To 1941, οι Ναζί κατέσχεσαν στο Παρίσι την εμπρηστική πολωνική πρωτοποριακή μικρού μήκους ταινία «Europa». Επί οκτώ δεκαετίες θεωρείτο ότι η ταινία είχε καταστραφεί έως ότου μια αιφνίδια ανακάλυψη στo German State Archive αποκάλυψε ότι οι μπομπίνες της ταινίας ήταν ακόμη άθικτες. Το «Europa» αποκαταστάθηκε και έκανε παγκόσμια πρεμιέρα πριν λίγες ημέρες στο πλαίσιο του London Film Festival 2021.

Δεν συνιστά έκπληξη το ότι οι Ναζί ήθελαν να καταστρέψουν το «Europa»· η ταινία ήταν μια ανατρεπτική, πολιτικά φορτισμένη κραυγή έκκλησης προς τους Ευρωπαίους να ενωθούν κατά της ανόδου του φασισμού και ναζισμού. Τη σκηνοθέτησαν οι Πολωνοί καλλιτέχνες Stefan και Franciszka Themerson· συναντήθηκαν στη Βαρσοβία το 1930 και ως ζευγάρι ξεκίνησαν ένα ταξίδι ως συγγραφείς, εικονογράφοι, εκδότες και δημιουργοί πρωτοποριακού κινηματογράφου. Το «Europa» ήταν η δεύτερη ταινία τους, την έκαναν το 1931 στην κρεβατοκάμαρά τους.

Η ταινία βασίζεται σε ένα φερώνυμο βιβλίο του 1929, των Πολωνών συγγραφέων Anatol Stern και Mieczysław Szczuka – και οι δύο ήταν σημαντικές φιγούρες του πολωνικού κονστρουκτιβισμού. Συνδυάζοντας ζωγραφική και φωτομοντάζ με ντανταϊστικά και σουπρεματιστικά μοτίβα, στο βιβλίο οι συγγραφείς παρενθέτουν εικονογράφηση, φωτογραφία και πειραματική τυπογραφία σε ποίηση και παρουσιάζουν την καταστροφική εικόνα των εργαζόμενων μαζών στην Ευρώπη που τις έχουν αφήσει να πεθάνουν στη φτώχεια. Ομοίως, το ζεύγος Themerson δεν χρησιμοποιεί διάλογο στην ταινία και βασίζεται σε κολάζ και φωτογράμματα για να μεταφράσει σε εικόνες τις λέξεις του βιβλίου, αιχμαλωτίζοντας τη φρίκη στην Πολωνία και στην Ευρώπη της οποίας ήταν μάρτυρες.

Οι Themerson πήγαν το 1938 στο Παρίσι, παίρνοντας μαζί τους ένα αντίγραφο του «Europa» το οποίο κατέθεσαν και στο Vitfer Film Laboratory και έφυγαν για να καταταγούν στον Πολωνικό Στρατό. Οι Ναζί κατέλαβαν το Vitfer Film Laboratory και οι Themerson στην υπόλοιπη ζωή τους πίστευαν ότι η ταινία είχε χαθεί για πάντα (προσπάθησαν να την ξανακάνουν με βάση κάποια πλάνα που είχαν επιβιώσει). Και οι δύο απεβίωσαν το 1988.

Δεκαετίες αργότερα, η ανιψιά τους ανακάλυψε ότι υπήρχε ενδεχόμενο να βρίσκεται στο German State Archive ένα αντίγραφο της ταινίας, αντίγραφο που προηγουμένως είχε κάνει τη διαδρομή Reich Film Archive και, στη συνέχεια, East German State Film Archive. Μετά από διαπραγματεύσεις μεταξύ του German State Archive, του Themerson Estate και της Commission for Looted Art in Europe, η αρχική ταινία αποκαταστάθηκε και αντίγραφό της δωρήθηκε στο BFI National Film Archive· το British Film Institute διοργάνωσε την παγκόσμια πρεμιέρα της ταινίας

Διαβάστε επίσης:

Ιταλία: Στο στόχαστρο των αρχών η φασιστική Forza Nuova – Έκλεισαν τον ιστότοπο, εξετάζουν τη διάλυση

Σεισμός στην Κρήτη: Σε εφαρμογή το σχέδιο «Εγκέλαδος» – Έγινε αισθητός σε Κύπρο και Αίγυπτο (Video)

Σεξουαλική παρενόχληση στη Θεσσαλονίκη – Η απολογία του καθηγητή – γυναικολόγου που κατηγορείται από φοιτήτριες του