*Σημείωση: Το παρόν κείμενο γράφτηκε πριν τη διαδικασία της πρότασης μομφής κατά Ζάεφ που κατέθεσε η αντιπολίτευση, η οποία τελικά και δεν πέρασε καθώς δεν συγκεντρώθηκε η απαραίτητη πλειοψηφία στο κοινοβούλιο της Βόρειας Μακεδονίας

Η Συμφωνία των Πρεσπών, που υπογράφτηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2019 ανάμεσα σε Αθήνα και Σκόπια, έκανε αρκετούς υπεραισιόδοξους να ισχυρίζονται πως ίσως αρχίζει μια εξομάλυνση στην ταραχώδη ιστορία των δυτικών Βαλκανίων.

Όμως η πολιτική κρίση που προέκυψε στη Βόρεια Μακεδονία λιγότερο από δύο χρόνια αργότερα, με την πρόταση μομφής της αντιπολίτευσης κατά του Ζόραν Ζάεφ, σε συνδυασμό με την αστάθεια που παρατηρείται και σε άλλες βαλκανικές χώρες, μάλλον δείχνει πως το ζήτημα της γείτονος χώρας αποτελεί μόνο την κορυφή του παγόβουνου.

Οι αποσχιστικές τάσεις εδώ και χρόνια του Κοσόβου από τη Σερβία – αμερικανική επιθυμία που δεν κρύφτηκε ποτέ –, το διαζύγιο που διαφαίνεται ανάμεσα σε Βοσνία και Ερζεγοβίνη, η κυβερνητική αστάθεια στη Ρουμανία, αλλά και οι επικείμενες εκλογές την Κυριακή στη Βουλγαρία, αρκούν για να ανάψει ξανά το φιτίλι στα Βαλκάνια. Όχι ότι είχε σβήσει και ποτέ, καθώς Ε.Ε., Αμερική και Ρωσία κρατούν η καθεμία τους το δικό τους σπίρτο.

Η συντριπτική ήττα που υπέστη το κόμμα του Ζάεφ στις δημοτικές εκλογές στη Βόρεια Μακεδονία οδήγησε το εθνικιστικό κόμμα της αντιπολίτευσης VMRO-DPMNE, μετά τη διορία που έδωσε στον Ζάεφ για να παραιτηθεί, να καταθέσει πρόταση μομφής, η οποία πρόκειται να συζητηθεί σήμερα.

Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Χρίστιαν Μίτσκοσκι υποστηρίζει πως έχει την απαραίτητη πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο για να υπερψηφιστεί η πρόταση μομφής και να οδηγηθεί η χώρα σε πρόωρες εκλογές, εισερχόμενη σε μία μακρά προεκλογική περίοδο αστάθειας – με ό,τι αυτό συνεπάγεται και για την τήρηση της Συμφωνίας των Πρεσπών, της οποίας την πλήρη τήρηση με κάθε τρόπο ζητεί η ελληνική πλευρά.

Την Τρίτη το βράδυ, μετά τη συνεδρίαση του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, ο Ζάεφ ανέβαλε επ’ αόριστον την παραίτησή του, λόγω της «δύσκολης και περίπλοκης» κατάστασης στη χώρα. Μένει τώρα να φανεί αν θα καταφέρει να τον ρίξει η αντιπολίτευση.

Τουρκικός δάκτυλος;

Σαν να μην αρκούσαν όλα αυτά, ένα αλβανικό δημοσίευμα της Δευτέρας μιλάει για δάκτυλο Ερντογάν στην πολιτική κρίση που ξέσπασε στη γείτονα χώρα. Όλα προκλήθηκαν από το Μπέσα (BESA), το αλβανικό πολιτικό κόμμα που χρηματοδοτείται από τον Τούρκο Πρόεδρο και ελέγχεται απόλυτα από την Άγκυρα. Τη στιγμή που διαφάνηκε νίκη του VMRO, ενώ το BESA κέρδισε το Τέτοβο χάρη στα εκατομμύρια που έριξε η Τουρκία, ο Ερντογάν διέταξε την εγκατάλειψη του Ζόραν Ζάεφ.

Το BESA έχει τέσσερις βουλευτές, τους οποίους δεν κέρδισε κατεβαίνοντας ως χωριστό κόμμα στις εκλογές, αλλά σε κοινή λίστα με το SDSM (κυβερνών κόμμα) του Ζάεφ. Τώρα όμως, αν αληθεύει το αλβανικό δημοσίευμα, ήρθε η ώρα να το εγκαταλείψουν και να παίξουν το τουρκικό παιχνίδι, που αποσκοπεί στο να κρατηθούν τα Βαλκάνια μακριά από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σερβία και Κόσοβο

Σε χρόνια κρίση βρίσκονται και η Σερβία με το Κόσοβο, καθώς το τελευταίο ζητάει επιτακτικά την απόσχισή του από το Βελιγράδι, φυσικά με αμερικανικές πλάτες. Τη χάραξη των νέων συνόρων όμως ανάμεσα στις δύο χώρες φαίνεται πως μάλλον σιωπηρά υποστηρίζει και το ευρωπαϊκό μπλοκ.

Αίσθηση προκάλεσε ένα non paper που κυκλοφόρησε πριν από μερικούς μήνες, χωρίς την έγκριση της Κομισιόν, αλλά με γνώστη τον Σαρλ Μισέλ, πως θα ήταν προς το συμφέρον του μέλλοντος των Βαλκανίων μια ανταλλαγή πληθυσμών ανάμεσα σε Σερβία και Κόσοβο – που «παλεύει» για αυτοδιάθεση – και επαναχάραξη συνόρων.

Πίσω από το non paper, όπως έλεγαν κάποιες περίεργες γλώσσες, βρισκόταν ο πρωθυπουργός της Σλοβενίας, ο οποίος απέστειλε στις Βρυξέλλες πρόταση συνολικής αλλαγής συνόρων στην πρώην Γιουγκοσλαβία.

Και θα αναρωτηθεί κάποιος εύλογα: Αν οι Αλβανοί του Κοσόβου δικαιούνται απόσχιση από τη Σερβία, γιατί δεν δικαιούνται το ίδιο οι ομοεθνείς τους στη Βόρεια Μακεδονία; Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο η πολιτική κρίση που ξέσπασε στη γείτονα χώρα μπορεί να προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις στην περιοχή, που, σύμφωνα με αναλυτές, θα οδηγήσουν σε άνοδο του εθνικισμού, ο οποίος για λίγο φαίνεται πως κοιμήθηκε, αλλά τελικά – και λόγω της ατολμίας της Ε.Ε. – είναι παρών δημιουργώντας ένα σκηνικό κινούμενης άμμου στα Βαλκάνια, την πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης.

Και στο βάθος διαζύγιο

Το «μυστικό» non paper περιλάμβανε και σχέδια για τη Βοσνία – Ερζεγοβίνη, της οποίας οι εθνότητες, όπως όλα δείχνουν, μέσα στον βαλκανικό αναβρασμό επιθυμούν να προχωρήσουν σε διαζύγιο. Στη συνολική εικόνα αστάθειας που παρουσιάζει ο χώρος των Βαλκανίων προστίθεται και η δυναμική αναζωπύρωσης της εθνικιστικής αντιπαράθεσης στη Βοσνία – Ερζεγοβίνη.

Οι κάτοικοι της χώρας είναι Σλάβοι, μιλούν τη σερβοκροατική γλώσσα και αποτελούν ένα κομμάτι της πάλαι ποτέ πολυεθνικής Γιουγκοσλαβίας, καθώς οι τρεις διαφορετικές θρησκείες, Ισλάμ, Καθολικισμός και Ορθοδοξία, προσδιορίζουν τρεις διαφορετικές εθνικές ταυτότητες: τη βοσνιακή, την κροατοβοσνιακή και τη σερβοβοσνιακή.

Ο ηγέτης του ομόσπονδου κράτους Μίλοραντ Ντόντικ, με αργά και αποφασιστικά βήματα, φαίνεται πως κινείται προς την απόσχιση των Σερβοβοσνίων και στη συνέχεια την ένωση με τη Σερβία, επιδιώκοντας ουσιαστικά να αφαιρέσει από τη συνομοσπονδιακή κυβέρνηση όλες τις αρμοδιότητες σε θέματα φορολογίας, δικαιοσύνης και άμυνας.

Τα επιχειρήματά του είναι, πρώτον, πως το απαραβίαστο των συνόρων θα έχει καταπατηθεί στο ενδεχόμενο απόσχισης του Κοσόβου από τη Σερβία και, δεύτερον, το αδιέξοδο της ευρωπαϊκής ενταξιακής προοπτικής των έξι υποψήφιων δυτικοβαλκανικών χωρών.

Και το ερώτημα επανέρχεται: Αν οι Σέρβοι και οι Κροάτες της Βοσνίας στραφούν προς το Ζάγκρεμπ και το Βελιγράδι, γιατί να μην πράξουν το ίδιο Σλαβομακεδόνες και Αλβανοί της Βόρειας Μακεδονίας στρεφόμενοι προς τη Σόφια και τα Τίρανα;

Διαβάστε επίσης:

Βαλκάνια: Στα Τίρανα η Μέρκελ για την αποχαιρετιστήρια περιοδεία της – Συναντήσεις με έξι πρωθυπουργούς

Τσίπρας-Ζάεφ βραβεύτηκαν για τις Πρέσπες

Δυτικά Βαλκάνια: Αγώνας δρόμου για την ένταξή τους στην ΕΕ – Θα αναγνωρίσει η Ελλάδα το Κόσοβο;