Το «Π», στο πλαίσιο της ενημερωτικής του προσφοράς προς τους αναγνώστες και τις αναγνώστριές του, δημοσιεύει σήμερα έναν αναλυτικό οδηγό που περιέχει τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης για όλους τους ασφαλισμένους και όλα τα ταμεία.
Ο αναλυτικός αυτός οδηγός είναι μία δουλειά που έγινε από την «Ένωση για την Υπεράσπιση της Εργασίας και του Κοινωνικού Κράτους», τη γνωστή σε όλους ΕΝΥΠΕΚΚ, η οποία ιδρύθηκε λίγο πριν από το μνημόνιο με πρωτοβουλία του καθηγητή Αλέξη Μητρόπουλου και δεκάδων άλλων νέων επιστημόνων.
Επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας της ΕΝΥΠΕΚΚ που επεξεργάστηκε το θέμα αυτό είναι ο Διονύσης Τεμπονέρας, γιος του αείμνηστου και αδικοχαμένου καθηγητή Νίκου και ένας από τους πιο καταρτισμένους νέους επιστήμονες στα θέματα του μνημονίου.
Σήμερα η ΕΝΥΠΕΚΚ (www.enypekk.gr, τηλ. 210-3627077, 6946-904336) είναι η πιο εξειδικευμένη επιστημονική ομάδα στα θέματα του Εργατικού και Ασφαλιστικού Δικαίου, στα ζητήματα του μνημονίου και στα κοινωνικά ζητήματα.
Ασφαλισμένοι στον ΟΑΕΕ
Σύνταξη Γήρατος
Για όσους έχουν ασφαλισθεί για πρώτη φορά μέχρι 31/12/1992 – Παλαιοί ασφαλισμένοι
1. Οι ασφαλισμένοι του ΟΑ-ΕΕ δικαιούνται σύνταξη λόγω γήρατος μετά τη διακοπή του επαγγέλματός τους:
α) Με συμπληρωμένο το 65ο έτος της ηλικίας τους και συντάξιμο χρόνο 15 ετών.
β) Με συμπληρωμένο το 60ό έτος της ηλικίας τους και συντάξιμο χρόνο 35 ετών συμπληρωμένο μέχρι 31/12/2010. Για τη συμπλήρωση της 35ετίας έως την 31/12/2010 προσμετράται και χρόνος αναγνώρισης βάσει άρθρ. 40 Ν. 2084/92, εφόσον η σχετική αίτηση αναγνώρισης υποβληθεί έως την 31/12/2013. Ο αναγνωριζόμενος στον ΟΑΕΕ χρόνος ασφάλισης βάσει του παραπάνω άρθρου είναι ο χρόνος στρατιωτικής θητείας.
Για το έτος 2011 ο απαιτούμενος χρόνος ασφάλισης ανακαθορίζεται σε 36 έτη, για κάθε δε επόμενο έτος αυξάνεται σταδιακά κατά ένα έτος έως τη συμπλήρωση των 40 ετών ασφάλισης. Ως όριο ηλικίας για την εφαρμογή των παραπάνω παραμένει το 60ό.
Επομένως, η κατ’ έτος αύξηση των προβλεπόμενων ετών ασφάλισης έχει ως εξής:
Ο ασφαλισμένος συνταξιοδοτείται με τόσα έτη ασφάλισης όσα απαιτούνται, σύμφωνα με τον παραπάνω πίνακα, κατά το έτος που συμπληρώνει την 35ετία.
γ) Με τη συμπλήρωση μέχρι 31/12/2010 37 ετών πραγματικής ασφάλισης σε φορείς κύριας ασφάλισης ελευθέρων επαγγελματιών και ανεξάρτητα απασχολουμένων, ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 16 του Ν. 3232/2004 (48 Α΄) όπως ισχύει.
δ) Οι γυναίκες ασφαλισμένες του ΟΑΕΕ που προέρχονται από το πρώην ΤΣΑ μπορούν να συνταξιοδοτηθούν, εφόσον επιλέξουν τις καταστατικές διατάξεις του πρώην ΤΣΑ, με τη συμπλήρωση 25 ετών ασφάλισης και με τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης ως εξής:
Ασφαλισμένοι στο ΕΤΑΑ
Α. Ασφαλισμένοι μέχρι 31/12/1992 (παλαιοί ασφαλισμένοι)
1. Συνταξιοδότηση ανδρών με 35 έτη ασφάλισης και ηλικία 60 ετών (παρ. 6). Ο χρόνος ασφάλισης των 35 ετών αυξάνεται κατά ένα έτος από 1/1/2011 και για κάθε επόμενο έτος, μέχρι τη συμπλήρωση 40 ετών ασφάλισης, ενώ το απαιτούμενο όριο ηλικίας παραμένει αμετάβλητο. Σύμφωνα με την παρ. 8 του νόμου, οι ασφαλισμένοι δικαιούνται σύνταξη με το όριο ηλικίας και τον χρόνο ασφάλισης που ισχύει κατά το έτος συμπλήρωσης των 35 ετών ασφάλισης.
Για παράδειγμα ασφαλισμένος συμπληρώνει 35 έτη ασφάλισης το 2012 και έχει ηλικία 58 ετών. Το 2012 απαιτούνται για συνταξιοδότηση 37 έτη ασφάλισης και ηλικία 60 ετών, οπότε ο ασφαλισμένος θα συνταξιοδοτηθεί το 2014, οπότε και συμπληρώνει τις ανωτέρω προϋποθέσεις, παρόλο που εκείνο το έτος απαιτούνται 39 έτη ασφάλισης. Η ανωτέρω ρύθμιση αφορά και στους τρεις τομείς κύριας ασφάλισης του ΕΤΑΑ (ΤΣΜΕΔΕ, ΤΣΑΥ, ΤΑΝ).
2. Συνταξιοδότηση γυναικών με 35 έτη ασφάλισης και ηλικία 58 ετών (παρ. 7).
Ο χρόνος ασφάλισης των 35 ετών προσαυξάνεται κατά ένα έτος από 1/1/2011 και μέχρι τη συμπλήρωση 40 ετών ασφάλισης, ενώ το όριο ηλικίας των 58 ετών αυξάνεται κατά ένα έτος από 1/1/2012 και για κάθε επόμενο χρόνο, μέχρι το 60ό έτος. Σύμφωνα με την παρ. 8 του νόμου, οι ασφαλισμένοι δικαιούνται σύνταξη με το όριο ηλικίας και τον χρόνο ασφάλισης που ισχύει κατά το έτος συμπλήρωσης των 35 ετών ασφάλισης.
Για παράδειγμα ασφαλισμένη συμπληρώνει 35 έτη ασφάλισης το 2012 και έχει ηλικία 58 ετών. Το 2012 απαιτούνται για συνταξιοδότηση 37 έτη ασφάλισης και ηλικία 59 ετών, οπότε η ασφαλισμένη θα συνταξιοδοτηθεί το 2014, οπότε και συμπληρώνει τις ανωτέρω προϋποθέσεις (ήτοι 37 έτη ασφάλισης και ηλικία 59), παρόλο που εκείνο το έτος απαιτούνται 39 έτη ασφάλισης. Η ανωτέρω ρύθμιση αφορά και στους τρεις τομείς κύριας ασφάλισης του ΕΤΑΑ (ΤΣΜΕΔΕ, ΤΣΑΥ, ΤΑΝ).
3. Συνταξιοδότηση γυναικών (παρ. 15Α). Το όριο ηλικίας των 60 ετών που προβλέπεται για τη συνταξιοδότηση ασφαλισμένων αυξάνεται κατά ένα έτος από 1/1/2011 και για κάθε χρόνο και μέχρι τη συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας.
Η ανωτέρω ρύθμιση αφορά σε γυναίκες ασφαλισμένες των τομέων κύριας ασφάλισης του ΕΤΑΑ και σε γυναίκες έγγαμες του Τομέα Σύνταξης Μηχανικών και Εργοληπτών Δημοσίων Έργων (ΤΣΜΕΔΕ), Τομέα Σύνταξης και Ασφάλισης Υγειονομικών (ΤΣΑΥ), Τομέα Ασφάλισης Νομικών (ΤΑΝ). Σε όλες τις ανωτέρω περιπτώσεις, οι ασφαλισμένες δικαιούνται σύνταξη στο όριο ηλικίας, όπως διαμορφώνεται κατά το έτος συμπλήρωσης του προβλεπόμενου κατά την έναρξη ισχύος του νόμου ορίου ηλικίας, δηλαδή κατά τη συμπλήρωση του 60ού έτους της ηλικίας.
Για παράδειγμα ασφαλισμένη του ΤΣΑΥ η οποία το 2012 συμπληρώνει το 60ό έτος της ηλικίας και έχει 22 έτη ασφάλισης, θα συνταξιοδοτηθεί όταν συμπληρώσει το 62ο έτος της ηλικίας της, δηλαδή το 2014, οπότε θα έχει συμπληρώσει και τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης.
Επισημαίνουμε ότι στις περιπτώσεις των γυναικών του ΤΣΜΕΔΕ και του ΤΑΝ θα πρέπει κατά τη συμπλήρωση του 60ού έτους της ηλικίας να έχει αντίστοιχα συμπληρωθεί και ο απαιτούμενος χρόνος ασφάλισης (25 έτη ασφάλισης).
Αντίστοιχα, στις περιπτώσεις των γυναικών του ΤΣΑΥ και των εγγάμων γυναικών του ΤΑΝ, όπου ο απαιτούμενος χρόνος ασφάλισης αυξάνεται σταδιακά κατ’ εφαρμογή του Ν. 2084/1992, οι ανωτέρω γυναίκες προκειμένου να συνταξιοδοτηθούν θα πρέπει να έχουν συμπληρώσει τον χρόνο ασφάλισης που απαιτείται κατά το έτος συνταξιοδότησης και όχι εκείνον που απαιτείται κατά τη συμπλήρωση του 60ού έτους της ηλικίας.
Για παράδειγμα ασφαλισμένη του ΤΣΑΥ που συμπληρώνει το 2012 το 60ό έτος της ηλικίας, θα συνταξιοδοτηθεί το 2014, οπότε και συμπληρώνει το 62ο έτος της ηλικίας, εφόσον έχει τουλάχιστον 23 ½ έτη ασφάλισης.
Επισημαίνεται ότι οι έγγαμες γυναίκες του ΤΑΝ, που μέχρι 31/12/1997 είχαν συμπληρώσει τις τότε προϋποθέσεις συνταξιοδότησης (15 έτη ασφάλισης ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας) και μπορούσαν να συνταξιοδοτηθούν οποτεδήποτε, χωρίς διαφοροποίηση των ορίων ηλικίας με την ισχύ του νόμου 2084/1992, εξακολουθούν να έχουν το ανωτέρω δικαίωμα.
4. Συνταξιοδότηση μητέρων ανήλικων τέκνων (παρ. 17 δ). Το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης των μητέρων ανηλίκων τέκνων καθορίζεται από 1/1/2011 στο 55ο έτος της ηλικίας, από 1/1/2012 στο 58ο έτος της ηλικίας και από 1/1/2013 στο 65ο έτος της ηλικίας.
Η εν λόγω ρύθμιση αφορά μόνο στις μητέρες ανηλίκων τέκνων του Τομέα Ασφάλισης Νομικών.
Για το ΤΣΜΕΔΕ και το ΤΣΑΥ δεν προβλέπεται από τις καταστατικές τους διατάξεις η συνταξιοδότηση των μητέρων ανηλίκων τέκνων με μικρότερο όριο ηλικίας και χρόνο ασφάλισης σε σχέση με τις λοιπές γυναίκες ασφαλισμένες.
Όσον αφορά στη χορήγηση μειωμένων συντάξεων στις μητέρες ανηλίκων τέκνων, η ρύθμιση αυτή δεν έχει εφαρμογή στη συγκεκριμένη περίπτωση, καθώς δεν προβλέπεται από τις καταστατικές διατάξεις του Τομέα Ασφάλισης Νομικών.
Επίσης, επισημαίνεται ότι με τους ίδιους όρους με τις μητέρες ανηλίκων τέκνων μπορούν να συνταξιοδοτηθούν από τον Τομέα Ασφάλισης Νομικών και οι χήροι πατέρες ανηλίκων τέκνων.
Η ασφαλισμένη μητέρα ακολουθεί το όριο ηλικίας όπως διαμορφώνεται και ισχύει κατά τη συμπλήρωση του απαιτούμενου συντάξιμου χρόνου, εφόσον συντρέχει η ανηλικότητα του παιδιού.
Για παράδειγμα μητέρα ανηλίκου τέκνου συμπληρώνει 25 έτη ασφάλισης το 2011, έχει όμως ηλικία 53 ετών. Προκειμένου να συνταξιοδοτηθεί θα πρέπει να συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας, οπότε θα συνταξιοδοτηθεί το 2013, παρόλο που εκείνο το έτος απαιτείται η συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας και ανεξάρτητα εάν το ανήλικο τέκνο έχει πλέον ενηλικιωθεί.
Όσον αφορά στον απαιτούμενο για συνταξιοδότηση χρόνο ασφάλισης, δεδομένου ότι αυξάνεται σταδιακά κατ’ εφαρμογή του Ν. 2084/1992, οι μητέρες ανηλίκων τέκνων προκειμένου να συνταξιοδοτηθούν θα πρέπει να έχουν συμπληρώσει τον χρόνο ασφάλισης που απαιτείται κατά το έτος συνταξιοδότησης και όχι εκείνον που απαιτείται κατά τη συμπλήρωση του 60ού έτους της ηλικίας, εφόσον ως προς τις ημέρες ασφάλισης εξακολουθούν να ισχύουν οι διατάξεις του άρθρου 47 του Ν. 2084/1992.
Για παράδειγμα μητέρα ανηλίκου που συμπληρώνει το 2012 το 60ό έτος της ηλικίας, θα συνταξιοδοτηθεί το 2014, οπότε και συμπληρώνει το 62ο έτος της ηλικίας, εφόσον έχει τουλάχιστον 23 ½ έτη ασφάλισης. Επισημαίνουμε ότι οι μητέρες ανηλίκων που μέχρι 31/12/1997 είχαν συμπληρώσει τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης που όριζε το καταστατικό του τέως Ταμείου Νομικών – σήμερα Τομέας Ασφάλισης Νομικών – (με 15 έτη ασφάλισης ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας) και όπως προαναφέρθηκε μπορούσαν να συνταξιοδοτηθούν οποτεδήποτε, διατηρούν το ανωτέρω δικαίωμα, όπως και οι έγγαμες γυναίκες.
5. Συνταξιοδότηση διπλοσυνταξιούχων (παρ. 14). Οι ασφαλισμένοι των τομέων κύριας ασφάλισης του ΕΤΑΑ που λαμβάνουν σύνταξη γήρατος ή αναπηρίας από άλλο ασφαλιστικό φορέα κύριας ασφάλισης, πλην ΟΓΑ ή το Δημόσιο, εκτός των αναπήρων και θυμάτων πολέμου και μητέρων που συνταξιοδοτήθηκαν με το άρθρο 63, παρ. 4, του Ν. 1892/1990, δικαιούνται από τους τομείς κύριας ασφάλισης του ΕΤΑΑ σύνταξη με τη συμπλήρωση 20 ετών ασφάλισης και μειωμένη σύνταξη κατά 50% με τη συμπλήρωση 16 ετών ασφάλισης.
Ειδικά για τη συνταξιοδότηση λόγω γήρατος απαιτείται η συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας, με εξαίρεση την περίπτωση θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος σε περισσότερους του ενός φορείς κύριας ασφάλισης, ταυτόχρονα ή μέσα σε διάστημα έξι μηνών από την έναρξη της συνταξιοδότησης από τον πρώτο φορέα.
Επισημαίνεται ότι, στην περίπτωση της ταυτόχρονης συνταξιοδότησης ή εντός εξαμήνου, ισχύουν οι καταστατικές διατάξεις των τομέων μόνο όσον αφορά στα όρια ηλικίας, ενώ όσον αφορά στον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης για τη συνταξιοδότηση των ανωτέρω προσώπων απαιτείται η συμπλήρωση τουλάχιστον 20 ετών ασφάλισης.
Η ανωτέρω επισήμανση γίνεται προκειμένου να υπάρχει εφεξής ενιαία αντιμετώπιση από όλους τους τομείς του ΕΤΑΑ. Oσον αφορά στη διάταξη της παρ. 6 του άρθρου 18 του Ν. 3232/2004, για τη λήψη μειωμένης σύνταξης κατά 3% για κάθε έτος που λείπει από το επόμενο της υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης και μέχρι τη συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας, από τους εμμίσθους ασφαλισμένους του ΤΣΜΕΔΕ και του ΤΣΑΥ και τους δικαστικούς υπαλλήλους εμμίσθους ασφαλισμένους του Τομέα Ασφάλισης Νομικών, μετά τη συνταξιοδότησή τους από το Δημόσιο, ΝΠΔΔ ή ΔΕΚΟ, εξακολουθεί να ισχύει.
Αναλυτικά, ειδικά για το ΙΚΑ, στο επόμενο φύλλο θα δημοσιεύσουμε όλες τις τροποποιήσεις του νόμου (εγκύκλιος 57).