Τελικά πρέπει ή δεν πρέπει να γίνει σταθμός του μετρό στα Εξάρχεια; Η κουβέντα έχει ανοίξει για τα καλά το τελευταίο διάστημα. Και συνοδεύεται από διαμαρτυρίες, φασαρίες, ένταση, ΜΑΤ.

Η απαίτηση των διαμαρτυρομένων είναι να μην κατασκευαστεί ο σταθμός «Εξάρχεια» στην ομώνυμη πλατεία για λόγους που έχουν να κάνουν περισσότερο με τη φυσιογνωμία της περιοχής και λιγότερο με την πολεοδομία και τον τομέα των αστικών μεταφορών.

Ωστόσο, ο σταθμός των Εξαρχείων δεν θεωρείται μεμονωμένο επεισόδιο στην ιστορία κατασκευής του σύγχρονου αυτού μέσου μαζικής μεταφοράς.

Η αλήθεια είναι ότι η Αττικό Μετρό «κατηγορείται» για μετριότατες αναπλάσεις πλατειών και λοιπών δημόσιων χώρων μετά το τέλος των έργων που υλοποιεί.

Η Πλατεία Ελευθερίας στον Κορυδαλλό αποτελεί μια τέτοια περίπτωση. Εάν κάποιος συγκρίνει το πριν και το μετά, με μια αεροφωτογραφία για παράδειγμα, θα δει μια πλατεία απογυμνωμένη από πράσινο, που δεν θυμίζει σε τίποτα την παλιά. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν χαίρονται οι κάτοικοι της περιοχής το νέο μέσο.

Ο καβγάς για τα Εξάρχεια

Οι διαμαρτυρόμενοι στα Εξάρχεια θεωρούν ότι η κατασκευή του μετρό είναι μια θαυμάσια ευκαιρία για να αλλοιωθεί η φυσιογνωμία της πλατείας, να αποφορτιστεί πολιτικά, να αλλάξει ο χαρακτήρας της.

Θεωρούν ότι με αυτόν τον τρόπο αλλοιώνεται, παραχαράσσεται και ένα κομμάτι της ιστορίας της Αθήνας.

Είναι άραγε έτσι; Ο κοσμήτορας της Σχολής Αρχιτεκτόνων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Παναγιώτης Τουρνικιώτης σε πρόσφατο άρθρο του στην «Καθημερινή» είχε αναφέρει ότι «το κρίσιμο είναι να υπάρξει εκ των προτέρων πολεοδομικός και αρχιτεκτονικός σχεδιασμός που δεν θα καλύπτει μόνο την περιορισμένη επιφάνεια μιας πλατείας, αλλά και μια ακτίνα τουλάχιστον 500 μέτρων περιμετρικά της, έτσι ώστε να προβλεφθούν και να απαντηθούν ζητήματα προσβασιμότητας, στάθμευσης και λειτουργικότητας της ευρύτερης γειτονιάς που οπωσδήποτε επηρεάζονται με τη λειτουργία ενός νέου σταθμού μετρό».

Ωστόσο, οι κάτοικοι επιμένουν ότι αυτό δεν αρκεί. Και ότι υπήρχε έτοιμη λύση: Η οριοθέτηση του σταθμού στην οδό Τοσίτσα.

«Τα Εξάρχεια δεν είναι απλά μια πλατεία» αναφέρουν. «Η παρουσία διανοούμενων αλλά και η έντονη πολιτικοποίηση που κυριαρχεί, τα πολλά βιβλιοπωλεία και βιβλιοθήκες που λειτουργούν στη περιοχή, οι τυπογραφικές επιχειρήσεις δίνουν ένα ξεχωριστό χαρακτήρα. Είναι κομμάτι της αστικής κουλτούρας και έτσι πρέπει να διατηρηθεί. Ρεύματα πρωτοπόρα βρίσκουν φιλοξενία στην περιοχή. Δεν είναι τυχαίο ότι στα τέλη της δεκαετίας του 1980 η περιοχή έγινε το πρώτο κέντρο της αγοράς ειδών πληροφορικής, καθώς πάρα πολλά καταστήματα του είδους εμφανίστηκαν στην οδό Στουρνάρα και τις καθέτους της».

Τι απαντά η Αττικό Μετρό

Η Αττικό Μετρό απαντάει ότι η επιλογή της Τοσίτσα ως εναλλακτικής θέσης για τον σταθμό «Εξάρχεια» είχε διερευνηθεί από την εποχή και της προηγούμενης κυβέρνησης και είχε κριθεί απαγορευτική ως εναλλακτική λύση για τεχνικούς λόγους.

Το κλειστό στην κυκλοφορία τμήμα της Τοσίτσα είχε απορριφθεί εξαρχής γιατί η καμπύλη της υπόγειας σήραγγας ξεπερνούσε κάθε όριο και στη συνέχεια εξετάστηκε το ανώτερο τμήμα προς τις οδούς Νοταρά και Σπυρίδωνος Τρικούπη, όπου παρουσιάστηκαν και άλλα ανυπέρβλητα ζητήματα κατασκευής του σταθμού, κυρίως λόγω του πυκνού αστικού ιστού.

Το 2018 έγινε εκτενής διερεύνηση των δυνατοτήτων διαφορετικής χάραξης και εναλλακτικής τοποθέτησης του σταθμού και των εξόδων του, με κυβερνητική πρωτοβουλία, σε συνεργασία με την Αττικό Μετρό και συμμετοχή εκπροσώπων της επιστημονικής κοινότητας η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η μετακίνηση του σταθμού είναι τεχνικώς ανέφικτη, λένε από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών.

Παράδειγμα ο Πειραιάς

Οι κάτοικοι ωστόσο έχουν τα δικά τους επιχειρήματα για τις ανησυχίες τους. Και αναφέρουν ως παράδειγμα τον νέο τερματικό σταθμό στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά. «Θα είναι θαυμάσιος» λένε. «Όταν βγαίνεις στην επιφάνεια, η εικόνα είναι διαφορετική».

Σχετικά με την ιδεολογικοποίηση του ζητήματος – την οποία επιχειρεί και ο δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης, λέγοντας πρόσφατα ότι δεν υπάρχουν αριστερά και δεξιά βαγόνια – οι κάτοικοι απαντούν πως «η κυβέρνηση χρησιμοποιεί ως κυριότερο επιχείρημα το ότι δεν θα τους περάσει. Και θα ιδεολογικοποιείται ακόμα περισσότερο όσο προχωρά η σύγκρουση, γιατί ακριβώς μετατρέπεται σε μια πολιτική σύγκρουση» καταλήγουν.

Η Αγία Παρασκευή

Η ιστορία των Εξαρχείων θυμίζει μια παλαιότερη αντίστοιχη ιστορία στην Αγία Παρασκευή. Η κατασκευή σταθμού της γραμμής 3 στην Αγία Παρασκευή προβλεπόταν να γίνει αρχικά στην κεντρική πλατεία της πόλης, με τη γραμμή να κινείται κάτω από τη λεωφόρο Μεσογείων έχοντας ως τερματικό σταθμό την περιοχή του Σταυρού (αντί για τη Δουκίσσης Πλακεντίας).

Το σχέδιο αυτό όμως συνάντησε σφοδρές αντιδράσεις από την τοπική κοινωνία τότε – το 1999 –, με τον δήμο να ζητάει τη μετακίνηση του σταθμού εκτός του κέντρου της πόλης, ώστε να μην επιβαρυνθεί η κυκλοφορία στους δρόμους και να μην αλλοιωθεί η φυσιογνωμία της πλατείας.

Τελικά, ο σταθμός που σήμερα ονομάζεται «Αγία Παρασκευή» κατασκευάστηκε εντός των ορίων του Δήμου Χαλανδρίου, σε απόσταση ενός περίπου χιλιομέτρου από την πλατεία Αγίας Παρασκευής.
Πριν από δύο χρόνια συνέβη το εξής παράδοξο.

Την κατασκευή σταθμού του μετρό στην κεντρική πλατεία της Αγίας Παρασκευής ζήτησε ψήφισμα του δημοτικού συμβουλίου της Αγίας Παρασκευής, προφανώς με άλλη σύνθεση από εκείνη του 1999. Η απάντηση που πήραν;

«Η κατασκευή ενός σταθμού του μετρό στο κέντρο της Αγίας Παρασκευής, προφανώς μέσω της κατασκευής κλάδου της γραμμής 3, θα πρέπει να θεωρείται μη ρεαλιστική επί του παρόντος, εκτός από την περίπτωση που θα πρόκειται για κάποιον κλάδο με τη γραμμή να συνεχίζει κατόπιν προς τον Σταυρό και άλλες περιοχές (π.χ. Γέρακας). Σε κάθε περίπτωση, αν το αίτημα εξεταστεί από την κυβέρνηση, θα απαιτηθούν αρκετά χρόνια μέχρι την ωρίμανση των σχετικών μελετών». Στερνή μου γνώση;

Ο Νίκος Μπελαβίλας, καθηγητής Αρχιτεκτονικής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και διευθυντής του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος, επισημαίνει δημοσίως ότι τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι:

«Όταν ο δήμαρχος της Αγίας Παρασκευής και η Εκκλησία κακώς αντέδρασαν τότε στην κατασκευή του σταθμού της πλατείας Αγ. Παρασκευής, η Αττικό Μετρό εγκατέλειψε τον σταθμό. Επίσης εγκαταλείφθηκε και ο σταθμός του Γεωπονικού Πανεπιστημίου, όταν υπήρξε αντίστοιχη αντίδραση από το Πανεπιστήμιο. Δεν είναι η πρώτη φορά ούτε η τελευταία.

Και έχουμε επίσης και αλλαγή των γεωμετρικών στοιχείων των σταθμών πάρα πολλές φορές, όπως στον Κεραμεικό, όπου, για να μην γίνει καταστροφή του αρχαιολογικού χώρου, ο οποίος κινδύνευε από κατάρρευση, ο σταθμός μετατοπίστηκε 300 μέτρα πιο δυτικά, στη σημερινή του θέση. Μετατοπίστηκε για λόγους ασφάλειας και μάλιστα ενώ το έργο ήταν υπό κατασκευή» έχει δηλώσει επανειλημμένως…

Διαβάστε επίσης

Πακέτο Μητσοτάκη με περιορισμούς

Από τη Σκύλλα στη Χάρυβδη

ΣΥΡΙΖΑ: Κλιμάκωση με στόχο το «μπλόκο» στη συγκάλυψη