Σίγουρα κάπου θα έχετε δει αυτή τη vintage αφίσα. Δείχνει την εικόνα μιας νέας κοπέλας με σηκωμένα τα μανίκια του μπλουτζίν πουκαμίσου της που σηκώνει το δεξί χέρι της οριζόντια και φέρνει τον πήχη της κάθετα, σφίγγοντας τον μυ του μπράτσου της και δείχνοντας τη γροθιά της.

Φορά στα μαλλιά ένα κόκκινο μαντήλι με άσπρα πουά, το πρόσωπό της έχει δυνατά, καθαρά χαρακτηριστικά, και κοιτά τον θεατή κατάματα, λέγοντας: «We Can Do It!»

Η αφίσα αυτή χρησιμοποιήθηκε στις ΗΠΑ κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στα πλαίσια της προπαγάνδας υπέρ της εργασίας των γυναικών. Την εποχή εκείνη καθώς οι άντρες είχαν επιστρατευτεί και καταταγεί στο στρατό, η εργασία των γυναικών πέρα από την ευκόλως νοούμενη χειραφέτηση, αποκτούσε και εθνικό χαρακτήρα αφού ο πόλεμος εκτός από τα χαρακώματα και το πεδίο των μαχών, έπρεπε να κερδηθεί και μέσα στα εργοστάσια, στη γραμμή της παραγωγής. Την εποχή εκείνη, η βιομηχανική παραγωγή -και ειδικά η παραγωγή πολεμικού υλικού- ήταν ζωτικής σημασίας, ήταν θέμα επιβίωσης.

Οι ΗΠΑ μπήκαν στον πόλεμο μετά τον βομβαρδισμό του Περλ Χάρμπορ (7/12/1941), και το 1942 ο γραφίστας Χάουαρντ Μίλερ προσελήφθη από την εταιρεία Westinghouse Electric Company και συγκεκριμένα την «War Production Coordination Committee», για να φιλοτεχνήσει μια σειρά από αφίσες που θα ενθάρρυναν τις γυναίκες να συμμετέχουν σ’ αυτή την εθνική προσπάθεια.

Η καμπάνια υπήρξε επιτυχημένη αφού το γυναικείο δυναμικό αυξήθηκε από 27% (το 1941) φτάνοντας σε 37% (το 1945), και οι ώρες εργασίας αυξήθηκαν επίσης δραματικά λόγω ελλείψεων υλικών, χωρίς όμως να αυξηθεί η αμοιβή των γυναικών που με δυσκολία έφτανε στα μισά των απολαβών των αντρών.

Rosie the Riveter

Η κοπέλα της αφίσας έγινε γνωστή ως «Rosie the Riveter» δηλαδή «Ρόζι που βάζει πριτσίνια». Γιατί «rivets» στην περίπτωσή μας είναι τα μεταλλικά πριτσίνια με τα οποία ένωναν τα μεταλλικά φύλλα όταν έφτιαχναν τις ατράκτους των αεροπλάνων ή των πολεμικών μεταλλικών σκαφών. Η «Ρόζι» έγινε σύμβολο των εργαζόμενων γυναικών και αργότερα φεμινιστικό σύμβολο.

Η αφίσα μάλιστα ταυτίστηκε και με ένα τραγούδι που κυκλοφόρησε το 1942, λέγοντας την αληθινή ιστορία της Ρόζαλιντ Ουόλτερ μιας εργάτριας που δούλευε νυκτερινή βάρδια για την κατασκευή του μαχητικού αεροπλάνου «F4U Corsair».

Υπήρξε και μια άλλη απεικόνιση της «Ρόζι», από το χέρι του εικονογράφου Νόρμαν Ρόκγουελ, που σκίτσαρε τη «Ρόζι» για το περιοδικό  Saturday Evening Post, λίγο πιο μυώδη, να κάνει διάλειμμα έχοντας ακουμπισμένο στην ποδιά της το διατρητικό μηχάνημα και το κουτί του κολατσιού που γράφει «Rosie», ενώ κρατά στο χέρι ένα σάντουϊτς και ποδοπατά το βιβλίο του Χίτλερ «Ο Αγών μου» («Mein Kampf»).

Ο Ρόκγουελ για την εικονογράφηση είχε χρησιμοποιήσει ως μοντέλο κάποια Μέρι Λουίζ Ντόιλ, που εργαζόταν σε τηλεφωνικό κέντρο. Η αυθεντική εικονογράφηση πουλήθηκε μετά από πολλά χρόνια (το 2002) σε δημοπρασία των Sotheby’s για 5.000.000 δολάρια.

Ένα σύμβολο ψάχνει ονοματεπώνυμο

Η επιτυχία της καμπάνιας έφερε και την ανάγκη να ταυτοποιηθεί το πρόσωπο της εικονιζόμενης γυναίκας που είχε γίνει πλέον σύμβολο. Έτσι, επικράτησε η άποψη ότι η γυναίκα που πόζαρε για τον Μίλερ ήταν κάποια Τζέραλντιν Χοφ που χειριζόταν ένα διατρητικό μηχάνημα για μεταλλικές σφραγίδες και πινακίδες της εταιρείας «American Broach & Machine Co.», και ο γραφίστας είχε εμπνευστεί βλέποντας κάποια φωτογραφία της.

Η αφίσα όμως έμελλε να έλθει ξανά στο προσκήνιο, τη δεκαετία του 1980, όταν το φεμινιστικό κίνημα είχε αποκτήσει παγκόσμια υπόσταση, οπότε αποφασίστηκε να θεσπιστεί η 8 Μαρτίου, σαν «Παγκόσμια Μέρα της Γυναίκας». Έτσι η αφίσα με την εμβληματική γυναικεία μορφή, ανατυπώθηκε σε χιλιάδες αντίτυπα κι έγινε γνωστή σε όλο τον κόσμο.

Το ζήτημα της ταυτότητας της νέας γυναίκας που πόζαρε στην αφίσα, άνοιξε το 1982, όταν η εφημερίδα Washington Post έκανε ένα αφιέρωμα στις προπαγανδιστικές αφίσες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ανάμεσα στις αφίσες ήταν και η διάσημη αφίσα του Μίλερ, και η Τζέραλντι Χοφ υποτίθεται πως αναγνώρισε τον εαυτό της. Έτσι, μέχρι τον θάνατό της -το 2010- η Χοφ θεωρούνταν η γυναίκα-σύμβολο της αφίσας.

Τα πράγματα άλλαξαν το 2015, όταν ο καθηγητής Τζέιμς Κιμπλ, του Πανεπιστημίου του Σέτον Χολ, τελικά μπόρεσε να πιστοποιήσει την αληθινή ταυτότητα της κοπέλας της αφίσας. Ήταν η Ναόμι Πάρκερ, από την Οκλαχόμα, που είχε φωτογραφηθεί το 1942 όταν εργαζόταν στη ναυτική βάση της Αμερικανικής Αεροπορίας, στην Αλαμέντα, της Καλιφόρνια.

Η κοπέλα είχε δει την αφίσα χωρίς να τη συνδέσει με τη δική της φωτογραφία, γιατί πολύ απλά αγνοούσε την ύπαρξη της φωτογραφίας. Αντίθετα η αδελφή της, Άντα, είχε δει τη φωτογραφία δημοσιευμένη και την είχε φυλάξει επί 70 ολόκληρα χρόνια.

Η Ναόμι Πάρκερ, έκανε τη σύνδεση όταν είδε την αφίσα -μαζί με τη φωτογραφία της- τυχαία, σε μια επετειακή συνάντηση εργατριών του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, που έγινε το 2011, και παραξενεύτηκε που η λεζάντα είχε άλλο όνομα. Χρειάστηκαν έρευνες 4 ετών μέχρι να πιστοποιηθεί το 2015 η ταυτότητα της κοπέλας που πόζαρε στην αφίσα.

Έτσι, η Ναόμι Πάρκερ πρόλαβε και γεύτηκε την αναγνώριση όχι μόνο για την αφίσα, αλλά για την εργασία που πρόσφερε μαζί με χιλιάδες άλλες γυναίκες στην πατρίδα της εκείνο το κρίσιμο διάστημα του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Η Ναόμι Πάρκερ πέθανε το 2018, αλλά η εικόνα της συνεχίζει να εμπνέει. Μ’ αυτό τον τρόπο, πάντα στις 8 Μαρτίου, στην Παγκόσμια Μέρα της Γυναίκας, θυμόμαστε και τιμούμε όλες αυτές τις γυναίκες που ανασηκώνουν τα μανίκια τους, για να καρφώσουν με τα «πριτσίνια» τους και να στερεώσουν την ίδια τη Ζωή.

Διαβάστε επίσης

Στο «περίμενε» χιλιάδες καθηγητές ειδικής αγωγής

Νέστορ Μαχνό: Ο αναρχικός που οργάνωσε την εθνική άμυνα των Ουκρανών και πολέμησε για την ανεξαρτησία της πατρίδας του

Βλάχος στο topontiki.gr: Όχι σε «νέο Αφγανιστάν» στην Ουκρανία – Οι δημοσκοπήσεις δημιουργούν προβλήματα σε ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ