– «Πείτε μου: από το ένα ώς το δέκα πόσο Ελληνίδα νιώθετε;».

«Τρία» λέει μια κυρία. «Μείον πέντε» λέει μια άλλη.

«Εγώ γεννήθηκα στην Αλβανία, αλλά μεγάλωσα στην Αθήνα. Είμαι μπερδεμένη» απαντά μια τρίτη.

– «Αυτό που φοράτε είναι ελληνικό;».

«Σίγουρα όχι. Είναι κινέζικο» σχολιάζει μία νέα κοπέλα.

– «Έχετε ποτέ ντυθεί με μια εθνική φορεσιά, όπως η φουστανέλα;».

«Φουστανέλα όχι. Αλλά έχω βάλει τη στολή της Αμαλίας σε γιορτές».

Οι ερωτήσεις από τους ηθοποιούς, που στέκονται με το μικρόφωνο στο χέρι, έξω από την αίθουσα Δ της Πειραιώς 260, πέφτουν βροχή. Και έπειτα, καθώς το κοινό εισέρχεται στον χώρο του Φεστιβάλ Αθηνών, περνώντας από τα προσεγμένα καμαρίνια με τους καθρέφτες, τις περούκες και τις ελληνικές φορεσιές, αντικρίζει μία μεγάλη οθόνη που μεταφέρει εν αγνοία του όλες τις ερωτήσεις και απαντήσεις.

Η παράσταση του «Εθνικού ντεφιλέ» έχει αρχίσει. Μια «πρωτότυπη» ιδέα, που ωστόσο έχει και στο παρελθόν υλοποιηθεί παραλλαγμένη, όπως η παραγωγή της πειραματικής σκηνής του Εθνικού με τίτλο «Τις γυναίκες έντυσε το Εθνικό Θέατρο» των Ατοριάν – Φιλίνη.

Στην πασαρέλα που έχει στηθεί για το ιδιαίτερο αυτό δρώμενο του Παντελή Φλατσούση, μετά την εισαγωγή των παρουσιαστών (Γιώργος Κριθάρας – Φωτεινή Παπαχριστοπούλου), αρχίζουν να παρελαύνουν ηθοποιοί – «μοντέλα» με εθνικές ενδυμασίες αναζητώντας απαντήσεις για ό,τι συνδέει το χθες με το αύριο. Βρισκόμαστε, εξάλλου, στο 2121 όπου δεν υπάρχουν πια έθνη – κράτη και οι άνθρωποι έχουν χάσει την εθνική τους ταυτότητα. Τι μπορεί, λοιπόν, να σημαίνει η ιστορία της φουστανέλας με τις 400 πτυχώσεις της – δηλαδή το εθνικό ένδυμα του πάλαι ποτέ ελληνικού κράτους που, αν μη τι άλλο, συμβολίζει τα 400 χρόνια των Ελλήνων κάτω από τον τουρκικό ζυγό;

Με αφορμή τη συμπλήρωση 200 χρόνων από την Ελληνική επανάσταση του 1821 ο σκηνοθέτης δίνει τη δική του απάντηση σχεδιάζοντας ένα ντεφιλέ μνήμης. Στόχος του είναι, όχι μόνο «να φτιάξει ξανά την Ιστορία» – όπως επισημαίνει και το τραγούδι του Jan Van de Engel και της μπάντας του που εκτελείται ζωντανά – αλλά και να καυτηριάσει τις κλειστές κοινωνίες πιστεύοντας πως το κράτος του μέλλοντος πρέπει να αμβλύνει τις ανισότητες και να δημιουργήσει καλύτερες συνθήκες για Έλληνες και «ξένους».

Με αυτή τη λογική οι ηθοποιοί – μοντέλα προέρχονται από διαφορετικές χώρες, μιλούν κάθε τόσο τη μητρική τους γλώσσα (αλβανικά, φαρσί, τουρκικά κ.ά.), αλλά είναι Έλληνες πολίτες και ξέρουν άπταιστα ελληνικά. Ο Αλβανός Αινείας Τσαμάτης, ο Hossain Amiri από το Αφγανιστάν, η Ντέμπορα Οντόγκ με μισή καταγωγή από την Ουγκάντα, ο Γιλμάζ Χουσμέν και ο Θέμης Θεοχάρου με την drag-queen περσόνα του, αφενός μας παρουσίασαν μια σειρά από εθνικά κοστούμια υψηλής αισθητικής, που φιλοτέχνησε ο Κωσταντίνος Ζαμάνης, καταθέτοντας ταυτόχρονα «τραγελαφικές» ιστορίες και γεγονότα που τα συνδέουν με την εποχή τους. Και αφετέρου – επιστρέφοντας στο 2021 – μας αφηγήθηκαν στιγμιότυπα από τη ζωή τους με κύριο θέμα τον κοινωνικό τους αποκλεισμό, εκμαιεύοντας την αυθόρμητη έκλυση των συναισθημάτων μας. Και στις δύο περιπτώσεις ήταν εξαιρετικοί.

Κατ’ επέκταση σχολίασαν τόσο τη στολή του εύζωνα, το φράκο του Κοραή, τη φουστανέλα του Όθωνα, την ανάλογη φορεσιά της Αμαλίας όσο και τη σουλιώτικη φουστανέλα του Λόρδου Βύρωνα, τη φουστανέλα του Αρβανίτη Κίτσου Μπότσαρη κ.ά.

Ωστόσο το κείμενο είναι φλύαρο και η μεγάλη διάρκεια της παράστασης κούρασε τους θεατές. Αυτό βέβαια δεν αναιρεί την προσεγμένη σκηνοθεσία και την αξία της δραματουργίας που περιέχει ενδιαφέρουσες πληροφορίες (και μάλιστα εκπαιδευτικού χαρακτήρα), οι οποίες βασίστηκαν σε σοβαρή έρευνα.

Διαβάστε επίσης:

«Μάχες λοιμωξιολόγων»: Ποιος φταίει για το 4ο κύμα;

ΚΚΕ: Στο στόχαστρο η κυβέρνηση για εκπαίδευση, ασφάλιση και πανδημία

Φώφη Γεννηματά: Σκληρή κριτική σε Μητσοτάκη για τα δύο χρόνια «γαλάζιας» διακυβέρνησης