στο διαδίκτυο και να υποστηρίζεις πως δεν γνωρίζεις. Τις προηγούμενες δεκαετίες δεν υπήρχε αυτή η δυνατότητα για μαζική συσπείρωση. Η μαμά μου μιλούσε με μια δυο φίλες και μέχρι εκεί. Οι γυναίκες κάνανε μικρές ομάδες διεκδίκησης, κι αυτό ήταν όλο. Σπουδαίο για την εποχή και τα μέσα. Αλλά τώρα; Με τόσες δυνατότητες, κι ακόμη μιλάμε για τα βασικά. Η άρνηση από την άλλη πλευρά σθεναρή και πιο ισχυρή από ποτέ. Πάντα θα γίνονται βήματα, απλώς είναι μικρά πολλές φορές και με πολλά πισωγυρίσματα, κι αυτό δεν είναι αρκετό για μια γυναίκα που θέλει να ζήσει το σήμερα, το τώρα. Δεν μου φτάνει να πω ότι γίνονται μικρά βήματα.

Παρακολουθήσαμε πέντε γυναίκες σε ένα πάρτι γεμάτο έντονα συναισθήματα και ακραία ξεσπάσματα. Θεωρείτε ότι αυτή η κοινότητα είναι μια αντιπροσωπευτική απεικόνιση των γυναικών της εποχής μας; 

Είναι η δεύτερη φορά που μου τίθεται αυτό το ερώτημα. Η πρώτη ήταν στη συζήτηση που κάναμε μετά την παράσταση για την Ημέρα των Γυναικών, από μια συνάδελφο. Τα συναισθήματα είναι ανθρώπινα. Δεν είναι ούτε γυναικεία ούτε ανδρικά. Απλώς, στο πλαίσιο μια πατριαρχικής κοινωνίας, ένας άντρας δεν επιτρέπεται να εκφράζεται με συναισθήματα, παρά μόνο με το συναίσθημα του θυμού. Ο θυμός είναι και το πιο έντονο και το πιο σύνηθες συναίσθημα που συναντώ σήμερα στον δρόμο, στους ανθρώπους. Είτε θυμός είτε παραίτηση. Ο τρόπος τώρα που επιλέγω να εκφράσουν αυτές οι γυναίκες τον θυμό τους ή την πίεση που υφίστανται κάθε στιγμή είναι μια επιλογή που μπορεί να φαίνεται ακραία, αλλά για μένα δεν είναι. Δεν είναι, γιατί ο τρόπος που βάζω τις ηρωίδες μου να δρουν είναι μέσα σε ένα πλαίσιο ελευθερίας κι όχι κριτικής. Αισθάνεσαι πίεση, φόβο, θυμό, αγανάκτηση. Τι σε εμποδίζει να πας σπίτι σου ή να βγεις στον δρόμο και να βγάλεις μια κραυγή; Να απελευθερώσεις όλη αυτή την τοξική ένταση που σε κάνει να αρρωσταίνεις; Αφήνω αυτό τον χώρο στις ηρωίδες μου και ζητάω από τους άντρες και τις γυναίκες να αγκαλιάσουν αυτή τους την πλευρά χωρίς κριτική και στερεότυπα. Ζητάω από τους ανθρώπους να αγαπήσουν και τις κακές τους στιγμές. Ζητάω από τις γυναίκες να χτυπήσουν την υστερία και από τους άντρες να τις αγκαλιάσουν. Γιατί αυτή η υστερία είναι το άδικο που κουβαλάμε μέσα μας από τη μάνα μας και τη γιαγιά μας. Από τη φωνή του άντρα που λέει «βούλωσέ το».

Info: Studio του Θεάτρου Αργώ

Κάθε Παρασκευή, Σάββατο στις 21:00 και Κυριακή στις 19:00, έως τις 30 Μαρτίου

Κείμενο – σκηνοθεσία: Ειρήνη Φαναριώτη

Παίζουν: Στέφη Πουλοπούλου (Κάτια), Αγγελική Πασπαλιάρη (Μαρία), Έλενα Χρηστίδη (Γιάνι), Χαρά Κυριαζή (Θανάσια), Βίνα Σέργη (Νέλλυ)

Διαβάστε επίσης:

Άγνωστος πίνακας του Delacroix βρέθηκε τυχαία σε… σαλόνι σπιτιού!

Ταινίες Πρώτης Προβολής: Κέιτ Μπλάνσετ, Τόνι Σερβίλο, Μάικ Λι και ένα συναρπαστικό Σάουντρακ

Σινεμά: Η κινεζική παλίρροια των αλλαγών – Ένας χαμένος έρωτας στο «Άγριες πληγές»