Πολλά έχουν ακουστεί το τελευταίο διάστημα. Από το ότι η αρμόδια για τα έσοδα υφυπουργός Οικονομικών Κα­τερίνα Παπανάτσιου καταστρώνει «μυστικό σχέδιο» για να εξασφαλίσει τα απαραίτητα κεφάλαια που θα επιτρέ­ψουν την αποπληρωμή των ομολόγων που λήγουν τον Ιούλιο μέχρι το ότι ο πρωθυπουργός έχει ήδη εξασφαλίσει «δάνειο – γέφυρα» από την Rothchild για να εξυπηρετήσει τις υποχρεώσεις – «μαμούθ» απέναντι στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και να κερδίσει ζωτικό πολιτικό χρόνο μέχρι τις γερμανικές εκλογές.

Λίγο ή πολύ, αυτά ανάγονται στη σφαίρα της σεναριολογίας (ε­νίοτε και της επιστημονικής φα­ντασίας) και τελικώς αυτό που μένει είναι η σκληρή πραγματικότητα των αριθμών: για να ξεπεράσουμε τον σκόπελο του Ιουλίου χρειαζόμαστε πάνω από 7,5 δισ. ευρώ διαθέσιμα. Όλα κι όλα τα ταμειακά δια­θέσιμα των φορέων της Γ ενικής Κυβέρνησης ήταν περίπου 11 δισ. ευρώ στο τέλος Ιανουαρίου και βαίνουν μειούμενα καθώς, εκτός από τα ομόλογα του Ιουλίου, υπάρχουν και άλλες υποχρεώσεις που πρέπει να αποπλη­ρωθούν νωρίτερα.

Μείον είναι το ταμείο και κατά την εκτέλε­ση του φετινού προϋπολογισμού. Μπορεί να προβάλλονται τα πρωτογενή πλεονάσμα­τα – μαμούθ του πρώτου διμήνου, ωστόσο – εξ’ ορισμού – αυτά δεν περιλαμβάνουν τις δαπάνες για την καταβολή των τόκων. Επί­σης όλοι οι μήνες μέχρι και τον Ιούνιο είναι ούτως ή άλλως προγραμματισμένο να είναι ελλειμματικοί.

Ήταν γνωστό από τον περασμένο Νοέμ­βριο, όταν έμπαιναν οι τελευταίες «πινε­λιές» στον προϋπολογισμό του 2017, ότι το πρώτο εξάμηνο θα δημιουργηθούν ταμεια­κά ελλείμματα της τάξεως των 4 δισ. ευρώ.

Και αυτό διότι όλες οι μεγάλες φορολογικές υποχρεώσεις της φετινής χρονιάς είναι προγραμματισμένο να βεβαιωθούν το δεύτερο εξάμηνο της φετινής χρονιάς. Οι δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος θα υποβληθούν α­πό τον Απρίλιο μέχρι τον Ιούνιο, αλλά η πρώ­τη δόση δεν πρόκειται να καταβληθεί πριν από το τέλος Ιουλίου.

Το δεύτερο εξάμηνο θα πληρωθούν και οι περισσότερες δόσεις του φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων, ενώ, όσον αφορά τον ΕΝΦΙΑ, από… Αύ­γουστο και βλέπουμε. Σε όλα αυτά πρέπει να προστεθούν και τα τέλη κυκλοφορίας του 2018 για να αποδειχτεί ότι το 60% των συνολικών φορολογικών εσόδων θα εισπραχθεί μετά το τέλος Ιουνίου.

Χωρίς συντάξεις, δήμους, νοσοκομεία;

Τι αποδεικνύουν οι αριθμοί; Ότι, χωρίς δά­νειο, το Ελληνικό Δημόσιο θα βρεθεί στο τέ­λος Ιουνίου:

Να έχει συσσωρεύσει νέες ληξιπρόθε­σμες οφειλές προς τον ιδιωτικό τομέα – τα πρώτα δείγματα φάνηκαν ήδη στα στοιχεία Ιανουαρίου, ενώ και τον Φεβρουάριο δόθη­καν μόλις 70 εκατ. ευρώ για αποπληρωμή υποχρεώσεων που φυσικά δεν κάλυψαν τις καινούργιες οφειλές που δημιουργήθηκαν.

Να έχει «παγώσει» την καταβολή δαπα­νών άνω των 4 δισ. ευρώ μόνο και μόνο για να μηδενίσει τα ταμειακά ελλείμματα που προβλέπεται να δημιουργηθούν μέχρι τότε.

Όσον αφορά το τραπεζικό υπόλοιπο των φορέων του Δημοσίου, αναμένεται να είναι αισθητά μειωμένο σε σχέση με τα τωρινά ε­πίπεδα. Στο τέλος Ιανουαρίου οι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης μοιράζονταν συνολικά περί τα 11 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό εκτιμάται ότι έχει ήδη μειωθεί.

Σε κάθε περίπτωση αυτά τα χρήματα δεν μπορούν να διατεθούν για την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου τον Ιούλιο (δηλαδή για τα 7,4 δισ. ευρώ που απαιτούνται προκειμένου να αποπληρωθούν τα ομόλογα που έχει στην κατοχή της η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα), πολύ απλά διότι αυτό θα σημαίνει ότι:

♦Τα ασφαλιστικά ταμεία θα μείνουν χωρίς ένα ευρώ στο ταμείο για την πληρωμή των συντάξεων (ο λογαριασμός τους έχει αυτή τη στιγμή υπόλοιπο περίπου 2,6 δισ. ευρώ).

♦ Οι δήμοι δεν θα έχουν πλέον διαθέσιμα, ενώ κάτι αντίστοιχο θα συμβεί και με τα νο­σοκομεία.

Ημερομηνίες – σταθμοί

Υπ’ αυτά τα δεδομένα το ενδιαφέρον εστι­άζεται πλέον στο κατά πόσο μπορεί να κλεί­σει η συμφωνία με τους δανειστές χωρίς να επαναληφθεί και φέτος το οριακό σκηνικό του καλοκαιριού του 2015, κάτι που – δημο­σίως τουλάχιστον – απεύχονται όλες οι πλευ­ρές. Έτσι όπως έχουν εξελιχθεί τα πράγματα στις διαπραγματεύσεις, τα επόμενα χρονικά «ορόσημα» είναι τα εξής:

1 Το πρώτο «ορόσημο» είναι η σημερι­νή ημέρα. Το βράδυ είναι προγραμμα­τισμένο να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύ­σεις σε επίπεδο Brussels Group.

Αν και από την Τρίτη έχει επικρατήσει «σιγή ασυρμάτου» από τη βελγική πρωτεύουσα, το ζητούμενο παραμένει το εξής: να υπάρ­ξει σημαντική πρόοδος στα τρία φλέγοντα ζητήματα της διαπραγμάτευσης (το εργασι­ακό, το φορολογικό και το ενεργειακό), ώστε να απομείνουν μόνο οι τεχνικές λεπτομέρει­ες για την οριστικοποίηση της τεχνικής συμ­φωνίας (το λεγόμενο Staff Level Agreement). Με την προσθήκη και του υπουργού Περι­βάλλοντος Γιώργου Σταθάκη, η ελληνική διαπραγματευτική ομάδα έγινε τετραμελής: Τσακαλώτος, Αχτσιόγλου, Σταθάκης, Χουλιαράκης.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι πίσω από την ευρεία εκπροσώπηση κρύβεται η προσπά­θεια να κλείσουν συνολικά τα μεγάλα θέμα­τα που παραμένουν σε εκκρεμότητα, με την ελληνική πλευρά να εξασφαλίζει κάποιες α­πό τις διεκδικήσεις της, ταυτόχρονα όμως να οπισθοχωρεί σε κάποιες άλλες.

Ζωτικής σημασίας σε αυτή τη φάση είναι το θέμα του συνταξιοδοτικού. Φαίνεται να έχει γίνει αποδεκτή η μεταφορά της μείω­σης των συντάξεων για το 2020, αλλά δεν έχει φύγει από το τραπέζι το αίτημα για «σπάσιμο» των περικοπών σε δόσεις. Η ελληνική πλευρά έχει συνειδητοποιή­σει ότι ο συνδυασμός της μείωσης του αφορολογήτου και της περικοπής των συντάξεων μπορεί να οδηγήσει σε πε­ρικοπές άνω του 15% για πολλές εκατο­ντάδες χιλιάδες συνταξιούχους.

Η κυβέρνηση θέλει να «προστατέψει» τους περίπου 1,3 εκατ. συνταξιούχους που αμείβονται με έως και 700 ευρώ τον μήνα, αντιλαμβανόμενη βέβαια ότι αυτό θα προκαλέσει μειώσεις αποδοχών άνω του 10% στους υπόλοιπους που παίρνουν περισσότε­ρα. Αυτό το μεσοσταθμικό 10% θέλει να το «σπάσει» σε τρεις ετήσιες δόσεις για να μην βρεθούν οι συνταξιούχοι το 2019 να χάνουν περίπου 600 ευρώ τον χρόνο λόγω αφορο­λογήτου και το 2020 άλλα 1.000 – 2.000 ευ­ρώ (ανάλογα με τη σύνταξη του καθενός) λόγω της περικοπής της σύνταξης.

Από το τραπέζι φαίνεται να έχει ήδη φύγει το θέμα της κατάργησης της προσωπικής δι­αφοράς. Ουσιαστικά αυτό που συζητείται εί­ναι μια ακόμη – η 14η κατά σειρά – περικοπή των συντάξεων. Για να εξασφαλίσει όμως η ελληνική πλευρά τη σταδιακή περικοπή, κάτι θα πρέπει να δώσει.

♦Θα είναι το «πακέτο» με τα ενεργειακά;

♦ Θα γίνει από σήμερα αποδεκτό το αίτημα των δανειστών για μεταβίβαση παραγωγικών μονάδων της ΔΕΗ;

Μέχρι σήμερα το βράδυ θα έχουν φανεί τα πρώτα δείγματα.

2 Το δεύτερο ορόσημο είναι το Εurogroup της 7ης Απριλίου. Ουδείς περιμένει πλέον ότι μέχρι τότε θα έχει υπάρξει πλήρης συμφωνία, καθώς στο διάστημα που απο­μένει δεν υπάρχει χρόνος να προχωρήσουν οι διαβουλεύσεις για τα πρωτογενή πλεονά­σματα, αλλά και για τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος.

Το ζητούμενο είναι μέχρι τις 7 Απριλίου να γίνει αυτό που ήταν προγραμματισμένο να γίνει έως τις 20 Μαρτίου: να υπάρξει το πε­ρίφημο Staff Level Agreement. Αυτό προϋ­ποθέτει ότι θα έχουν κλείσει τα εργασιακά, τα ενεργειακά, όλα τα προαπαιτούμενα της δεύτερης αξιολόγησης (είναι περισσότερα από 40, αλλά έχουν φύγει από την επικαιρότητα εξαιτίας του ότι κυριαρχούν το αφορο­λόγητο και οι συντάξεις) και ότι θα έχει παρα­τηρηθεί σημαντική πρόοδος στο πακέτο των μέτρων που θα υιοθετηθεί μετά το 2019.

Για να φτάσουμε στην τεχνική συμφωνία της 7ης Απριλίου δεν αποκλείεται να χρεια­στεί μια ακόμη αποστολή του κουαρτέτου στην Αθήνα. Το αν αυτό θα συμβεί ή όχι, ου­σιαστικά θα φανεί μέσα στην ημέρα.

3 Το τριήμερο 21-23 Απριλίου είναι το ε­πόμενο χρονικό ορόσημο. Στις 21 Απρι­λίου η Ελληνική Στατιστική Αρχή θα ανα­κοινώσει το ύψος του πρωτογενούς πλε­ονάσματος για το 2016 και ουσιαστικά θα επιβεβαιώσει ή θα διαψεύσει την ελληνική κυβέρνηση, η οποία μιλάει για υπεραπόδοση κατά την εκτέλεση του περυσινού προϋ­πολογισμού.

Τα στοιχεία – τα οποία θα πρέπει να πιστο­ποιηθούν και από την Εurostat – ουσιαστικά θα πρέπει να αποτελέσουν μια σαφή απά­ντηση στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το οποίο έβλεπε μέχρι τώρα πρωτογενές πλεό­νασμα μόλις 0,9% για το 2016. Αν επιβεβαιω­θεί η ελληνική εκτίμηση για πλεόνασμα άνω του 3% του ΑΕΠ, θα είναι ένα πολύ θετικό στοιχείο στην κατεύθυνση του περιορισμού των δημοσιονομικών μέτρων για την περίο­δο μετά το 2019.

Το τριήμερο 21-23 Απριλίου όμως δεν εί­ναι σημαντικό μόνο λόγω της ΕΛΣΤΑΤ, αλλά και λόγω της εαρινής συνόδου του ΔΝΤ, που είναι προγραμματισμένη για το συγκεκριμέ­νο χρονικό διάστημα. Στην πραγματικότητα, εφόσον μέχρι τότε έχουν όλα κυλήσει ομαλά και έχει επέλθει η τεχνική συμφωνία, στην Ουάσιγκτον θα αναζητηθεί το «κλείδωμα» της συμμετοχής του Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα.

Για να συμβεί αυτό βέβαια θα πρέπει να ο­λοκληρωθούν σε πολύ μεγάλο βαθμό οι διαπραγματεύσεις και για τα δύο μείζονα θέ­ματα του ελληνικού ζητήματος: τα πρωτο­γενή πλεονάσματα μετά το 2019 αλλά και τον τρόπο εφαρμογής των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος. Δεν πρέπει να ξεχνά κανείς ότι συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνι­κό πρόγραμμα σημαίνει υπογραφή ξεχωρι­στού μνημονίου με το ΔΝΤ, έστω και αν η διάρκειά του είναι μόλις 15-16 μήνες.

4 Για τις 22 Μαΐου είναι προγραμματι­σμένο το επόμενο Ευrogroup. Αυτό εί­ναι το πραγματικό ορόσημο για την πλήρη συμφωνία. Φυσικά θα πρέπει να έχει προηγηθεί η ψήφιση δεκάδων νομοθετικών δια­τάξεων από την ελληνική Βουλή, μεταξύ των οποίων τα μέτρα, τα αντίμετρα, τα εργασιακά, τα ασφαλιστικά, τα ενεργειακά, ο εξω­δικαστικός συμβιβασμός και πλήθος άλλων παρεμβάσεων.

Μόνο με την πλήρη συμφωνία θα ανοί­ξει ο δρόμος για την εκταμίευση της επόμε­νης δόσης προς την Ελλάδα. Φυσικά το διακύβευμα δεν είναι μόνο η δόση, αλλά και το μέλλον του ελληνικού χρέους. Συμφωνία για τα μεσοπρόθεσμα μέτρα θα σηματοδο­τήσει τον χαρακτηρισμό του ελληνικού χρέ­ους ως δυνάμει βιώσιμου, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο και για τη συμμετοχή των ελλη­νικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτι­κής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

5 Τελευταίοι χρονικοί σταθμοί θα είναι η συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΕSΜ για την απελευθέρωση της δόσης (δεν έχει γίνει καμία δημόσια συζήτηση, αλ­λά το ποσό εκτιμάται ότι θα είναι πολύ με­γαλύτερο των 6 δισ. ευρώ λόγω των καθυ­στερήσεων που έχουν παρατηρηθεί όλους αυτούς τους μήνες στην επίτευξη συμφωνί­ας), αλλά και η συνεδρίαση του Δ.Σ. της ΕΚΤ για το περίφημο QΕ. Και οι δύο συνεδριάσεις αναμένεται να πραγματοποιηθούν μέσα στις πρώτες ημέρες του Ιουνίου.