Για πρώτη φορά εδώ και δύο δεκαετίες οι αντίπαλοι του Ρώσου προέδρου, Βλαντίμιρ Πούτιν θεωρούν ότι είναι πιο κοντά παρά ποτέ η αποχώρησή του από το Κρεμλίνο, παρόλο που διαφωνούν ως προς τον τρόπο με τον οποίον θα τερματιστεί η θητεία του Πούτιν, πότε και ως προς το πρόσωπο που θα τον διαδεχτεί.

Πολλά εξαρτώνται από τη πορεία του πολέμου στην Ουκρανία, που αυτή τη στιγμή δεν πηγαίνει όπως θα ήθελε ο Πούτιν.

Τις τελευταίες εβδομάδες οι διαφωνίες που εκφράζονται στο παρασκήνιο του Κρεμλίνου άρχισαν να έρχονται στο φως της δημοσιότητας, με αρκετούς να ανταλλάσουν κατηγορίες και να βάλλουν κατά της ηγεσίας του στρατεύματος, στην οποία χρεώνουν ταπεινωτικές ήττες στην Ουκρανία.

Κορυφαίοι αξιωματούχοι φαίνεται πως διαγκωνίζονται για να βρεθούν σε θέση ισχύος στο ρευστό πολιτικό τοπίο. Αναλυτές σημειώνουν ότι είναι πρωτοφανές το φαινόμενο να εκδηλώνονται τόσο ανοιχτά διαφωνίες από την ρωσική ελίτ, μεταξύ αυτών και από τον Τσετσένο πολέμαρχο, Ραμζάν Καντίροφ και τον επικεφαλής της παραστρατιωτικής ομάδας Βάγκνερ, Γεβένι Πριγκόζιν.

Ο Μιχαήλ Κασιάνοφ, πρωθυπουργός του Πούτιν από το 2000 ως το 2004, προβλέπει ότι ο Ρώσος πρόεδρος θα χάσει ξαφνικά το έδαφος κάτω από τα πόδια του. «Σε τρεις ή τέσσερις μήνες, πιστεύω ότι θα γίνει μία κρίσιμη αλλαγή», δήλωσε στο Skynews ο Κασιάνοφ, ο οποίος ζει αυτοεξόριστος.

Άλλοι αντίπαλοι του Πούτιν αποφεύγουν να προσδιορίσουν τον χρόνο αποχώρησής του από την εξουσία, αλλά καθώς αυξάνεται η έκφραση δυσαρέσκειας για την ηγεσία του στρατεύματος, υπάρχει η αίσθηση ότι ο πόλεμος βρίσκεται σε σημείο καμπής που μπορεί να οδηγήσει στο τέλος της εξουσίας του Πούτιν.

Ο Μιχαήλ Χοντορκόφσκι δήλωσε στο Politico ότι δεν μπορούν να γίνουν προβλέψεις, αλλά επισήμανε ότι οι σημαντικοί πολιτικοί παράγοντες στη Μόσχα έχουν αρχίσει να εξετάζουν το τοπίο μετά τον Πούτιν, με δεδομένη την τροπή που έχει πάρει ο πόλεμος στην Ουκρανία.

Το κόμμα του πολέμου

Ο Χοντορκόφσκι πιστεύει ότι γι αυτόν τον λόγο κάποιοι φροντίζουν να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας, όπως ο Καντίροφ και ο Πριγκόζιν, που είναι στενοί σύμμαχοι του Ρώσου προέδρου. Ο Καντίροφ και ο Πριγκόζιν έχουν στραφεί ανοιχτά κατά της ηγεσίας του στρατού, χαρακτηρίζοντας απαξιωτικά «στρατηγούς σε καιρό ειρήνης» όσους βρίσκονται σε υψηλά αξιώματα, ενώ η χώρα βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση.

Ο Καντίροφ και ο Πριγκόζιν εκπροσωπούν το «κόμμα του πολέμου» και ζητούν πιο αποφασιστικές στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Ουκρανία. Φροντίζουν να δείχνουν πιστοί στον Πούτιν, αλλά ο Χοντορκόφσκι εκτιμά ότι παίζουν διπλό παιχνίδι.

«Ο Πριγκόζιν σήμερα βρίσκεται υπό τον έλεγχο του Πούτιν. Αλλά συγχρόνως προετοιμάζεται για τη ζωή μετά τον Πούτιν. Και χτίζει μία σχέση με τον Καντίροφ», εκτιμά ο Χοντορκόφσκι.

Ο Πριγκόζιν έχει αλλάξει τον τρόπο με τον οποίον λειτουργεί. Στο τέλος Σεπτεμβρίου, για πρώτη φορά, παραδέχτηκε ότι εκείνος συγκρότησε την μισθοφορική παραστρατιωτική ομάδα Βάγκνερ, κάτι που εξέπληξε, αφού στο παρελθόν είχε κινηθεί νομικά εναντίον δυτικών ΜΜΕ που τον παρουσίαζαν ως αφεντικό της συγκεκριμένης ομάδας.

Τώρα παρουσιάζεται ως ένας αποτελεσματικός στρατιωτικός διοικητής και όταν εκδηλώθηκε η αντεπίθεση των Ουκρανών στο Χάρκοβο και την Χερσώνα συνεχάρη τον Καντίροφ, που ζητούσε «πιο δραστικά μέτρα», ακόμα και την κήρυξη στρατιωτικού νόμου στις μεθοριακές περιοχές της Ρωσίας.

Ο Πριγκόζιν συμφώνησε επίσης με τον Καντίροφ ότι οι αναποτελεσματικοί διοικητές των στρατιωτικών μονάδων πρέπει να τιμωρηθούν, να τους αφαιρεθούν όλα τα μετάλλια και να σταλούν στο μέτωπο. «Ωραία Ραμζάν, συνέχισε έτσι. Αυτοί οι χούλιγκανς πρέπει να σταλούν με τα πόδια στο μέτωπο, μόνο με ένα αυτόματο στο χέρι», έγραψε ο Πριγκόζιν στα social media, εγκρίνοντας την σκληρή στάση του Τσετσένου πολέμαρχου.

Τόσο ο Καντίροφ όσο και ο Πριγκόζιν αποφεύγουν να κάνουν οποιονδήποτε υπαινιγμό για τον Πούτιν. Εμφανίζονται ως υπερασπιστές των συμφερόντων του Κρεμλίνου, ρίχνουν ευθύνες μόνο στην ηγεσία του στρατεύματος και έτσι απορροφάται ο θυμός που στρέφεται κατά του Πούτιν, όπως σημειώνουν στο Politico Ρώσοι εξόριστοι και δυτικοί αναλυτές.

«Προσέξτε τι ευχόσαστε»

Διατυπώνονται υποψίες ότι είναι χρήσιμο για τον Πούτιν να έχει τον Καντίροφ και τον Πριγκόζιν να ζητούν πιο αποφασιστικές τακτικές, ώστε να συντηρείται η ανησυχία των δυτικών ηγετών για το μέχρι που είναι αποφασισμένος να φτάσει ο Πούτιν.

Σύμφωνα με τους αναλυτές του Politico το μήνυμα που στέλνει παράλληλα η Μόσχα είναι «προσέξτε τι ευχόστατε». Γιατί μία Ρωσία χωρίς τον Πούτιν, μπορεί να είναι η Ρωσία του Καντίροφ και του Πριγκόζιν.

Ο Λεονίντ Βολκόφ, επικεφαλής του επιτελείου του φυλακισμένου αντικαθεστωτικού Αλεξέι Ναβάλνι, περιγράφει τον Πριγκόζιν ως «τον πιο επικίνδυνο εγκληματία στο περιβάλλον του Πούτιν».

Ο ίδιος ο Ναβάλνι γνωρίζει εξάλλου ότι όποιος ασκεί κριτική στους ανθρώπους του Πούτιν είναι σαν να κάνει σκέιτ σε λεπτό πάγο.

Επίσης υπάρχει άλλο ένα λεπτό όριο: εύκολα μπορεί να θεωρηθεί ότι η κριτική στην ηγεσία του στρατεύματος αγγίζει και τον υπουργό Άμυνας, Σεργκέι Σόιγκου. Τον περασμένο μήνα, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου δήλωσε ότι «οι κρίσιμες απόψεις που εκφράζονται βρίσκονται στο πλαίσιο του νόμου.. αλλά η γραμμή είναι πολύ, πολύ λεπτή».

Οι ανερχόμενοι αστέρες

Σύμφωνα με τον ειδησεογραφικό ιστότοπο Meduza στο παιχνίδι της επόμενης μέρας μπαίνουν ως ανερχόμενοι αστέρες ο Αλεξέι Ντιούμιν, κυβερνήτης της Τούλα και ο Ντμίτρι Μιρόνοφ, πρώην επικεφαλής της περιφέρειας Γιάροσλαβλ και βοηθός του Πούτιν. Οι δύο σιωπηρά στηρίζουν το «κόμμα το πολέμου», των Καντρίροφ-Πριγκόζιν.

Ο πόλεμος «έθεσε σε κίνηση μία δημόσια κούρσα διαδόχων», σημειώνει ο Ρώσος δημοσιογράφος, Αντρέι Πέρτσεφ. «Τα τελευταία χρόνια οι πολιτικές κινήσεις στη Ρωσία γίνονταν στη σκιά, αλλά σε αυτή τη νέα εποχή, οι ηχηρές δηλώσεις και οι εμφανείς πολιτικές χειρονομίες έγιναν ο κανόνας», έγραψε ο Πέρτσεφ σε ανάλυσή του στο Carnegie Endowment.

Σε αυτή τη κούρσα των δυνητικών διαδόχων συμμετέχουν και βετεράνοι. Όπως ο πρώην πρόεδρος και πρώην πρωθυπουργός της Ρωσίας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, που κάποτε θεωρείτο εκσυγχρονιστής, αλλά τώρα εμφανίζεται ως σκληροπυρηνικός και υποστηρικτής των θεωριών του Πούτιν.  Αλλά στην κούρσα βρίσκονται και ο πρόεδρος της κρατικής Δούμα, Βιάτσεσλαφ Βολόντιν, ο πρώτος αναπληρωτής επιτελάρχης του Κρεμλίνου, Σεργκέι Κιριγιένκο, που πέρασε από τον πρωθυπουργικό θώκο αλλά στη συνέχεια έμεινε στο παρασκήνιο.

Κι αυτοί που περιμένουν στη γωνία

Στη γωνία περιμένουν κι άλλοι παίκτες-κλειδιά, που μέχρι τώρα προτιμούν τη σιωπή. Σε αυτή την ομάδα βρίσκονται ο διευθυντής της πανίσχυρης μυστικής υπηρεσίας FSB, Αλεξάντερ Μπορτνίκοφ και ο Βίκτορ Ζολότοφ, επικεφαλής της εθνοφρουράς και ένας από την ομάδα των «σιλοβίκι», που απαρτίζεται από στελέχη των μυστικών υπηρεσιών. Ο Ζολότοφ συνεργάστηκε με τον Πούτιν στην Αγία Πετρούπολη, στη δεκαετία του 1990, αλλά είναι γνωστές και οι στενές σχέσεις του με τον Καντίροφ. Είναι άγνωστο γιατί μέχρι στιγμής μένουν μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, αν και ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι έτσι «διατηρούν άφθαρτη τη δύναμή τους».

Ορισμένοι αναλυτές τους οποίους επικαλείται το Politico εκφράζουν επιφυλάξεις για το κατά πόσο ο Πούτιν βλέπει την εξουσία να φεύγει από τα χέρια του. «Νομίζω ότι αυτό είναι ευσεβείς πόθοι» κάποιων, υποστηρίζει η Έμιλι Φέρις, αναλύτρια του βρετανικού Royal United Services Institute. Προσθέτει μάλιστα ότι ο Πούτιν «πάντα ενθάρρυνε τις αντιπαλότητες», καθώς είναι μία στρατηγική «διαίρει και βασίλευε».

Τα σενάρια του Χοντορκόφσκι

Αν ο πόλεμος συνεχίσει να μην πηγαίνει όπως θα ήθελε ο Πούτιν, υπάρχουν δύο σενάρια, σύμφωνα με την εκτίμηση του Χοντορκόφσκι:

Οι αντίπαλοι συγκεντρώνουν τις δυνάμεις τους και ασκούν πίεση στον Πούτιν να παραιτηθεί, που σημαίνει ότι το σύστημα που ο ίδιος δημιούργησε τον περιθωριοποιεί με αντάλλαγμα την εξασφάλιση ατιμωρησίας. Σε αυτή την περίπτωση ο πρωθυπουργός Μιχαήλ Μισούστιν, πρώην διευθυντής της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Φορολογίας, θα αντικαταστήσει τον Πούτιν. «Και μετά θα αρχίσει ένας πόλεμος για το ποιος θα τον ελέγχει», προβλέπει ο Χοντορκόφσκι.

Κι το δεύτερο σενάριο είναι να ξεσπάσει πόλεμος μεταξύ του «κόμματος του πολέμου» και των αντιπάλων τους στις υπηρεσίας ασφάλειας και άμυνας.

Μπορεί ο Πούτιν να ξεπεράσει τις συνέπειες αυτού του πολέμου; Ο Χοντορκόφσκι δεν μπορεί να απαντήσει με βεβαιότητα. Αλλά προσθέτει: «Πάντα θεωρούσα ότι ο Πούτιν είναι πολύ πραγματιστής. Όμως δεν νομίζω ότι είναι έτσι πλέον. Εξαρτάται ολοένα και περισσότερο από τα συναισθήματά του».

Διαβάστε επίσης:

Πολωνία: Διαρροή και στον αγωγό Druzhba – Μεταφέρει πετρέλαιο από τη Ρωσία στην Ευρώπη

Κριμαία: Οκτώ συλλήψεις για την επίθεση με εκρηκτικά στη γέφυρα του Κερτς (video)

Ένα… ρομπότ στο βρετανικό κοινοβούλιο – Η ακρόαση που έγραψε ιστορία (photo/video)