Μετά την… αναίμακτη προώθηση του εργασιακού νομοσχεδίου και τις ατομικές συμβάσεις με τις οποίες θα ρυθμίζονται ο ημερήσιος χρόνος εργασίας (έως και 10 ώρες την ημέρα), καθώς και την πρωί – απόγευμα βάρδια στη μερική απασχόληση, προωθείται ένα νέο πεδίο τριβής: το νομοσχέδιο Χατζηδάκη – Τσακλόγλου – Μητσοτάκη, που αφορά την εισαγωγή του κεφαλαιοποιητικού συστήματος στην επικουρική σύνταξη.

Η βασική μεταρρύθμιση που προωθείται είναι ο «ατομικός κουμπαράς» για τους νέους ασφαλισμένους, δηλαδή «ό,τι βάζεις παίρνεις». Στόχος είναι ο νέος νόμος να τεθεί σε διαβούλευση έως το τέλος του μήνα και να ψηφιστεί εντός του Ιουλίου.

Η εφαρμογή του νέου συστήματος επικουρικής ασφάλισης θα γίνει από την 1η Ιανουαρίου 2022 και μετά, και θα αφορά υποχρεωτικά όλους τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας. Προαιρετικά το νέο σύστημα πλήρους κεφαλαιοποίησης των εισφορών επικουρικών συντάξεων θα αφορά και όλους όσοι είναι έως 35 ετών και έχουν ήδη αρχίσει τον εργασιακό τους βίο.

Οι προβλέψεις

Οι ασφαλιστικές εισφορές θα παραμείνουν αμετάβλητες στο 6% για εργαζόμενους και εργοδότες. Θα παρέχεται, μέσω της δημιουργίας ενός νέου δημόσιου ταμείου, η δυνατότητα της επένδυσης της εισφοράς του ασφαλισμένου εργαζόμενου. Οι επενδύσεις θα επιμερίζονται σε χαμηλού, μεσαίου ή υψηλού ρίσκου.
● Το νέο δημόσιο ταμείο θα επενδύει τα κεφάλαια που θα συγκεντρώνει από τις εισφορές των χιλιάδων ασφαλισμένων σε διάφορα επενδυτικά προϊόντα (π.χ. ομόλογα, μετοχές).
● Οι ασφαλισμένοι θα επιλέγουν το είδος της επένδυσης που επιθυμούν, αφού πρώτα συμβουλευτούν εξειδικευμένους συμβούλους από το ταμείο.
● Στη συνέχεια θα μπορούν να παρακολουθούν την επένδυσή τους, αλλά και την απόδοσή της.
● Θα έχουν το δικαίωμα ανά τριετία να προσαρμόζουν την επιλογή τους, ανάλογα με την πορεία της επένδυσης, αλλά και του εισοδήματός τους.
● Στο τέλος του εργασιακού τους βίου, θα καρπώνονται το όποιο όφελος από την επένδυσή τους, ως επικουρική σύνταξη. Εάν ο εργαζόμενος δεν πληροί τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, τότε θα λαμβάνει πίσω το κεφάλαιο που θα έχει επενδύσει.

Το υπουργείο Εργασίας δεσμεύεται ότι η συγκεκριμένη μεταρρύθμιση δεν πραγματοποιείται εις βάρος των σημερινών συνταξιούχων και των επικουρικών συντάξεων που λαμβάνουν, οι οποίες θα είναι πλήρως διασφαλισμένες από τον κρατικό προϋπολογισμό. Το ζήτημα του όποιου χρηματοδοτικού κενού προκύψει (εκτιμάται ότι μπορεί να υπερβαίνει τα 50 δισ. ευρώ) αναμένεται να αποτελέσει το βασικό σημείο «τριβής» με την αντιπολίτευση.

Τα βασικά σημεία

Έγκυροι αναλυτές της κοινωνικής ασφάλισης υπολογίζουν ότι το αποκαλούμενο κόστος μετάβασης στο νέο κεφαλαιοποιητικό σύστημα υπολογίζεται στο ποσό των 62 δισ. ευρώ, εφόσον ισχύσουν οι πρόσφατες δεσμεύσεις του Τσακλόγλου για τήρηση της αρχής της ισότητας ανάμεσα σε παλαιούς και νέους ασφαλισμένους, προκειμένου να αρθούν εμπόδια περί συνταγματικότητας.

Ωστόσο προκύπτουν και άλλα ερωτήματα, όπως για παράδειγμα: Τι θα γίνει αν οι εισφορές που επέλεξε ένας εργαζόμενος καταρρεύσουν; Εάν η χώρα διέλθει μια παρατεταμένη και βαθιά κρίση, τότε ποιος θα καλύψει τις απώλειες;
Παρά τις όποιες απορίες γεννώνται, τα βασικά σημεία του νέου καθεστώτος θα έχουν ως εξής:

1. Το νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης που θα λειτουργήσει από την 1.1.2022 είναι κεφαλαιοποιητικό, δηλαδή οι εισφορές των νέων εργαζομένων, αντί να χρηματοδοτούν τις επικουρικές συντάξεις των τωρινών συνταξιούχων, θα αποταμιεύονται σ’ έναν ατομικό «κουμπαρά» και θα επενδύονται για τις συντάξεις των ίδιων των ασφαλισμένων.
2. Όταν ο ασφαλισμένος συνταξιοδοτηθεί, θα λαμβάνει επικουρική σύνταξη βασισμένη στο ποσό των εισφορών του και στην απόδοση των επενδύσεών του. Συνεπώς δεν θα εξαρτάται η επικουρική του σύνταξη από το δημογραφικό, δηλαδή από το πλήθος των εργαζομένων σε σχέση με το πλήθος των συνταξιούχων, αλλά από τις αποδόσεις των επενδύσεων.
3. Το υπουργείο υποστηρίζει ότι, με βάση την εμπειρία των κρατών στα οποία αυτό το σύστημα λειτουργεί επί πολλά χρόνια, οι αποδόσεις που εξασφαλίζουν οι επενδύσεις είναι μεγάλες και οδηγούν σε υψηλότερες συντάξεις όχι μόνο από τις σημερινές, αλλά και από το σύνολο των εισφορών που έχουν καταβληθεί.
4. Ακόμα και στην περίπτωση που όλα πάνε στραβά στις αγορές και οι αποδόσεις των επενδύσεων είναι αρνητικές, ο αρμόδιος υφυπουργός Πάνος Τσακλόγλου έχει διαβεβαιώσει τους ασφαλισμένους ότι θα υπάρχει η εγγύηση του κράτους και ο ασφαλισμένος θα πάρει πίσω, μέσω της επικουρικής του σύνταξης, τουλάχιστον τις εισφορές που κατέβαλλε σε πραγματικούς όρους.
5. Η κυβέρνηση έχει αναγγείλει ότι με το νέο σύστημα, εάν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης του ασφαλισμένου (π.χ. συμπλήρωση δεκαπενταετίας), κατοχυρώνεται το δικαίωμα επιστροφής των καταβληθεισών εισφορών, κάτι που δεν ισχύει με το τρέχον σύστημα.
6. Το νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης αφορά:
   ● Τους νέους μισθωτούς δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας.
   ● Τους νέους αυτοαπασχολούμενους που εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας και απασχολούνται σε κλάδους στους οποίους σήμερα είναι υποχρεωτική η επικουρική ασφάλιση (π.χ. μηχανικοί, δικηγόροι).
   ● Σε εθελοντική βάση, όλους τους υφιστάμενους εργαζομένους (μισθωτούς και αυτοαπασχολούμενους) ηλικίας έως 35 ετών.
7. Το νέο σύστημα δεν επιφέρει καμία αλλαγή στις συντάξεις όσων έχουν ήδη βγει στη σύνταξη ούτε στον τρόπο υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων των σημερινών εργαζομένων που παραμένουν στο ισχύον σύστημα επικουρικής ασφάλισης.
8. Οι ασφαλιστικές εισφορές παραμένουν οι ίδιες με το σημερινό σύστημα επικουρικής ασφάλισης. Δηλαδή το συνολικό ύψος για τους μισθωτούς είναι 6% και επιμερίζεται σε 3% για τον εργαζόμενο και 3% για τον εργοδότη επί των ασφαλιστέων αποδοχών. Οι εισφορές για τους αυτοαπασχολούμενους θα υπολογίζονται βάσει των ασφαλιστικών κατηγοριών που ισχύουν και σήμερα.
   Ο ασφαλισμένος θα βλέπει στον «ατομικό» του κουμπαρά τις ασφαλιστικές εισφορές που έχουν καταβληθεί από τον εργοδότη ή τον ίδιο (εφόσον πρόκειται για αυτοαπασχολούμενο). Ανά πάσα στιγμή θα μπορεί να ελέγξει τις αποδόσεις των επενδύσεων που αντιστοιχούν στις εισφορές του, μέσα από την οθόνη του υπολογιστή του ή του κινητού του τηλεφώνου, όπως για παράδειγμα μπορεί σήμερα να ελέγξει την κίνηση του τραπεζικού του λογαριασμού.
9. Η νέα επικουρική έχει ακριβώς τις ίδιες καλύψεις με τη σημερινή. Δηλαδή, μεταβιβάζεται ως σύνταξη χηρείας και εμπεριέχει κάλυψη για τυχόν αναπηρία.
10. Στο πλαίσιο του νέου συστήματος επικουρικής ασφάλισης θα συσταθεί ένα νέο δημόσιο ταμείο, το οποίο θα έχει την αποκλειστική ευθύνη για τη διαχείριση των εισφορών των ασφαλισμένων. Οι επενδύσεις θα γίνονται σε αυστηρό πλαίσιο ελέγχου και εποπτείας από εποπτικές αρχές, ενώ θα καθορίζεται ανώτατη έκθεση ανά είδος επένδυσης προκειμένου να υπάρχει διασπορά του ρίσκου της αγοράς.
    Το δημόσιο ταμείο θα μπορεί να συνεργάζεται με διαχειριστές κεφαλαίων. Υπογραμμίζεται ότι οι εισφορές των ασφαλισμένων θα παραμένουν στην ευθύνη και ιδιοκτησία του δημόσιου ταμείου. Ασφαλισμένοι και μελλοντικοί συνταξιούχοι θα συμβάλλονται αποκλειστικά με το δημόσιο ταμείο, το οποίο θα είναι ο μοναδικός υπεύθυνος απέναντί τους για τη διαχείριση των εισφορών, τις επενδύσεις και την καταβολή των επικουρικών συντάξεων.

Διαβάστε επίσης:

Συντάξεις: Ποιοι και πώς μπορούν να εξαγοράσουν χρόνια ασφάλισης (Παραδείγματα)

Νέο ταμείο επικουρικής ασφάλισης – Τί είναι ο «ατομικός κουμπαράς» και πώς θα λειτουργεί (Video)

Αδήλωτα τετραγωνικά: Έρχεται η ώρα της «λυπητερής» μέσω του λογαριασμού ρεύματος