Ανοιχτός σε υποχωρήσεις και διατεθειμένος για ευρεία συναίνεση δηλώνει ότι είναι ο Κυριάκος Μητσοτάκης εν όψει των αυριανών συναντήσεων με τους πολιτικούς αρχηγούς για το ζήτημα της ψήφου των αποδήμων. Όπως είπε χθες στην Κ.Ο. της Ν.Δ., είναι διατεθειμένος να συζητήσει προτάσεις, «με μια εξαίρεση: Δεν υπάρχει περίπτωση οι πολίτες που κατοικούν στο εξωτερικό να λογίζονται ως δεύτερης κατηγορίας και η ψήφος τους να μην προσμετράται στην επικράτεια. Να τους λέμε ότι μπορούν να ψηφίσουν για κάποιους βουλευτές και όχι για πρωθυπουργό».

Όμως αυτή η κάθετη θέση του πρωθυπουργού δεν θα βρει σύμφωνο τον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος έχει ξεκαθαρίσει ότι είναι σφόδρα αντίθετος στην ιδέα να προσμετράται η ψήφος των αποδήμων στο σύνολο των ψήφων της επικράτειας.

Όπως λένε στην αξιωματική αντιπολίτευση, η πρόθεση της κυβέρνησης να παραχωρηθεί δικαίωμα ψήφου «σε όποιον έχει ακόμα και κάποια μακρινή, π.χ. πριν από επτά γενιές, εξ αίματος καταγωγή από Έλληνα πολίτη, ακόμα και αν δεν έχει έρθει ποτέ στην Ελλάδα», ο οποίος «μπορεί να αιτηθεί να πάρει την ελληνική ιθαγένεια», δημιουργεί τον κίνδυνο μαζικής εγγραφής άγνωστου αριθμού νέων ψηφοφόρων στους εκλογικούς καταλόγους, με στόχο την αλλοίωση της σύνθεσης του εκλογικού σώματος.

Επιχειρώντας να κατευνάσει τις ανησυχίες του ΣΥΡΙΖΑ, ο υπουργός Εσωτερικών Τάκης Θεοδωρικάκος είπε αυτές τις μέρες στον ΣΚΑΪ ότι θα ζητηθεί από το υπουργείο Εσωτερικών να διασταυρωθούν τα στοιχεία όσων επιθυμούν να ψηφίσουν ώστε να διαπιστωθεί αν είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους. Είπε, μάλιστα, ότι οι Έλληνες που έχουν δηλώσει μόνιμη κατοικία το εξωτερικό και διατηρούν ΑΦΜ είναι περίπου 350.000, επιχειρώντας να απαντήσει στις ανησυχίες περί αλλοίωσης του εκλογικού σώματος.

Γρίφος το άρθρο 54

Η συναίνεση του ΣΥΡΙΖΑ πάντως δεν είναι ο πρώτος πρωθυπουργικός στόχος, αφού η αξιωματική αντιπολίτευση δεν πρόκειται να του την προσφέρει. Με δεδομένο, μάλιστα, ότι ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ διαθέτουν μαζί 101 ψήφους στη Βουλή και μπορούν να μπλοκάρουν την εφαρμογή των όποιων ρυθμίσεων από τις επόμενες εκλογές, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα είχε κανέναν λόγο να προσφέρει τις δικές του στον Μητσοτάκη ώστε οι ρυθμίσεις για τους αποδήμους να ισχύσουν από την επόμενη κιόλας εκλογική αναμέτρηση.

Για να συμβεί αυτό λοιπόν, με δεδομένη την άρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, θα πρέπει να αναθεωρηθεί το άρθρο 54 του συντάγματος, το οποίο ορίζει ότι «το εκλογικό σύστημα και οι εκλογικές περιφέρειες ορίζονται με νόμο που ισχύει από τις μεθεπόμενες εκλογές, εκτός και αν προβλέπεται η ισχύς του άμεσα από τις επόμενες εκλογές με ρητή διάταξη που ψηφίζεται με την πλειοψηφία των δύο τρίτων του όλου αριθμού των βουλευτών».

Για να αναθεωρηθεί το άρθρο αυτό, προϋπόθεση είναι να συμφωνήσει η Ν.Δ. με το Κίνημα Αλλαγής σε αλλαγή της πρόβλεψης περί «δύο τρίτων» (200 βουλευτών), ώστε ο νέος εκλογικός νόμος και η ρύθμιση για την ψήφο των αποδήμων να μπορούν να ισχύσουν στις αμέσως επόμενες εκλογές εφόσον έχουν λάβει στη Βουλή όχι 200, αλλά π.χ. 180 ψήφους, όσες ακριβώς διαθέτουν στη Βουλή η Ν.Δ. και το ΚΙΝΑΛΛ.

Αυτή ήταν μια πρόταση του συνταγματολόγου Νίκου Αλιβιζάτου, την οποία, όμως, ο πρωθυπουργός είχε απορρίψει ερωτηθείς στη ΔΕΘ τον Σεπτέμβριο, αρνούμενος ότι θα κάνει «παιχνίδια» με το σύνταγμα. Θα μπορούσε τώρα να αναδιπλωθεί;

Πάντως, ο Μητσοτάκης χθες έβαλε μία μόνο κόκκινη γραμμή – αυτή που τον διαφοροποιεί από τον Τσίπρα – αφήνοντας ανοιχτό τον δρόμο σε άλλου είδους υποχωρήσεις. Ποιες θα μπορούσαν να είναι αυτές είναι άγνωστο, ωστόσο έχει σημασία να δούμε τα τέσσερα «αδιαπραγμάτευτα» σημεία με τα οποία προσέρχεται το ΚΙΝΑΛΛ στη συζήτηση, όπως τα έχει διατυπώσει ο γραμματέας του Μανώλης Χριστοδουλάκης:

1. «Μιλάμε για δικαίωμα ψήφου στους Έλληνες του εξωτερικού που είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους».
2. «Ζητάμε τη θέσπιση επιστολικής ψήφου, που θα δίνει τη δυνατότητα σε όλους να ψηφίζουν – ακόμη και αν δεν μπορούν να ταξιδέψουν».
3. «Οι Έλληνες του εξωτερικού να έχουν δική τους εκπροσώπηση».
4. «Να συνυπολογίζεται το αποτέλεσμα της ψήφου των Ελλήνων του εξωτερικού στο συνολικό εκλογικό αποτέλεσμα, γιατί διαφορετικά δεν έχει κανένα νόημα η ψήφος τους».

«Πονηρές» προϋποθέσεις

Επί της ουσίας, η διατύπωση των τεσσάρων αυτών προτάσεων του ΚΙΝΑΛΛ προδιαθέτει ακόμη και για πλήρη αποδοχή τους από τη Ν.Δ. Ωστόσο, μια γενικότερη πολιτική συμφωνία μεταξύ των δύο κομμάτων προϋποθέτει πως θα συμφωνηθεί και ο εκλογικός νόμος, όπου υπάρχει ήδη μια διαφορά «φιλοσοφίας» και αυτονόητων εκλογικών… συμφερόντων:

• Τα δύο κόμματα συμφωνούν για ένα σύστημα λιγότερο αναλογικό, με κλιμακωτό μπόνους εδρών για το πρώτο κόμμα.
• Ωστόσο, διαφωνούν ως προς το ύψος του ποσοστού που θα δίνει αυτοδυναμία, καθώς η Ν.Δ. θέλει αυτό το όριο γύρω στο 37% και το ΚΙΝΑΛΛ γύρω στο 40%.

Πάντως μια πολιτική συμφωνία μεταξύ Μητσοτάκη και Γεννηματά έχει μια ακόμη σημαντική προϋπόθεση: ότι η πρόεδρος του ΚΙΝΑΛΛ θα είναι σε θέση να ελέγξει την Κοινοβουλευτική της Ομάδα και να αποτρέψει διαρροές που θα καταστήσουν αδύνατη μια συμφωνία εφ’ όλης της ύλης, η οποία, σύμφωνα με διάφορες διαρροές σε ΜΜΕ, θα έπρεπε να συμπεριλαμβάνει και το όνομα του επόμενου Προέδρου της Δημοκρατίας.

Μια τελευταία προϋπόθεση για διμερή πολιτική συμφωνία είναι και η δυνατότητα της Γεννηματά να την… αντέξει. Το σημειώνουμε διότι υπάρχει σοβαρή πιθανότητα το ΚΙΝΑΛΛ να καταγγελθεί από τον ΣΥΡΙΖΑ ως ένας άτυπος συγκυβερνήτης της Ν.Δ. με στόχο να χτυπηθεί μακροπρόθεσμα η αξιωματική αντιπολίτευση. Στην περίπτωση αυτή κάποιοι επισημαίνουν ότι θα μπορούσαν να προκύψουν δύο ανεπιθύμητες παρενέργειες:

• Αφενός το συναινετικό κλίμα να λειάνει το έδαφος για όσους από το ΚΙΝΑΛΛ φιλοδοξούν σε επόμενη φάση να ακολουθήσουν τον δρόμο που χάραξαν ήδη κάποιοι «δικοί τους» και να μεταπηδήσουν σε υπουργεία της Ν.Δ.
• Αφετέρου η εικόνα γενικότερης συναίνεσης με τη Ν.Δ. να δώσει εύλογη αφορμή σε όσους βλέπουν ότι το μέλλον τους βρίσκεται στον ΣΥΡΙΖΑ.

Με απλά λόγια, κανείς δεν μπορεί να είναι βέβαιος ότι στο τέλος θα προκύψει συναίνεση μεταξύ Ν.Δ. και ΚΙΝΑΛΛ – και τι είδους παρενέργειες μπορεί να έχει…