Η επανεκκίνηση της διαδικασίας δηλώσεων στο Κτηματολόγιο στη διάρκεια του 2019, τα ακίνητα και φυσικά τα χρέη, τα οποία και αυτά κληρονομούνται, φαίνεται ότι αποτελούν τους βασικούς λόγους που μπορούν να δώσουν μια ικανοποιητική εξήγηση για την “έκρηξη” των διαθηκών που δημοσιεύτηκαν και των αντίστοιχων πιστοποιητικών που εξέδωσε το Ειρηνοδικείο Ηρακλείου τη χρονιά που πέρασε! Συγκρίνοντας τους αριθμούς με προηγούμενα έτη, θα μπορούσε κάποιος να μιλήσει εύκολα για ρεκόρ διαθηκών στο Ηράκλειο – αφού από το 2018 αυξήθηκαν κατά 45,41% – και έκδοσης πιστοποιητικών που σχεδόν διπλασιάστηκαν!

Όπως αναφέρει η Νέα Κρήτη, το 2019 από το Ειρηνοδικείο Ηρακλείου εκδόθηκαν 85,1% περισσότερα πιστοποιητικά περί δημοσίευσης ή μη διαθηκών και μη αποποίησης κληρονομιάς σε σχέση με το 2018. Την ίδια ώρα που η έκδοση πιστοποιητικών και διαθηκών παρουσιάζουν εκτόξευση, οι αποποιήσεις παρουσιάζουν σημαντική μείωση, που φτάνει το 13,83%, γεγονός που μπορεί να σημαίνει ότι πολλοί άνθρωποι που βρίσκονται σε χρόνια ασθένεια και έχοντας την εμπειρία των καταλογισμών των χρεών από την εφορία, που κυνηγάει όλους τους κατιόντες που ορίζει το Αστικό Δίκαιο πριν αποδημήσουν, βρίσκουν άλλους τρόπους για να κλείσουν τις εκκρεμότητες που τυχόν αντιμετωπίσουν οι κληρονόμοι τους όταν εκείνοι φύγουν από τη ζωή!

Είναι η πρώτη φορά από το 2013, οπότε και περιήλθε η αρμοδιότητα για τις αποποιήσεις από το Πρωτοδικείο στο Ειρηνοδικείο, που παρουσιάζεται μια τέτοια μείωση. Στα χρόνια της κρίσης οι αποποιήσεις στο Ηράκλειο είχαν σχεδόν τριπλασιαστεί ως το 2018, ενώ τη χρονιά που μόλις έφυγε είναι η πρώτη φορά που καταγράφεται μείωση. Μάλιστα, οι αριθμοί δείχνουν ότι οι αποποιήσεις έχουν πέσει πλέον σε επίπεδα – ίσως και χαμηλότερα – του 2016.
Αναλυτικά οι αποποιήσεις όπως καταγράφτηκαν την τελευταία επταετία στο Ηράκλειο έχουν ως εξής: α) 343 αποποιήσεις το 2013, β) 479 αποποιήσεις το 2014, γ) 600 αποποιήσεις το 2015, δ) 890 αποποιήσεις το 2016, ε) 957 αποποιήσεις το 2017, στ) 983 αποποιήσεις το 2018 και ζ) 847 αποποιήσεις το 2019. Θα πρέπει να αναφερθεί ότι η πιο γρήγορη διαδικασία, που είναι η αποδοχή με το ευεργέτημα της επ’ ωφελεία απογραφής, παρουσιάζει μείωση. Ούτως ή άλλως η διαδικασία αυτή δεν είναι ποτέ προτιμητέα, αν και είναι ασφαλής. Τα στοιχεία δείχνουν λοιπόν ότι το 2018 είχαν γίνει 23 τέτοιες πράξεις, ενώ το 2019 μόλις 13, δηλαδή μείωση της τάξης του 43,47%.

Διπλασιάστηκαν τα πιστοποιητικά σε έναν χρόνο

Οι αριθμοί των πιστοποιητικών που εκδόθηκαν και των διαθηκών που δημοσιεύτηκαν από το Ειρηνοδικείο το 2019 είναι αξιοσημείωτοι, αφού παρουσιάζουν μια μεγάλη αύξηση, γεγονός που ερμηνεύεται ως προσπάθεια του κόσμου και των κληρονόμων να ευεργετηθούν ή ακόμη και να γλιτώσουν από τα χρέη! Επίσης δείχνουν, όμως – κυρίως τα πιστοποιητικά – ότι αυξήθηκε η γραφειοκρατία. Δηλαδή έγιναν απαραίτητα τα πιστοποιητικά στην εκτέλεση μιας άλλης γραφειοκρατικής πράξης, όπως για παράδειγμα η διαδικασία δήλωσης περιουσιών στο Κτηματολόγιο. Και μπορεί η Κτηματογράφηση να μην αφορούσε στον δήμο Ηρακλείου αλλά σε περιφερειακούς δήμους του νομού, ωστόσο και αυτό είναι εύκολα εξηγήσιμο, αφού οι περισσότεροι κάτοικοι της πόλης του Ηρακλείου διατηρούν ακίνητα και καλλιέργειες σε χωριά της υπαίθρου και δήμους της ενδοχώρας όπου υπήρξε κτηματογράφηση, όπως για παράδειγμα οι δήμοι Μινώα, Βιάννου, Αρχανών-Αστερουσίων, Γόρτυνας και Φαιστού. Η αύξηση των πιστοποιητικών περί δημοσίευσης ή μη διαθηκών ή μη αποποίησης από το Ειρηνοδικείο Ηρακλείου φτάνει σε ποσοστό τη χρονιά που έφυγε το 85,1%. Σε απόλυτους αριθμούς, δηλαδή, κατά το 2019 εκδόθηκαν 11.295 τέτοια πιστοποιητικά, ενώ το 2018 μόλις 6.099. Η διαφορά είναι 5.196 και αντιστοιχεί στο ποσοστό που προαναφέρθηκε.

Κατά τη διαδικασία κτηματογράφησης, τα πιστοποιητικά αυτά αλλά και οι διαθήκες αποτέλεσαν ένα σημαντικό στοιχείο για την απόδειξη κτήσης των ακινήτων που δηλώθηκαν στο Κτηματολόγιο.

Η αλματώδης αύξηση των διαθηκών

Αλματώδης ήταν και η αύξηση που παρουσίασε ο αριθμός των διαθηκών που δημοσιεύτηκαν το 2019 στο Ηράκλειο. Συγκεκριμένα, αυξήθηκαν κατά 45,41% οι δημοσιεύσεις διαθηκών σε σχέση με το 2018. Ειδικότερα το 2018 δημοσιεύτηκαν 1.253 διαθήκες, ενώ το 2019 δημοσιεύτηκαν στο Ειρηνοδικείο Ηρακλείου 1.822 διαθήκες, δηλαδή 569 περισσότερες, που αντιστοιχεί στο προαναφερθέν ποσοστό. Αυξητικός ήταν ο αριθμός των διαθηκών τα τελευταία χρόνια. Για παράδειγμα το 2017 δημοσιεύτηκαν 1.270, ενώ το 2016 δημοσιεύτηκαν 1.140.

Για ποιο λόγο, όμως, παρουσιάστηκε μια τέτοια ξαφνική αύξηση στο Ειρηνοδικείο Ηρακλείου; Οι λόγοι μπορεί να είναι πολλοί, όμως οι προφανείς είναι δύο: α) συνέπεσε η διαδικασία του Κτηματολογίου οπότε δημοσιεύτηκαν περισσότερες διαθήκες και εκδόθηκαν και περισσότερα πιστοποιητικά, καθώς οι διαθήκες αποτελούν το ισχυρότερο αποδεικτικό κτήσης, και β) τα χρέη που τακτοποιούνται πριν πεθάνει ο κληρονομούμενος.

Έχει γίνει πλέον σύνηθες συγγενείς να σπεύδουν λίγο πριν πεθάνει ο άνθρωπός τους, που γνωρίζουν ότι έχει χρέη και βρίσκεται σε χρόνια ασθένεια, να τακτοποιούν είτε τη μοιρασιά της περιουσίας είτε τυχόν εκκρεμότητες. Με αυτόν τον τρόπο γλιτώνουν τη μετά θάνατον γραφειοκρατία και τη φορολογία, ενώ ταυτόχρονα ξέρουν τι τους περιμένει, όπως για παράδειγμα ΕΝΦΙΑ κ.λπ. Ωστόσο η δημοσίευση μιας διαθήκης είναι δυνατό να ξεπεραστεί ακόμη και τυχόν εμπλοκή από την παρέλευση της προθεσμίας που δίνεται για αποδοχή ή όχι της κληρονομιάς και η οποία είναι 4μηνη στην περίπτωση των αποποιήσεων. Δηλαδή μια διαθήκη νομίμως δημοσιευμένη μπορεί να τακτοποιήσει κληρονομικά προβλήματα ή πολύ περισσότερο να τα λύσει, όταν ο συντάκτης της διαθήκης αφήνει μαζί με την περιουσία και χρέη τα οποία μετακυλίονται κάθε φορά που ένας κατιών κάνει πράξη αποποίησης. Σε μεγάλες οικογένειες αυτό, ως είναι φυσικό, δημιουργεί προβλήματα, ενώ με μια διαθήκη το πρόβλημα λύνεται για όλους τους άλλους που δε θα περιληφθούν σε αυτή και εφόσον ο κληρονόμος αποδεχτεί! Έτσι επιλέγεται από πολλούς ανθρώπους που νοσούν, και υπάρχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά η λύση της διαθήκης πολλές φορές και με τη συμφωνία των κληρονόμων, ώστε να μην προκύψουν καθόλου προβλήματα μετά θάνατον.