Στα τελευταία και καθοριστικότερα στάδια της κεφαλαιακής ενίσχυσής του έχει εισέλθει ο εγχώριος τραπεζικός κλάδος. Όταν η διαδικασία ολοκληρωθεί, ελάχιστα θα θυμίζει τις κρατούσες ισορροπίες και συμμαχίες της τελευταίας δεκαπενταετίας και μάλιστα πιθανότατα θα συμπεριλάβει μια… αλλαγή φρουράς στα πρόσωπα.
Σημαντικό ρόλο εκτιμάται πως θα διαδραματίσουν οι εκλογές και εν γένει οι πολιτικές εξελίξεις, η διαμόρφωση νέων ισορροπιών και πόλων ισχύος και συμφερόντων. Στην αγορά θεωρούν δεδομένο πως από το εκλογικό αποτέλεσμα θα εξαρτηθούν σε μεγάλο βαθμό και οι αλλαγές στις διοικήσεις των υπό διαμόρφωση νέων σχημάτων.
Οι εξελίξεις λοιπόν τρέχουν ήδη με την προετοιμασία των διαδικασιών για την ανακεφαλαιοποίηση, θα περάσουν από τη ρυθμιστική κρησάρα των εκλογών και θα καταλήξουν στο καυτό τετράμηνο από τον Μάιο μέχρι τα τέλη Αυγούστου, οπότε θα προχωρήσουν η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου των τραπεζών και η ενίσχυση από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας αλλά και θα διαμορφωθούν οι πιθανές νέες συνεργασίες των ομίλων. Εμπειρότατη χρηματιστηριακή πηγή εκτιμά πως μετά την ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και των πρώτων έργων – ημερών της επόμενης κυβέρνησης θα φανεί κατά πόσον το «ελληνικό πείραμα» μπορεί να έχει επιτυχή συνέχεια. Όπως θα φανεί και ποιες από τις τράπεζες θα καταφέρουν να περάσουν με πραγματικά ιδιωτικά μάνατζμεντ στην επόμενη ημέρα ή θα κρατικοποιηθούν κρατώντας μια επίφαση «ιδιωτικότητας» μόνο σε επίπεδο προσώπων.
Όλοι προετοιμάζονται
Πριν από τις εκλογές, παρ’ ότι η κινητικότητα στο τραπεζικό – επιχειρηματικό παρασκήνιο έχει «χτυπήσει κόκκινο» και οι επαφές συνεχίζονται… πυρετωδώς, δύσκολα θα υπάρξουν καθοριστικές τελικές ανακοινώσεις. Ωστόσο στα ενδότερα του κλάδου υπάρχει ένα… κοινό μυστικό για τις προετοιμασίες της επόμενης ημέρας. Αυτό αφορά τη μεθοδική δουλειά από την πλευρά της διοίκησης της Alpha για την κεφαλαιακή ενίσχυση του ομίλου, την προσπάθεια αναθέρμανσης του ειδυλλίου Eurobank – Εθνικής και τις διεργασίες μεταξύ των μετόχων της Πειραιώς.
Λόγω της πλήρους διακλάδωσης του τραπεζικού με τον επιχειρηματικό χώρο και τα ΜΜΕ, τα κάθε λογής συμφέροντα επανατοποθετούνται υποχρεωτικά εν όψει της «επόμενης ημέρας». Η σημασία και η συνδρομή του χρηματοπιστωτικού τομέα είναι προφανής στη διαμόρφωση των γενικότερων συσχετισμών.
Θα πρέπει όμως να συνεκτιμηθεί και με τον ενεργότερο ρόλο που θα παίξουν στην Ελλάδα των επομένων ετών τα συμφέροντα των δανειστών. Κάτι που αναπόφευκτα θα αποτυπωθεί και στις τράπεζες. Με δυο λόγια, ο έλεγχος του τραπεζικού συστήματος σε κάθε περίπτωση δεν θα περνά μόνο από ελληνικά χέρια…
Η πρόθεση των Γερμανών να δημιουργήσουν ένα χρηματοοικονομικό σχήμα – μοχλό χρηματοδότησης των επενδύσεων που θα γίνουν τα επόμενα χρόνια έχει εκφραστεί ρητά αρκετές φορές. Το ότι σε αυτήν τη συγκυρία έχουν διενεργηθεί οι έλεγχοι από την BlackRock Solutions (με τη συνδρομή της Ernst & Young), ενώ το ΤΧΣ θα κληθεί να παίξει πρωτεύοντα ρόλο, αναμφίβολα θα αφήσουν το στίγμα τους στις εξελίξεις.
Τα πρόσωπα…
Οι εξελίξεις φαίνεται πως επιταχύνθηκαν με αφορμή το τυπικό τέλος της συμφωνίας Alpha – Eurobank. Τις αμέσως επόμενες ημέρες στο παρασκήνιο επανήλθαν γνωστά αλλά και νεότερα σενάρια και φήμες. Από την πλευρά της Alpha τα επόμενα βήματα ήταν ορατά εδώ και αρκετές εβδομάδες, με την τράπεζα να αποφασίζει να πάρει τα πράγματα στα χέρια της. Με δεδομένες τις μεγαλύτερες του αναμενόμενου ζημιές της Eurobank και ισχυρή τη «φιλία» του Κατάρ, τα πράγματα ήταν πιο εύκολα για τον Γιάννη Κωστόπουλο και τους συνεργάτες του.
Από την πλευρά τους γίνονται προσεκτικά βήματα ώστε να θωρακιστεί επαρκώς ο όμιλος χωρίς να υποστούν σημαντικές ζημιές οι υφιστάμενοι μέτοχοι. Σε αυτό το πλαίσιο φέρεται να εντάσσονται οι επαφές με την European Ban k of Reconstructi on & Development (EBRD) σχετικά με το ενδεχόμενο μετοχικής συμμετοχής θυγατρικής της ξένης τράπεζας στο κεφάλαιο του δικτύου διεθνών αγορών της Alpha.
Παράλληλα ο πρόεδρος του ομίλου φέρεται να βρίσκεται πολύ κοντά στην εξασφάλιση της ενεργότερης (κεφαλαιακής) συμμετοχής των Αράβων (κατά πάσα πιθανότητα του Κατάρ) στην επικείμενη αύξηση μετοχικού κεφαλαίου.
Στο στρατηγείο της Eurobank φαίνεται πως τις τελευταίες εβδομάδες εξέταζαν εναλλακτικά σενάρια. Σύμφωνα με ένα από αυτά, το επίκεντρο των διαβουλεύσεων βρίσκεται στο λονδρέζικο Citi, με λίγο έως πολύ γνωστά ονόματα να κυκλοφορούν στα τραπεζικά γραφεία. Το χιλιοπαιγμένο ειδύλλιο Εθνικής – Eurobank φαίνεται πως ήταν από τα πρώτα που ξαναζε-στάθηκαν προκειμένου να επανέλθουν στο… τραπέζι. Βέβαια έχουν αλλάξει τα πρόσωπα.
♦ Το όνομα του πρώην προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου Τάκη Αράπογλου ακούστηκε να εμπλέκεται επικουρικά στη σχετική προσπάθεια.
♦ Το ίδιο συνέβη και με το όνομα του νυν διευθύνοντος συμβούλου της ΕΤΕ Απόστολου Ταμβακάκη, ο οποίος φέρεται να επισκέφθηκε το Λονδίνο.
♦ Άλλες πηγές έκαναν λόγο για συμμετοχή τού (γνωστού από την αλογοσκουφική περίοδο) Χρήστου Μεγάλου. Ο Μεγάλου, υπεύθυνος ΝΑ. Ευρώπης της Credit Suisse, ο οποίος διατηρεί καλές σχέσεις και με τον Νότη Μηταράκη (από την εποχή του 2009, όταν προέδρευε στο Δ.Σ. της Ένωσης Ελλήνων Τραπεζιτών Μ. Βρετανίας, και ο Μηταράκης – τότε στη Fidelity – είχε τη θέση του αντιπροέδρου), κουμπάρος του Λάμπρου Παπα κωνσταντίνο υ (της παλιάς Π&Κ), προσωπικός φίλος του Αράπoγλου, λέγεται πως συνέβαλε στη συμφωνία εξαγοράς της Finansbank.
Καλά ενημερωμένη πηγή στη Ν.Δ. (που υποστηρίζει πως μάλλον γι’ αυτό το θέμα – της Εθνικής – ο Νίκος Νανόπουλος έχει επισκεφθεί και ενημερώσει σχετικά τον Αντώνη Σαμαρά) εκτιμά πως μία συμφωνία Εθνικής – Eurobank πολύ δύσκολα μπορεί να κλείσει κατά την προεκλογική περίοδο.
Πάντως η ίδια πηγή εκτιμά πως, εάν όντως γίνει κάτι, θα φέρει τις υπογραφές και το ειδικό βάρος της επόμενης διοίκησης της Εθνικής. Γι’ αυτό έχει μεγάλη σημασία και η αλλαγή των προσώπων που θα διαδραματίσουν ρόλο – δηλαδή θα αναλάβουν τα κουμάντα – στο νέο τραπεζικό σκηνικό. Ως προς αυτό δεν θα πρέπει να διαφεύγει την προσοχή μας πως αποτελεί κοινή εκτίμηση ότι ο Βασίλης Ράπανος (πρόεδρος της ΕΤΕ) βρίσκεται πολύ ψηλά στην προτίμηση όχι μόνο του νυν πρωθυπουργού, αλλά και του αρχηγού της Ν.Δ.
…Και τα πράγματα
Σε τεχνικό επίπεδο συνεχίζονται οι επαφές τραπεζιτών – ΤτΕ για να βρεθεί το μπουγιουρντί που θα πληρώσει η κάθε τράπεζα από το κούρεμα των ομολόγων και τις επισφάλειες που προκύπτουν από τους ελέγχους της BlackRock και τα σενάρια για την εξέλιξη της ελληνικής οικονομίας.
Ως γνωστόν, το συνολικό πακέτο για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών φτάνει τα 50 δισ. ευρώ. Ωστόσο από τη διαδικασία και την εφαρμογή της θα εξαρτηθεί και το ποιες τράπεζες θα καταλήξουν στην αγκάλη του Δημοσίου, μια και, αν οι όροι της ανακεφαλαιο-ποίησης δεν είναι ελκυστικοί για τους μετόχους και τους ιδιώτες επενδυτές, τότε το κράτος θα πρέπει να καλύψει μόνο του τα κεφάλαια αυτά. Θεωρητικά τα κεφάλαια αυτά είναι εξασφαλισμένα από τα πακέτα βοήθειας της Ε.Ε. και του ΔΝΤ και θα δοθούν στις τράπεζες μέσω του ΤΧΣ.
Έτσι, όπως προβλέπεται και στον νόμο για την ανακεφαλαιοποίηση, το Δημόσιο μέσω του ΤΧΣ θα μπει στο μετοχικό κεφάλαιο των τραπεζών με κοινές μετοχές που θα έχουν αναστολή ψήφου για πέντε χρόνια. Εφόσον οι μέτοχοι, παλαι-οί ή νέοι, συμμετέχουν με ποσοστό τουλάχιστον 10%, θα μπορούν να διατηρήσουν τον έλεγχο της τράπεζας. Σε αντίθετη περίπτωση ο έλεγχος θα περνά στο Δημόσιο.
Βέβαια, στόχος της ανακεφαλαιοποίησης δεν είναι η κρατικοποίηση και αυτό αποτελεί τη βάση των κινήτρων του κράτους προς τους μετόχους των τραπεζών. Αυτό, όμως, δεν απέτρεψε τον σύμβουλο του πρωθυπουργού Γκίκα Χαρδούβελη από το να σημειώσει ότι οι τράπεζες θα κρατικοποιηθούν… Με μία διαφορά: ότι οι πολιτικοί δεν θα τις μετατρέψουν σε προβληματικές επιχειρήσεις, καθώς δεν θα ασχολούνται με τις καθημερινές αποφάσεις.
Στόχος να μειώσουν τις απώλειες
Στις διαβουλεύσεις των τελευταίων ημερών για την κατάρτιση του νέου νόμου για το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, οι διοικήσεις των τραπεζών παρουσιάστηκαν με κοινή γραμμή. Μεταξύ άλλων ζητούν να δοθούν ισχυρά κίνητρα στους παλαιούς μετόχους και ως προς το σκέλος της συμμετοχής τους αλλά και ως προς τις μελλοντικές αγορές που θα μπορούσαν να πραγματοποιήσουν.
Παράλληλα ζητούν να υπάρξει μεγαλύτερη συμμετοχή στα λεγόμενα CoCo’s, που είναι «φιλικά» για τους υφιστάμενους μετόχους καθώς δεν οδηγούν αναγκαστικά στην εκπα-ραθύρωσή τους, το λεγόμενο dilution. Οι αναγνώστες του «Π» θα θυμούνται την προ μηνός αναφορά στα CoCo’s (Contingent Convertible Capital), τα οποία επιτρέπουν μια… ευέλικτη αύξηση κεφαλαίου.
Τα κεφάλαια αυτά υπό προϋποθέσεις μετατρέπονται σε κοινές μετοχές και έτσι το Δημόσιο εισπράττει τόκο για τα κεφάλαια που έχει δανείσει στις τράπεζες και στη λήξη τους, αν δεν τα επιστρέψουν, μετατρέπονται σε κοινές μετοχές.
Ακόμη οι τραπεζίτες επιθυμούν στον νόμο για το ΤΧΣ να υπάρχει ειδική μέριμνα ώστε και μια τράπεζα να έχει τη δυνατότητα επαναγοράς μετοχών από το ΤΧΣ.
Εάν όλα αυτά γίνουν, υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες γι’ αυτούς να πετύχουν τους στόχους τους και προφανώς, αν αυτό συμβεί, θα πρόκειται για σημαντικό μετριασμό των απωλειών που θα καταγράψουν από το PSI και την Blackrock.
Πάντως ένα κεντρικό θέμα για το κράτος είναι ποιοι θα βάλουν τα κεφάλαια και πρακτικά ποιοι θα ασκήσουν τον έλεγχο των τραπεζών στην πενταετία. Διότι, με την αποτίμηση των τραπεζών σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα, ένας επενδυτής μπορεί να βάλει ελάχιστα χρήματα και να αποκτήσει δυσανάλογα δικαιώματα.
Για παράδειγμα, στην ΕΤΕ, στο σενάριο που μπορεί να χρειαστούν 5 δισ. ευρώ σε κεφάλαια, ένας επενδυτής με 500 εκατ. μπορεί να αποσπάσει τον έλεγχο της τράπεζας και πρακτικά την κυριαρχία σε ένα ενεργητικό της τάξης των 75 δισ. ευρώ…