Ο Μεγάλος Πόλεμος, όπως ονομάστηκε η γενικευμένη σύγκρουση των Ευρωπαϊκών Δυνάμεων, ξεκίνησε τον Ιούλιο του 1914 και διήρκεσε ώς τις 11 Νοεμβρίου 1918. Γεωγραφικά, η σπίθα άναψε όταν η Αυστροουγγαρία κήρυξε τον πόλεμο κατά της Σερβίας, για να ξεσπάσει στη συνέχεια μια παγκόσμια σύρραξη, η οποία έληξε τέσσερα χρόνια αργότερα με την ταπεινωτική ήττα της Γερμανίας και των συμμάχων της. Ο πόλεμος αυτός, όπως δυστυχώς επιβεβαιώθηκε δύο δεκαετίες αργότερα, δεν είχε κλείσει τους λογαριασμούς που άνοιξε, ούτε είχε δώσει μια νέα διέξοδο στην ανθρωπότητα.

Στην ουσία επρόκειτο για έναν ευρωπαϊκό πόλεμο, ο οποίος επεκτάθηκε και εκτός ευρωπαϊκών συνόρων στις αποικίες των εμπόλεμων χωρών. Στις συγκρούσεις αυτές, ενεπλάκη τελικά και η Αμερική. Αυτή η αμερικανική εμπλοκή και οι εκτός των ευρωπαϊκών συνόρων συγκρούσεις προσέδωσαν στον πόλεμο αυτόν τον χαρακτήρα του παγκοσμίου. Ο πόλεμος αυτός διεξήχθη από τις δυνάμεις της Αντάντ, της οποίας τη βάση αποτελούσαν η Μεγάλη Βρετανία και η Γαλλία. Σε αυτή τη συμμαχία προστέθηκε έναν χρόνο αργότερα η Ιταλία, το 1917 η Αμερική και στις αρχές του 1918 η Ρωσία. Από την άλλη μεριά των εμπολέμων παρατάχθηκε η συμμαχία της Γερμανίας, της Αυστροουγγαρίας, της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της Βουλγαρίας. Η λήξη του πολέμου βρήκε νικήτριες τις δυνάμεις της Αντάντ. 

Ο πόλεμος αυτός δημιούργησε μια ριζικά νέα κατάσταση στον ευρωπαϊκό χάρτη, αφού είχε ως αποτέλεσμα την κατάρρευση τεσσάρων αυτοκρατοριών, το ξέσπασμα της Ρωσικής Επανάστασης και τη δημιουργία της Κοινωνίας των Εθνών. Οι συγκρούσεις κόστισαν τη ζωή σε 8,5 εκατομμύρια στρατιώτες και 14,5 εκατομμύρια αμάχους.
Τη λήξη του πλέον αιματηρού πολέμου που είχε γνωρίσει έως εκείνη τη στιγμή η ανθρωπότητα ακολούθησε η μεγάλη άνθιση του Μεσοπολέμου, όπου η διάθεση για ζωή έφτασε στο απόγειό της. Ωστόσο, στο Συνέδριο του Παρισιού που ακολούθησε (Ιανουάριος 1919 – Ιανουάριος 1920) δεν κλήθηκαν από τους νικητές οι ηττημένοι προκειμένου να συζητήσουν τους όρους των συνθηκών ειρήνης. Εκ των υστέρων, αυτή η απόφαση απεδείχθη τεράστιο λάθος, καθώς θα αποτελούσε την αφορμή για την έναρξη ενός δευτέρου και καταστρεπτικότερου πολέμου, που θα ερχόταν ως συνέχεια του πρώτου. Στην ουσία, η ανθρωπότητα έπαιρνε μιαν ανάσα ξεγνοιασιάς πριν ζήσει το δεύτερο μέρος του εφιάλτη. 

Οι αποφάσεις του συνεδρίου 
Η καθοριστική απόφαση περιλάμβανε τον διαμελισμό των τριών κεντρικών αυτοκρατοριών, της Γερμανικής Αυτοκρατορίας, της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας και ειδικότερα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Καθοριστική, επίσης, απόφαση του συνεδρίου ήταν η δημιουργία νέων κρατών στην Ευρώπη, δηλαδή της Τσεχοσλοβακίας και της Γιουγκοσλαβίας καθώς και άλλων χωρών στη Μέση Ανατολή, όπως και η πρόβλεψη της επανασύστασης της Πολωνίας. Από την άλλη, οι γερμανικές αποικίες μοιράστηκαν μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γαλλίας, του Βελγίου, της Νότιας Αφρικής, των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ιαπωνίας, ενώ η Εγγύς Ανατολή, παλαιότερα τουρκική κτήση, διαμοιράστηκε σε περιφέρειες που αποδόθηκαν από την Κοινωνία των Εθνών στη Γαλλία και την Αγγλία. Τέλος, απαιτήθηκαν πολεμικές αποζημιώσεις από τη Γερμανία, η οποία είδε τα ανατολικά της εδάφη να χάνουν τον θύλακα του Ντάντσιχ, που πέρασε στην κατοχή της Πολωνίας. 

Οι συνθήκες που σφράγισαν τη λήξη του πολέμου 
Η συνθήκη των Βερσαλλιών (Ιούνιος 1919) 
Στην εν λόγω συνθήκη, η Γερμανία υποχρεωνόταν να παραχωρήσει εδάφη της στη Γαλλία, το Βέλγιο, τη Δανία και στις νεοσύστατες Πολωνία, Τσεχοσλοβακία και Λιθουανία. Επίσης υποχρεωνόταν να αναγνωρίσει τη Ρηνανία και το Σάαρ (γερμανικές περιοχές στα γαλλογερμανικά σύνορα) ως αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη και να πληρώσει βαριές πολεμικές αποζημιώσεις. Στη συνέχεια, η ταπείνωση της Γερμανίας προέβλεπε την εγκατάλειψη των αποικιών της και των εδαφών που είχε κερδίσει από τη Ρωσία με τη συνθήκη του Μπρεστ-Λιτόφσκ και τον περιορισμό στο ελάχιστο των ενόπλων δυνάμεών της, πράγμα που σήμαινε ουσιαστικά τον αφοπλισμό της.
Η συνθήκη του Νεϊγύ (Νοέμβριος 1919)
Η συνθήκη αυτή υποχρέωνε τη Βουλγαρία να παραιτηθεί από κάθε διεκδίκησή της στην Αν. Μακεδονία και τη Δ. Θράκη (τα εδάφη αυτά δόθηκαν στην Ελλάδα) και να παραχωρήσει εδάφη της στη Ρουμανία και τη Σερβία. Παράλληλα, προβλεπόταν η δυνατότητα αμοιβαίας ανταλλαγής πληθυσμών ανάμεσα σε Ελλάδα και Βουλγαρία.
Η συνθήκη του Τριανόν (Ιούνιος 1920) 
Η ανεξάρτητη Ουγγαρία αναγκαζόταν να παραχωρήσει εδάφη στην Τσεχοσλοβακία, τη Ρουμανία και τη Γιουγκοσλαβία.
Η συνθήκη των Σεβρών (28 Ιουλίου – 10 Αυγούστου 1920) 
Η συνθήκη αυτή επέβαλε στον σουλτάνο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας να παραχωρήσει την κυριαρχία της Μεσοποταμίας (σημερινό Ιράκ), της Παλαιστίνης και της Yπεριορδανίας (σημερινή Ιορδανία) στη Μεγάλη Βρετανία, ενώ τη Συρία και τον Λίβανο στη Γαλλία. Το Κουρδιστάν και η Αρμενία θα γίνονταν ανεξάρτητα κράτη. Τα νησιά Ίμβρος, Τένεδος και η Θράκη μέχρι τα πρόθυρα της Κωνσταντινούπολης παραχωρούντο στην Ελλάδα. Επίσης, ο σουλτάνος αναγνώριζε επίσημα την ελληνική κυριαρχία στα νησιά του Β. και Αν. Αιγαίου και η Ιταλία παραχωρούσε στην Ελλάδα τα Δωδεκάνησα, εκτός της Ρόδου. Η Αντάντ ανέθετε στην Ελλάδα τη διοίκηση της περιοχής της Σμύρνης για πέντε χρόνια. Στη συνέχεια, οι κάτοικοι της περιοχής θα αποφάσιζαν με δημοψήφισμα για την τύχη της. Τα Στενά τέθηκαν υπό διεθνή έλεγχο. Αυτά σήμαναν τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. 
Στην πέραν του Ατλαντικού χώρα
Σε μια ιστορική, όπως αποδείχτηκε, ομιλία του τον Ιανουάριο του 1918, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ουίλσον, απευθυνόμενος στο Κογκρέσο της χώρας του, προσδιόρισε τους λόγους για τους οποίους οι ΗΠΑ θα έπρεπε να πάρουν μέρος στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, παρουσιάζοντας ταυτοχρόνως και το όραμά του για τον μεταπολεμικό κόσμο. Το κείμενο αυτό έμεινε γνωστό ως τα «14 σημεία» του Ουίλσον.

Τα περίφημα αυτά «14 σημεία» του Αμερικανού Προέδρου, όπως περιλαμβάνονται στο έργο του Jack Watson «European History 1815-1941», Λονδίνο, 1981, σ. 243, έχουν ως εξής: 
1. Η διπλωματία και οι συνθήκες να γίνονται φανερά.
2. Να είναι ελεύθερη η ναυσιπλοΐα σε όλες τις θάλασσες.
3. Να καταργηθούν τα οικονομικά σύνορα ανάμεσα στα κράτη.
4. Περιορισμός των εξοπλισμών.
5. Τα προβλήματα των αποικιών να ρυθμιστούν με βάση τα συμφέροντα των λαών.
6. Να αποχωρήσουν όλες οι ξένες δυνάμεις από τη Ρωσία και να επιδειχθεί καλή θέληση προς τη χώρα αυτή.
7. Αποκατάσταση του Βελγίου.
8. Ανάκτηση από τη Γαλλία της Αλσατίας και της Λορένης.
9. Τα ιταλικά σύνορα να διευθετηθούν στη βάση της αρχής των εθνοτήτων.
10. Αυτόνομη κρατική υπόσταση για τους λαούς της Αυστροουγγαρίας.
11. Εδαφική ακεραιότητα για τα βαλκανικά κράτη.
12. Αυτόνομη κρατική υπόσταση για τους λαούς της
Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ελεύθερη διέλευση από τα Δαρδανέλια.
13. Ενιαία και ελεύθερη Πολωνία.
14. Να δημιουργηθεί ένας σύνδεσμος των εθνών.

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.