Ο αρχαιολόγος Ιβάν Σπράιτς έχει περάσει 30 χρόνια της ζωής του ανακαλύπτοντας πόλεις που έχουν χαθεί στην χερσόνησο Γιουκατάν του Μεξικού. Αλλά η τελευταία ανακάλυψη τον  έφερε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος.

«Πρέπει να είσαι λίγο τρελός γι αυτή τη δουλειά», λέει ο Δρ. Ιβάν Σπράιτς στο BBC, «πρέπει να είσαι προσεκτικός μα τα φίδια, τα έντομα, τα τζάγκουαρ και όλα τα υπόλοιπα. Αλλά υπάρχει κάτι που μας δίνει ώθηση. Πρέπει να υποφέρεις λίγο  αν θέλεις να βρεις κάτι που ελάχιστοι έχουν δει και ήταν κρυμμένο για αρκετούς αιώνες».

Ο πραγματικός Ιντιάνα Τζόουνς

Ο Δρ. Ιβάν Σπράιτς, που κάποτε ο Guardian τον χαρακτήρισε ως τον «πραγματικό Ιντιάνα Τζόουνς», ψάχνει εδώ και δεκαετίες τις χαμένες πόλεις του πολιτισμού των Μάγια στη ζούγκλα του Γιουκατάν.

Το 2013 ο Σλοβένος αρχαιολόγος και η ομάδα του έφεραν στο φως μια πόλη που ήταν άγνωστη ως τότε και τον 8ο αιώνα είχε πληθυσμό 40.000 κατοίκων, αλλά ξεχάστηκε όταν την κατάπιε η ζούγκλα Τσακτούν.

Ένα χρόνο μετά εντόπισαν άλλες δύο πόλεις των Μάγια – τις Λαγκουνίτα και Ταμτσέν – που είχαν πυραμίδες, πλατείες και γλυπτά, τα οποία έδειχναν να έχουν εγκαταληφθεί μυστηριωδών περίπου πριν από 1.200 χρόνια. Αλλά η τελευταία ανακάλυψη έχει προκαλέσει τεράστια εντύπωση στους κύκλους των αρχαιολόγων.

Στο τέλος του προηγούμενου μήνα ο Σπράιτς εντόπισαν ερείπια μιας αρχαίας πόλης των Μάγια, με πολλά κτήρια σε σχήμα πυραμίδας, που έχουν ύψος 15 μέτρων και έχουν σκεπαστεί από την πυκνή βλάστηση στη Ζώνη Προστασίας Μπαλαμκού. Ο ίδιος ονόμασε την περιοχή Οκομτούν, που σημαίνει “λίθινη στήλη” στη γλώσσα των Μάγια, καθώς σε όλη την πόλη υπάρχουν διάσπαρτες κυλινδρικές λίθινες στήλες. Από τα κεραμικά που βρέθηκαν σε διάφορα σημεία βγαίνει το συμπέρασμα ότι κατοικείτο στο διάστημα 600-800 μ.Χ.

«Αυτές οι πόλεις χάθηκαν στον χρόνο. Κανένας δεν ήξερε που ακριβώς βρίσκονταν», λέει στο BBC ο Σλοβένος αρχαιολόγος. «Αλλά αυτή ήταν στην πραγματικότητα η τελευταία μαύρη τρύπα στον αρχαιολογικό χάρτη των Μάγια» σε αυτό που σήμερα αποκαλείται χερσόνησος Γιουκατάν. «Δεν υπήρχε τίποτα στον χάρτη. Ούτε ένα γνωστό σημείο σε μια περιοχή 3.000- 4.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων».

Ο σπουδαίος πολιτισμός και τα αναπάντητα ερωτήματα

Βάζοντας στον χάρτη αυτή την «μαύρη τρύπα» θα πέσει περισσότερο φως  στον πολιτισμό των Μάγια και στη δραματική κατάρρευσή του.

Ο πολιτισμός θεωρείται ότι ήταν ο σημαντικότερος στο δυτικό ημισφαίριο και οι Μάγια κυριάρχησαν σε μεγάλο μέρος της Κεντρικής Αμερικής στο απόγειο της ισχύος τους, μεταξύ 200 και 900 μ.Χ. Γνωστοί για τις πυραμίδες που έχτιζαν και τις πολύ σημαντικές πόλεις, όπως η Τικάλ, η Ουατσουκτούν και η Κοπάν, οι Μάγια ήταν εξαιρετικοί αστρονόμοι, μαθηματικοί και κρατούσαν αρχεία και σημειώσεις για τα πάντα- για τις εκλείψεις και τα ηλιοστάσια και σχεδίαζαν τα πιο σημαντικά κτήρια των πόλεων με τις κινήσεις των πλανητών. 

Συνέλαβαν την έννοια του μηδενός περίπου 1000 χρόνια πριν από τους Ευρωπαίους και ανέπτυξαν ένα ημερολόγιο που ήταν πιο ακριβές από το Ιουλιανό. Επίσης είναι αυτοί που χρησιμοποίησαν πρώτοι την σοκολάτα και οργάνωσαν τα πρώτα παιχνίδια με μπάλα.

«Οι περισσότερες από αυτές τις θαυμάσιες πόλεις έχουν βρεθεί βαθιά μέσα στη ζούγκλα, κι αυτό είναι ένα αίνιγμα: πως μπορεί ένας τέτοιος πολιτισμός να ανθίσει σε τροπικό περιβάλλον», λέει ο Ιβάν Σπράιτς. Παρόλο που έχουν γίνει αρκετές μελέτες για τον πολιτισμό, ένα βασικό ερώτημα παραμένει αναπάντητο: τί συνέβη με τις μεγάλες πόλεις τους.

Κατά τον 8ο και 9ο αιώνα οι Μάγια ξαφνικά άρχισαν να εγκαταλείπουν τις πόλεις τους και αυτές οι σπουδαίες μητροπόλεις, που οικοδομήθηκαν με πολύ εξελιγμένες τεχνικές, μυστηριωδώς ξεχάστηκαν στον χρόνο. Ο Σπράιτς και άλλοι αρχαιολόγοι αναρωτιούνται αν αυτό ήταν συνέπεια πολέμων, παρατεταμμένης ξηρασίας, κλιμακτικής αλλαγής, ή λόγω ενός συνδυασμού παραγόντων. Αλλά μέχρι το έτος 1000, σχεδόν όλοι οι οικισμοί στην κεντρική και νότια χερσόνησο Γιουκατάν είχαν εγκαταληφθεί.

Γιατί έχει σημασία η πόλη Οκομτούν

Η ανακάλυψη κάθε οικισμού των Μάγια δίνει πολύτιμα στοιχεία για τον καθημερινό τρόπο ζωής και για την κατάρρευση αυτού του πολιτισμού. Η Ζώνη Προστασίας Περιβάλλοντος Μπαλαμκού είναι μια περιοχή παρθένα, από τις πιο πλούσιες στον πλανήτη ως προς την βιοποικιλότητα, χωρίς δρόμους.

Ο Δρ. Σπράιτς και η ομάδα του χρησιμοποίησαν μια τεχνική σκαναρίσματος της ζούγκλας με λέιζερ για να κάνουν τον χάρτη της περιοχής. Αφού εντόπισαν αλλαγές στο τοπίο που προέρχονταν από ανθρωπογενείς παρεμβάσεις, οι αρχαιολόγοι περπάτησαν 60 χιλιόμετρα μέσα από πυκνή βλάστηση για να φτάσουν ως εκεί.

«Γνωρίζαμε ότι εκεί υπήρχε κάτι πραγματικά σημαντικό, αλλά δεν μπορούσαμε να φανταστούμε τι ακριβώς θα βρίσκαμε», λέει ο Σπράιτς. «Όταν φτάσαμε εκεί οι υποψίες μας επιβεβαιώθηκαν: αρχιτεκτονικά αυτό που είδαμε ήταν εντυπωσιακό. Γι αυτό είναι ξεκάθαρο πως επρόκειτο για σημαντικό πολιτικό κέντρο».

Η πόλη περιστοιχίζεται από μεγάλους υδροβιότοπους, είναι χτισμένη σε κάποιο υψίπεδο και αποτελείτο από ένα «μνημειώδες κέντρο», σε έκταση πάνω από 50.000 τετραγωνικά μέτρα. Εκτός από πυραμίδες και λίθινες στήλες, η ομάδα εντόπισε ιερά, τρεις πλατείες και ένα γήπεδο όπου οι Μάγια έπαιζαν κάποιο παιχνίδι με μπάλα. Η ακρόπολη βρίσκεται στο βορειοδυτικό άκρο της πόλης γύρω από άλλη μία πυραμίδα που υψώνεται 25 μέτρα πάνω από την επιφάνεια του εδάφους. Λίγο νοτιότερα υπάρχουν άλλες δυο πυραμίδες ύψους 15 μέτρων.

«Πρόκειται για μία πολύ συναρπαστική ανακάλυψη, τουλάχιστον», λέει η Δρ. Κάθριν Μπράουν, καθηγήτρια ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τέξας, η οποία ειδικεύεται στον πολιτισμό των Μάγια. «Πιστεύω ότι η έρευνα του Ιβάν θα ρίξει φως σε σημαντικά ερωτήματα για την άνοδο και την πτώση των αρχαίων Μάγια και για την καθημερινότητά τους».

Εκτός από το εντυπωσιακό μέγεθος της νέας πόλης που ανακαλύφθηκε, στα ερείπια της Οκουμτούν μπορεί να κρύβεται η απάντηση στα ερωτήματα πότε και γιατί οι Μάγια μετανάστευσαν προς την ενδοχώρα, εγκαταλείποντας τις παράκτιες περιοχές και στο τι ήταν αυτό που τους υποχρέωσε να φύγουν.

Πέρα από την πορεία των ερευνών στην πόλη Οκουμτούν, ο Δρ. Σπράιτς είναι βέβαιος ότι τον επόμενο Μάρτιο, όταν θα αρχίσει η περίοδος της ξηρασίας θα επιστρέψει στη Γιουκατάν, για να αναζητήσει περισσότερα στοιχεία για έναν χαμένο πολιτισμό που στην πραγματικότητα ποτέ δεν εξαφανίστηκε.

Διαβάστε επίσης:

Βρετανία: Αυτοκίνητο έπεσε σε δημοτικό σχολείο του Γουίμπλεντον – Αρκετοί τραυματίες

Γερμανία: Επτά συλλήψεις για «τρομοκρατική οργάνωση» – Η σύνδεση με το Ισλαμικό Κράτος

Τρόμος στις ΗΠΑ από τους καρχαρίες – 5 επιθέσεις σε 2 μέρες στο Λονγκ Άιλαντ (Videos)