Περί τα επτά χρόνια θα χρειαστεί η Ελλάδα για να καταφέρει να φτάσει το ΑΕΠ του 2007 σημειώνει το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή.

Πιο συγκεκριμένα στο κείμενο εργασίας (Working Paper) που εξέδωσε το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους,

● αναλύεται και η καθοριστική σημασία της ενίσχυσης των επενδύσεων, της παραγωγικότητας και της καινοτομίας για την επίτευξη διατηρήσιμης οικονομικής ανάπτυξης στην Ελλάδα, καθώς και οι βασικοί παράγοντες που καθόρισαν την εξέλιξη του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) στη χώρα μας από το 1960 μέχρι σήμερα,

● εξετάζονται οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της πρόσφατης οικονομικής κρίσης

● και διερευνώνται οι αναπτυξιακές προοπτικές.

Καταληκτικά διατυπώνεται η εκτίμηση ότι η υπέρβαση των προ κρίσης επιπέδων του κατά κεφαλήν ΑΕΠ έως το 2033 είναι εφικτή, αλλά το ύψος της ανάπτυξης θα εξαρτηθεί από τον βαθμό ανάκτησης του κεφαλαιακού αποθέματος.

Το δοκίμιο, με τίτλο «Growth Dynamics and Productivity Trends in the Greek Economy: A 60-Year Perspective» («Αναπτυξιακή δυναμική και τάσεις της παραγωγικότητας της ελληνικής οικονομίας: Μία θεώρηση 60 ετών»), εγκαινιάζει τη σειρά κειμένων εργασίας του Γραφείου Προϋπολογισμού.

Συντάκτες του είναι

● ο ερευνητής στο Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή Στέλιος Γιαννουλάκης,

● ο καθηγητής Οικονομικής και Χρηματοοικονομικής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή Πλούταρχος Σακελλάρης

● και ο συντονιστής του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή και καθηγητής Οικονομικών στην Adam Smith Business School του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης Γιάννης Τσουκαλάς.

Πέντε οικονομικές περίοδοι

Όπως προκύπτει από την ανάλυση των στοιχείων για την πορεία του πραγματικού κατά κεφαλήν ΑΕΠ από το 1960 έως το 2024, η Ελλάδα βίωσε στο χρονικό αυτό διάστημα πέντε διακριτές οικονομικές περιόδους:

1. Η «Μεγάλη Μεγέθυνση» (1960 – 1973) αντιστοιχεί στην ταχεία εκβιομηχάνιση και τον οικονομικό εκσυγχρονισμό, οδηγώντας σε πρωτοφανή αύξηση του ΑΕΠ (8,58% ετησίως κατά μέσο όρο). Την περίοδο αυτή, κυρίαρχος μοχλός ανάπτυξης ήταν η συνολική παραγωγικότητα (TFP), η οποία ενισχύθηκε με ταχείς ρυθμούς και απέφερε σχεδόν το 90% της αύξησης του ΑΕΠ.

2. Η «Μακρά Στασιμότητα» (1974 – 1993) αντανακλά τις δυσμενείς επιπτώσεις των πετρελαϊκών κρίσεων, της πολιτικής αστάθειας και των διαρθρωτικών αδυναμιών της ελληνικής οικονομίας. Κατά τη διάρκεια της φάσης αυτής παρατηρήθηκε απότομη υποχώρηση της συνολικής παραγωγικότητας και η ανάπτυξη, που επιβραδύνθηκε (1,51% ετησίως κατά μέσο όρο), βασίστηκε κυρίως στη συσσώρευση κεφαλαίου, ενώ κατεγράφη μειωμένη αξιοποίηση του παραγωγικού δυναμικού της οικονομίας.

3. Η «Ήπια Μεγέθυνση» (1994 – 2007) σηματοδοτεί την περίοδο οικονομικής σύγκλισης με την Ε.Ε., που χαρακτηρίζεται από αυξημένες επενδύσεις και χρηματοπιστωτική απελευθέρωση. Η συμβολή της συνολικής παραγωγικότητας και της συσσώρευσης κεφαλαίου στην ανάπτυξη (3,60% ετησίως κατά μέσο όρο) ήταν πιο ισορροπημένη το διάστημα αυτό.

4. Η «Ελληνική Κρίση» (2008 – 2016) αντιπροσωπεύει μια άνευ προηγουμένου συρρίκνωση του ΑΕΠ (-3,30% ετησίως κατά μέσο όρο), η οποία προκλήθηκε από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, την κρίση δημόσιου χρέους και τα μέτρα λιτότητας. Η ραγδαία μείωση της παραγωγικότητας και των επενδύσεων και η εκτίναξη της ανεργίας προκάλεσαν την κατάρρευση της οικονομικής δραστηριότητας.

5. Η «Ανάκαμψη» (2017 – 2024) σηματοδοτεί μια σταδιακή ανάκαμψη (1,95% ετησίως κατά μέσο όρο), στην οποία συνεισέφεραν ισόρροπα η παραγωγικότητα και η αύξηση της απασχόλησης, ενώ συνέβαλε επίσης η εφαρμογή μιας πολιτικής που επικεντρώθηκε στη διαμόρφωση μακροοικονομικής και δημοσιονομικής σταθερότητας και φιλικού προς τις επιχειρήσεις περιβάλλοντος.

Από το 2021 η ανάκαμψη έχει επιταχυνθεί, υποστηριζόμενη από την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων και την ισχυρή τόνωση των επενδύσεων, κυρίως χάρη στην αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ).

Ωστόσο εξακολουθούν να υφίστανται διαρθρωτικές δυσχέρειες και προκλήσεις, όπως το δημογραφικό, ενώ η καθαρή συσσώρευση κεφαλαίου παρέμεινε αρνητική κατά το μεγαλύτερο μέρος της περιόδου και η διατήρηση αυξημένων επιπέδων επενδύσεων εξακολουθεί να είναι αβέβαιη.

Η τριπλή κρίση

Η παραπάνω «ακτινογραφία» της αναπτυξιακής πορείας της χώρας τα τελευταία 60 χρόνια υποδεικνύει ότι «χωρίς στοχευμένες πολιτικές για τη στήριξη της ισχυρής αύξησης των επενδύσεων, την προώθηση της υιοθέτησης νέων τεχνολογιών και τη στήριξη της εμβάθυνσης του κεφαλαίου, η Ελλάδα ενδέχεται να δυσκολευτεί να επιτύχει διατηρήσιμη βελτίωση στην παραγωγικότητα της εργασίας, η οποία είναι καθοριστικής σημασίας για τη μακροπρόθεσμη οικονομική μεγέθυνση».

Σε ειδική ενότητα για την τριπλή κρίση (χρέους, οικονομική και τραπεζική) που έπληξε τη χώρα μας, επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, ότι:

• «Η Ελληνική Κρίση (2008 – 2016) ξεχωρίζει ως μία από τις πιο σοβαρές και παρατεταμένες κρίσεις στον ανεπτυγμένο κόσμο, με συρρίκνωση του πραγματικού ΑΕΠ συγκρίσιμη σε κλίμακα με τη Μεγάλη Ύφεση στις ΗΠΑ (1929 – 1933)».

• «Το πραγματικό ΑΕΠ μειώθηκε κατά 26,6% στη διάρκεια της Ελληνικής Κρίσης, με αιχμή την απότομη μείωση της παραγωγικότητας και την εκτίναξη της ανεργίας. Η καθαρή συσσώρευση κεφαλαίου έγινε σημαντικά αρνητική. Οι απώλειες του πραγματικού ΑΕΠ ανήλθαν σε 59,1%, σε σύγκριση με τις τάσεις που προβλεπόταν να επικρατήσουν πριν από την Κρίση».

Τέλος το κείμενο εργασίας του Γραφείου Προϋπολογισμού προχωρά σε μία εκτενή ανάλυση των μακροπρόθεσμων αναπτυξιακών προοπτικών της Ελλάδας, στο πλαίσιο της οποίας εξετάζει δύο σενάρια:

● Στο 1ο σενάριο, με συντηρητικό ετήσιο ρυθμό αύξησης των επενδύσεων της τάξεως του 4,0% σε συνδυασμό με ετήσιο ρυθμό αύξησης της παραγωγικότητας της εργασίας κατά 1,38% (που παραμένει χαμηλότερος από την ιστορική τάση του 1,46% η οποία κατεγράφη την περίοδο 1974 – 2007), η οικονομία προβλέπεται να φθάσει στο πραγματικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ του 2007 έως το 2032.

● Στο 2ο σενάριο, με ισχυρότερη αύξηση των επενδύσεων κατά 6,6% ετησίως και ετήσιο ρυθμό αύξησης της παραγωγικότητας της εργασίας κατά 1,85%, η ελληνική οικονομία ξεπερνά το επίπεδο του πραγματικού κατά κεφαλήν ΑΕΠ του 2007 δύο χρόνια νωρίτερα, δηλαδή έως το 2030.

Διαβάστε επίσης:

Ο Πούτιν απαιτεί «συνθηκολόγηση της Ουκρανίας»

ΣΥΡΙΖΑ: Προσυνεδριακή αυλαία με κρεσέντο από «παραφωνίες»

Πρώτος στόχος της κυβέρνησης το ΠΑΣΟΚ