Οι διοικήσεις αλλάζουν, όλα τα ίδια θα μείνουν; Το ερώτημα, σε παράφρα ση του γνωστού άσματος, πλανάται πάνω από τον ενεργειακό τομέα της χώρας, με εύλογες τις απορίες και τα διλήμ ματα. Έπειτα από μία εξαετία χαμένων ευκαιριών και διαφορετικού προσανατολισμού, το καράβι προχωρούσε χωρίς πυξίδα και χωρίς συγκεκριμέ νη κατεύθυνση.

Οι διοικήσεις αλλάζουν, όλα τα ίδια θα μείνουν; Το ερώτημα, σε παράφρα ση του γνωστού άσματος, πλανάται πάνω από τον ενεργειακό τομέα της χώρας, με εύλογες τις απορίες και τα διλήμ ματα. Έπειτα από μία εξαετία χαμένων ευκαιριών και διαφορετικού προσανατολισμού, το καράβι προχωρούσε χωρίς πυξίδα και χωρίς συγκεκριμέ νη κατεύθυνση.

Τώρα, με τις (έστω καθυστερημένες) αλλαγές στις διοικήσεις των μεγάλων ενεργειακών επιχει ρήσεων που βρίσκονται υπό κρατικό έλεγχο, όλοι εύχονται τα πράγματα να αλλάξουν και να αρχί σουν πολύ σύντομα να διαφαίνονται τα σημάδια από την αλλαγή προσανατολισμού.

Βεβαίως, μέχρι σήμερα έχουν αλλάξει μόλις δύο ή τρεις διοικήσεις, ενώ οι υπόλοιπες τοπο θετήσεις είναι άγνωστο πότε θα ολοκληρωθούν. Ωστόσο, όπως έδειξε η πρόσφατη κρίση στον τομέα του φυσικού αερίου, οι καθυστερήσεις που έχουν σημειωθεί στον ορισμό νέων διοικήσεων δημιουργούν τεράστια προβλήματα στη λειτουρ γία των φορέων, αλλά κυρίως στην άσκηση της πολιτικής που έχει χαράξει η κυβέρνηση στον ενεργειακό τομέα. Την Τρίτη, πάντως, ολοκληρώθηκαν οι διαδι κασίες αλλαγών στη διοίκηση της ΔΕΗ, καθώς η γενική συνέλευση των μετόχων ενέκρινε την πρόταση του Δημοσίου για την ανάδειξη του Αρθούρου Ζερβού στη θέση του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου. Η αντίστοιχη διαδικασία στα Ελληνικά Πετρέ λαια με την εκλογή του Τάσου Γιαννίτση στη θέση του προέδρου θα διεξαχθεί στις 28 Δεκεμ βρίου.

Στη ΔΕΠΑ, η επιλογή του Χάρη Σαχίνη προ κάλεσε έκπληξη και απορίες, καθώς δεν ήταν γνωστός σε ευρύτερους κύκλους του εγχώριου ενεργειακού συστήματος. Πρόκειται για στέλεχος που προέρχεται από την αμερικάνικη εταιρεία McGraw Hill, που δραστηριοποιείται στις εξει δικευμένες εκδόσεις και διαθέτει τα δελτία πλη ροφοριών του ενεργειακού τομέα, του γνωστού Platts.

Μάλιστα, η υποψηφιότητα Σαχίνη εγκρίθηκε από την αρμόδια επιτροπή της Βουλής και η επί σημη ανάληψη καθηκόντων είναι θέμα ημερών.

Ο ίδιος ο Σαχίνης, μιλώντας στα μέλη της Διαρκούς Επιτροπής του Κοινοβουλίου, έθεσε ως βασικούς στόχους του στην προεδρία της επιχείρησης τη μεγαλύτερη διάδοση του φυσικού αερίου στην εγχώρια αγορά, με όσο το δυνατόν φθηνότερα τιμολόγια, τόσο για τους οικιακούς όσο και για τους βιομηχανικούς καταναλωτές.

Σε κάθε περίπτωση, τα φλέγοντα προβλήματα του ενεργειακού τομέα της χώρας ανακύπτουν μέρα με τη μέρα και αναζητούν άμεσες και αποτε λεσματικές λύσεις.

1Στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, οι όροι του παιχνιδιού παίζονται με διαφορετικό τρόπο και με αντικρουόμενα αποτελέσματα κάθε φορά κι ανάλογα με τις εκάστοτε συνθήκες που επικρατούν. Έτσι η ΔΕΗ βυθίστηκε σε πρωτοφα νείς ζημίες το 2008 και παρουσίασε κέρδη  ρεκόρ στο τρέχον έτος, κατά το οποίο μάλιστα καταγρά φονται όλες οι παρενέργειες από τη διεθνή οικο νομική κρίση.

Το «στοίχημα» της απελευθερωμένης αγοράς παραμένει ακόμη ανοικτό, με τους ιδιώτες να πιέ ζουν για ακόμη πιο ευνοϊκές ρυθμίσεις, οι οποίες, ωστόσο, δημιουργούν παρενέργειες στη μεγα λύτερη ενεργειακή επιχείρηση της χώρας που βρίσκεται υπό κρατικό έλεγχο.

Ταυτοχρόνως, τα τιμολόγια που πληρώνει ο καταναλωτής μπορεί να παραμένουν από τα φθη νότερα στην Ευρώπη, αλλά αποτελούν δυσβά στακτο κόστος για το μέσο ελληνικό νοικοκυριό, ενώ και οι βιομήχανοι έχουν αρχίσει να ορθώνουν φωνή διαμαρτυρίας για το μεγάλο ενεργειακό κό στος που επωμίζονται.

«Βρόμικος» λιγνίτης

Παράλληλα, η νέα διοίκηση της ΔΕΗ, που είναι η πιο «πράσινη» (περιβαλλοντικά κι όχι κομμα τικά) στην ιστορία της επιχείρησης, καλείται να διαχειριστεί ένα κατ’ εξοχήν «βρόμικο» καύσιμο, τον λιγνίτη, ο οποίος, ωστόσο, είναι το μόνο καύ σιμο που διαθέτει η χώρα μας και η μείωση της συμμετοχής στο ενεργειακό μας ισοζύγιο οδηγεί αυτόματα σε μεγαλύτερη εξάρτηση από άλλα εισαγόμενα καύσιμα.

2 Στον χώρο των καυσίμων, τα προβλήματα έχουν να κάνουν με την ίδια τη λειτουργία της αγοράς, καθώς η διαμόρφωση των τιμών σε όλους τους κρίκους της αλυσίδας (από την πα ραγωγή έως και τις αντλίες των πρατηρίων) έχει δημιουργήσει σοβαρές αντιπαραθέσεις μεταξύ εκπροσώπων φορέων από τους διαφορετικούς τομείς.

Η λαθρεμπορία και η νοθεία χρησιμοποιούνται (πολλές φορές) για να δικαιολογηθούν αδικαιολό γητες καταστάσεις, όπως η άμεση προσαρμογή των τιμών όταν το αργό πετρέλαιο ακριβαίνει στις διεθνείς αγορές και η μικρή μείωση στα καύ σιμα, όταν σημειώνεται ραγδαία υποχώρηση των διεθνών τιμών…

3Στο φυσικό αέριο, οι εξελίξεις ήταν άμεσες και μπήκε επιτακτικά η ανάγκη για άμεσες λύσεις. Η προσπάθεια εισαγωγής καυσίμου εκτός δικτύου της ΔΕΠΑ έφερε στο προσκήνιο τις «μαύρες τρύπες» του θεσμικού πλαισίου για την απελευθερωμένη αγορά. Ο νόμος υπάρχει, αλλά δεν έχει αποτυπωθεί σε όλα τα απαραίτητα νομικά και λειτουργικά κείμενα, όπως οι Κώδικες.

Η είσοδος των ιδιωτών, εξάλλου, δημιουργεί μία πρόσθετη αναγκαιότητα για την αναδιοργάνωση των δραστηριοτήτων της ΔΕΠΑ, ώστε η επιχείρηση να αντιμετωπίσει τις όποιες παρενέργειες δημιουρ γηθούν από την εξέλιξη αυτή. Και η αναπροσαρμο γή θα πρέπει να γίνει τώρα, πριν χαθεί η ευκαιρία. Διαφορετικά, η κρατική επιχείρηση αερίου θα φτάσει στο σημείο να αντιμετωπίζει προβλήματα αντίστοιχα με εκείνα της ΔΕΗ.

Χωρίς αλλαγή

Πάντως, ο κρίσιμος φορέας για την προώθηση της «πράσινης ανάπτυξης», το Κέντρο Ανανεώ σιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕΕ) παραμένει χωρίς καμία αλλαγή.

Κι όμως, αντί των ήσσονος σημασίας εκδηλώ σεων που διοργανώνει, θα μπορούσε ήδη να έχει αναπτύξει πρωτοβουλίες, ώστε να δημιουργήσει τις βασικές προϋποθέσεις για την υλοποίηση της κυβερνητικής πολιτικής, την οποία επικαλείται συχνά πυκνά ο Γιώργος Παπανδρέου.

Με την επιστροφή της από την Κοπεγχάγη, η Μπιρμπίλη ίσως θα έπρεπε να ασχοληθεί λίγο πε ρισσότερο με το θέμα, όπως άλλωστε ασχολήθηκε – δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση – με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επενδύσεις στις ανανεώ σιμες πηγές, επιχειρώντας να βρει άμεσο και απο τελεσματικό αντίδοτο στις καθυστερήσεις και να απομακρύνει τα αντικίνητρα που υπάρχουν.

Ευτυχώς, οι αρμόδιοι ξεκαθάρισαν ότι τουλά χιστον για την επόμενη 10ετία δεν τίθεται θέμα πυρηνικών μονάδων, ενώ υπό διωγμόν βρίσκεται και ο λιθάνθρακας, εξέλιξη που προκαλεί τουλά χιστον θλίψη σε όσους επιχείρησαν στο παρελθόν να εισαγάγουν κι αυτό το «βρόμικο» καύσιμο στο ενεργειακό μας ισοζύγιο…