Προς το παρόν, έναν τόνο αισιοδοξί­ας ότι η συζήτηση προς αυτήν την κατεύθυνση προχωράει βήμα-βήμα έδωσε η απόφαση του Eurogroup για την άμεση υλοποίηση των βραχυπρόθε­σμων μέτρων διαχείρισης του χρέους, που υπο­λογίζεται ότι θα επιφέρουν σε βάθος χρόνου (ώς το 2060) απομείωση χρέους κατά 20% (σύμφω­να με τον Κλάους Ρέγκλινγκ) και κυρίως μετατρέπουν τα επιτόκια από κυμαινόμενα σε σταθε­ρά (1,5% του ΑΕΠ) σε μια στιγμή που αναμένεται η άνοδός τους.

Τα βραχυπρόθεσμα μέτρα και το κλείσιμο της β’ αξιολόγησης αποτελούν την προϋπόθεση για την ένταξη στο πρόγραμμα της ποσοτικής χαλά­ρωσης, εξέλιξη την οποία χρονικά η κυβέρνηση τοποθετεί κάπου στον Μάρτιο ή τον Απρίλιο.

Μόνο που μέχρι να έρθει η ώρα της ένταξης στο περιβόητο QE φαίνεται να είναι μακρύς ο δρόμος για την ελληνική κυβέρνηση, καθώς το Eurogroup της Δευτέρας άφησε σε εκκρεμότη­τα το κλείσιμο της β’ αξιολόγησης καθώς και το ζήτημα των πλεονασμάτων για τα έτη που ακο­λουθούν τη λήξη του προγράμματος, και κατ’ ε­πέκταση το θέμα της συμμετοχής ή μη του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα.

Υπενθυμίζεται ότι η Γερμανία, και πιο συγκε­κριμένα ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, πιέζει για την παραμονή του Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα, αλλά το Ταμείο διαφωνεί με τις εκτιμήσεις των ευρωπαϊ­κών θεσμών για την επίτευξη πρωτογενούς πλε­ονάσματος 3,5% από το 2018 και μετά. Σύμφω­να με το σκηνικό συμβιβασμού που φαίνεται να έχει διαμορφωθεί ανάμεσα στο ΔΝΤ και τη Γερ­μανία, το Ταμείο συζητά την παραμονή του στο πρόγραμμα με δεδομένα τα υψηλά πλεονάσμα­τα εφόσον η ελληνική κυβέρνηση συμφωνήσει σε νέα μέτρα ύψους 4,2 δισ. ευρώ για να καλυ­φθεί το κενό ανάμεσα στη δική του εκτίμηση (1,5%) και αυτήν των Ευρωπαίων (3,5%).

Κοινό μέτωπο Τόμσεν – Σόιμπλε

Η κυβέρνηση διαμηνύει σε όλους τους τόνους ότι δεν υπάρχει περίπτωση να δεχτεί νέα μέτρα που θα δεσμεύουν τη χώρα και πέρα από τη θη­τεία της, πολλώ δε μάλλον που το 2019 αναμένεται να είναι μια εκλογική χρονιά. Την ίδια ώρα θεωρεί ότι είναι ορατός ο κίνδυνος του συμβιβα­σμού που περιγράφηκε παραπάνω, κι έτσι χθες επιχείρησε να τον τορπιλίσει διά του κυβερνητι­κού εκπροσώπου Δημήτρη Τζανακόπουλου.

Ο τελευταίος, κατά την ενημέρωση των πο­λιτικών συντακτών, αποκάλυψε ότι, ασχέτως των δημόσιων τοποθετήσεων του ΔΝΤ υπέρ της μείωσης των πρωτογενών πλεονασμάτων – το Ταμείο μάλιστα μέσω διαρροών εξέφρασε ενό­χληση για πληροφορίες που το ήθελαν να έχει εισηγηθεί σκληρή λιτότητα κατά τη συνεδρίαση του Eurogroup –, ο επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματός του Πολ Τόμσεν κράτησε άλλη στά­ση. Συγκεκριμένα, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος ανέφερε εν είδει καταγγελίας ότι ο Τόμσεν κατά την παρέμβασή του στο άτυπο όργανο των ΥΠΟΙΚ της ευρωζώνης «αντί να πιέσει στην κατεύ­θυνση μείωσης των πλεονασμάτων, φάνηκε να αποδέχεται τις ακραίες θέσεις για 10ετή συνέχι­ση του στόχου για 3,5% πρωτογενές πλεόνασμα και να πιέζει μόνο προς τη μεριά της ελληνικής κυβέρνησης για τη λήψη νέων μέτρων».

Αν και επισήμως δεν τοποθετείται σχετικώς, ανεπισήμως η κυβέρνηση δείχνει την προτίμησή της στην έξοδο του Ταμείου από το ελληνικό πρόγραμμα, εναλλακτικά συζητά το ενδεχόμε­νο της παράτασης του «κόφτη» (ή ενός ανάλο­γου «μηχανισμού» για τον οποίο γίνεται λόγος στο ανακοινωθέν) και μετά το 2018 και απορρί­πτει μετά βδελυγμίας τα νέα μέτρα.

Ανοιχτή συζήτηση

Την ίδια ώρα δεν αποδέχεται ότι συμφώνη­σε σε υψηλά πλεονάσματα (3,5%) για το 2019, 2020 κ.ο.κ – στο ανακοινωθέν αναφέρεται ότι «τo Εurogroup υπενθύμισε ότι ο στόχος για πρω­τογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ που θα επι­τευχθεί το 2018 πρέπει να διατηρηθεί σε μεσο­πρόθεσμο διάστημα».

Αντιθέτως, υποστηρίζει ότι το ζήτημα παρα­μένει σε εκκρεμότητα και η συζήτηση είναι α­νοιχτή. Σύμφωνα με τον κυβερνητικό εκπρό­σωπο, η καταγραφή αυτής της αναφοράς στο ανακοινωθέν αποτυπώνει έναν συμβιβασμό, κι από ’κεί και πέρα «τα ανακοινωθέντα αυτά δεν εμποδίζουν τη συζήτηση για την περαιτέρω ε­λάφρυνση του χρέους, η οποία θα συμπαρασύ­ρει προς τα κάτω και τα πρωτογενή πλεονάσμα­τα, μετά το 2018». Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση δείχνει να εκτιμά ότι η ευρωπαϊκή πλευρά για πο­λιτικούς λόγους εμμένει στο θέμα των υψηλών πλεονασμάτων, αλλά η συζήτηση αυτή μπορεί να αλλάξει όταν θα πλησιάζει η λήξη του προ­γράμματος και με την προϋπόθεση ότι θα έχει ξετυλιχτεί κατά τον σχεδιασμό ο οδικός χάρτης της ένταξης στην ποσοτική χαλάρωση και της ε­ξόδου στις αγορές που θεωρείται πως θα δώσει ώθηση στην ανάκαμψη της οικονομίας.

Προς το παρόν, με βάση τα παραπάνω, δια­μορφώνεται ένα συγκρουσιακό σκηνικό με το Ταμείο στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης. Ση­μειώνεται ότι και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος στη δήλωσή του απευθύνθηκε προς το ΔΝΤ ζητώ­ντας να ληφθεί υπόψη η κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα στην Ελλάδα και κάλεσε «να μη διακυβευθεί η πρόοδος με αύξηση της αβεβαι­ότητας», ενώ χθες και ο Γιώργος Χουλιαράκης δήλωσε πως το ταμείο υπονομεύει το ομαλό και γρήγορο κλείσιμο της β’ αξιολόγησης στη βάση μιας «ιδεολογικής» εμμονής.

Από εδώ και πέρα και ώς το τέλος Δεκεμβρίου η κυβέρνηση επικεντρώνεται στο κλείσιμο της β’ α­ξιολόγησης με επόμενο σταθμό της πολιτικής δι­απραγμάτευσης τις επαφές που θα έχει ο πρωθυ­πουργός με Ευρωπαίους ηγέτες και άλλους αξιω­ματούχους στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 15 Δεκεμβρίου στις Βρυξέλλες. Η κυβέρνηση επιμένει ότι οι προ­σπάθειες επικεντρώνονται στο κλείσιμο της αξι­ολόγησης ώς το τέλος του χρόνου, αν και κυβερ­νητικές πηγές παραδέχονται κατ’ ιδίαν ότι μπορεί αυτό να γίνει και τον Ιανουάριο. Ο πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ πάντως εκτί­μησε ότι δεν είναι ρεαλιστικός στόχος το κλείσιμο της αξιολόγησης νωρίτερα από τις αρχές του 2017.