Μαζί με τους ιστορικούς την ιστορία αυτή τη λένε ακόμα οι παπ­πούδες και η μάχη για την αποτύπωση της «πραγματικότητας» θα συνεχιστεί για χρόνια, ακόμη κι αν προ πολλού θα έχουν πάψει να υπάρχουν οι αυτόπτες μάρτυρες, οι μαρτυρίες και οι δεδομένες και δικαιολογημένες πολιτικές σκοπιμότητες που καθορίζουν την οπτι­κή γωνία που θέλει κάποιος να βλέπει τα πράγματα.

Το πώς όμως βλέπει κάποιος τα πράγματα είναι τελικά θέμα πολι­τικής επιλογής.

Κάποιοι, ας πούμε, και τότε, αλλά και σήμερα θεωρούν ότι κακώς μπήκε η Ελλάδα στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κάποιοι άλλοι ακόμη και σήμερα θα προτιμούσαν η Ελλάδα να είχε διαλέξει άλλο στρα­τόπεδο.

Οι τρέχουσες πολιτικές επιλογές και κριτικές του καθενός δεν μπο­ρούν να επηρεάσουν τα γεγονότα του παρελθόντος. Συμβάλλουν, ωστόσο, στη διαμόρφωση της πολιτικής πραγματικότητας του πα­ρόντος.

Αν έχει κάποια σημασία και αξία μια αντιπαράθεση για γεγονότα που σφράγισαν το παρελθόν, αυτή η σημασία και αξία έχει να κάνει με το παρόν. Το τώρα!

Η προσέγγιση, ο τρόπος με τον οποίο κανείς απαντά σε ερωτήματα του παρελθόντος περιγράφει τη σημερινή του στάση απέναντι στα πράγματα.

Έπρεπε να αντισταθούν η χώρα και ο λαός της στον φασισμό / ναζι­σμό στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο; Κι αν όλοι σήμερα απαντούμε εύ­κολα και καταφατικά, ας σκεφτούμε το κλίμα εκείνης της εποχής, ας αναλογιστούμε τους συνεργάτες των Γερμανών στην Κατοχή, ας δούμε τους δωσίλογους (και τους απογόνους τους) να κατακτούν και να κάνουν τσιφλίκι τους το μεταπολεμικό ελληνικό κράτος.

Κι αν η απάντησή μας συνδέεται με τον αγώνα που έδωσαν οι κο­ντινοί μας πρόγονοι και μεταφέρουμε την ιστορική ηχώ του «Όχι» τους στο σήμερα, μήπως πρέπει να αναρωτηθούμε τι ακριβώς κά­νουμε σήμερα; Πώς ακριβώς είμαστε τοποθετημένοι στον εν εξελί­ξει οικονομικό πόλεμο που βιώνουμε;

Η ιστορία, λένε, διδάσκει. Κυρίως διδάσκει στάσεις ζωής, ώστε να δι­αχειριστούμε επωφελώς το παρόν και το μέλλον. Από αυτή την άπο­ψη το «Όχι» του 1940 και η Εθνική Αντίσταση, που επακολούθησε, είναι πολύτιμες παρακαταθήκες για να διαμορφώσουμε το μέλλον της χώρας, καθώς πλησιάζουμε τα 200 χρόνια της ελεύθερης ύπαρ­ξής της…