Με την κακοκαιρία «Daniel» να σφυροκοπά τη χώρα, μόλις λίγες ημέρες αφότου η τεράστια καταστροφική πυρκαγιά στον Έβρο τέθηκε επιτέλους υπό έλεγχο, ο πρωθυπουργός ανεβαίνει στη Θεσσαλονίκη για τα εγκαίνια της 87ης ΔΕΘ με μια… βαλίτσα προβλήματα.

Δεν είναι μόνο το γεγονός ότι το φετινό καλοκαίρι ήταν από τα πλέον καταστροφικά για τη χώρα όσον αφορά τις πυρκαγιές – κι αυτό παρά τις διαβεβαιώσεις του ίδιου του Κυριάκου Μητσοτάκη ότι ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας ήταν πιο έτοιμος από άλλες χρονιές. Αλλά και η σκληρή πραγματικότητα που οι πολίτες καθημερινά αντιμετωπίζουν, κυρίως λόγω της ανεξέλεγκτης ακρίβειας, όπως και των σημαντικών δυσλειτουργιών που καταγράφονται σε κρίσιμα για την καθημερινότητα κομμάτια του κράτους, όπως για παράδειγμα το ΕΣΥ.

Ο γρίφος

Μέσα σε όλα αυτά η κυβέρνηση καλείται να επιλύσει και έναν εξαιρετικά δυσεπίλυτο γρίφο: πώς θα μπορέσει να συνεχίσει να στηρίζει τους πολίτες, με διάφορες επιδοτήσεις και «pass», και την ίδια στιγμή να διατηρήσει μια συνετή δημοσιονομική πολιτική, ώστε οι οίκοι αξιολόγησης του αξιόχρεου της χώρας να δώσουν την πολυπόθητη επενδυτική βαθμίδα, αλλά και να υπάρξει προσαρμογή στα… όρντινα της Κομισιόν, η οποία ζητάει από το 2024 και εντεύθεν απόσυρση κάθε οριζόντιου μέτρου στήριξης και, πλέον, επιτρέπει μόνο σημειακές παρεμβάσεις οι οποίες θα αφορούν μόνο ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.

Υπ’ αυτή την έννοια οι πληροφορίες για «ελαφρύ καλάθι Μητσοτάκη» στη ΔΕΘ, τις οποίες μπορείτε να διαβάσετε στη σελίδα 8 του σημερινού «Ποντικιού», μάλλον αποτυπώνουν και το κλίμα που επικρατεί στην κυβέρνηση.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι, παρά τις επανειλημμένες ερωτήσεις που δέχθηκε για το πλαίσιο των μέτρων τα οποία θα παρουσιάσει ο πρωθυπουργός, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης αρκέστηκε να συστήσει… υπομονή μέχρι την ομιλία Μητσοτάκη, το απόγευμα του Σαββάτου στο Βελλίδειο, μια ομιλία που, σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες, θα περιλαμβάνει έντονες αναφορές σε μεταρρυθμίσεις σε διάφορους τομείς.

Μη ευνοϊκή συγκυρία

Η αλήθεια, πάντως, είναι ότι η συγκυρία κάθε άλλο παρά ευνοϊκή θεωρείται για… επεκτατικές δημοσιονομικές πολιτικές, καθώς στην Ε.Ε. παίζεται μια «κολοκυθιά» μεταξύ των αρμοδίων για το αν η οικονομία της ευρωζώνης μπαίνει σε επιβράδυνση ή υπάρχει κίνδυνος ύφεσης – ιδίως δε για τη Γερμανία, κάτι που, αν τελικά συμβεί, εκτιμάται ότι θα συμπαρασύρει συνολικά τις οικονομίες του μπλοκ του ευρώ.

Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θεωρείται βέβαιο ότι θα επαναφέρει στο προσκήνιο τα «γεράκια της λιτότητας», τα οποία ήδη φωνάζουν για περιορισμούς στις δαπάνες που είχαν αυξηθεί λόγω κορωνοϊού, ενεργειακής κρίσης και πληθωρισμού (εν ολίγοις, αποχαιρέτα τη ρήτρα διαφυγής που χάνεται…).

Ταυτόχρονα η ΕΚΤ αναμένεται να αυξήσει και πάλι τα επιτόκια, καθώς, σύμφωνα με τα στοιχεία της ευρω-τράπεζας, ο δομικός πληθωρισμός στην ευρωζώνη παραμένει υψηλός (είναι ο δείκτης χωρίς καύσιμα και τρόφιμα), ενώ ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή, ύστερα από μια αποκλιμάκωση από το φθινόπωρο του 2022 και εντεύθεν, έχει αρχίσει και πάλι να «τσιμπάει» ανησυχητικά.

Το Δ.Σ. της ΕΚΤ αναμένεται να ανακοινώσει τις αποφάσεις του στις 14 Σεπτεμβρίου και, ενώ οι αγορές δείχνουν να πιστεύουν ότι δεν θα υπάρξει και νέα αύξηση, στελέχη της ευρω-τράπεζας ουσιαστικά αναφέρουν ότι η όποια απόφαση θα ληφθεί την τελευταία στιγμή, μιλώντας για την «τελική φάση της σύσφιξης της νομισματικής μας πολιτικής».

Και, φυσικά, ουδείς πρέπει να παραγνωρίζει ότι η παγκόσμια οικονομία αντιμετωπίζει μεγάλες προκλήσεις:

● ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται με αμείωτη ένταση και ακόμα και οι πιο αισιόδοξες προβλέψεις ειδικών αναφέρουν ότι δεν πρόκειται να τελειώσει σύντομα, με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό κυρίως για την οικονομία της Ευρώπης,

● η οικονομία της Κίνας παρουσιάζει διάφορα προβλήματα,

● ενώ πλέον καταγράφονται και νέες αναταράξεις στην αγορά του πετρελαίου, με τη Σαουδική Αραβία να περικόπτει την παραγωγή και την τιμή του «μαύρου χρυσού» να παίρνει και πάλι τον ανήφορο.

Η φοροδιαφυγή και τα προβλήματα

Από τα παραπάνω στοιχεία γίνεται σαφές ότι η εποχή δεν ευνοεί τα δημοσιονομικά «ανοίγματα», ιδίως σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, η οποία προέρχεται από μια μακρά και επώδυνη κρίση και η οικονομία της μόλις τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να ανακάμπτει ουσιαστικά.

Από την άλλη, ωστόσο, στην κυβέρνηση αναγνωρίζεται ότι η πίεση που συνεχίζουν να δέχονται τα εισοδήματα των πολιτών αυξάνεται διαρκώς και ότι πλέον δεν αφορά… το κάτι παραπάνω, αλλά πλήττει άμεσα τις ανελαστικές δαπάνες τους, π.χ. σε τρόφιμα και καύσιμα, των οποίων οι τιμές συνεχίζουν να ανεβαίνουν ροκανίζοντας το πορτοφόλι των νοικοκυριών.

Στο πλαίσιο αυτό και στην προσπάθεια της κυβέρνησης να δημιουργήσει επιπλέον δημοσιονομικό χώρο, δεν προκαλεί καμία εντύπωση το γεγονός ότι το οικονομικό επιτελείο ανακοινώνει νέες πρωτοβουλίες για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης, καθώς κάτι τέτοιο – αν επιτευχθεί – θα επέτρεπε στο κράτος να αυξήσει τα έσοδά του και, συνακολούθως, να μπορέσει να αναλάβει νέες πρωτοβουλίες στήριξης των εισοδημάτων των πολιτών, ιδίως, δε, των πιο ευάλωτων νοικοκυριών. Ωστόσο, στην κυβέρνηση αντιλαμβάνονται ότι το εγχείρημα είναι δύσκολο, καθώς:

● Ύστερα από τρία σκληρά μνημόνια και πλήρη εξωτερικό έλεγχο της οικονομίας της χώρας, η παραοικονομία και η φοροδιαφυγή δεν καταπολεμήθηκαν επαρκώς, όπως, άλλωστε, φαίνεται και από παλαιότερες αναφορές του διοικητή της ΤτΕ Γιάννη Στουρνάρα, ο οποίος είχε σημειώσει χαρακτηριστικά ότι οι φορολογούμενοι δηλώνουν συνολικό εισόδημα 80 δισ. ευρώ, αλλά η κατανάλωση αγγίζει τα 140 δισ. ευρώ.

● Η δομή της οικονομίας της χώρας, με τις πάρα πολλές μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις – πολλές εκ των οποίων, μάλιστα, ανήκουν στον τομέα του τουρισμού, ο οποίος «δίνει» περίπου το 25% του ΑΕΠ της χώρας – κάνει πολύ δύσκολο το εγχείρημα του ελέγχου τους για φορολογικές ατασθαλίες.

● Και, φυσικά, υπάρχει και το ζήτημα των ελευθέρων επαγγελματιών, των οποίων η συντριπτική πλειονότητα δηλώνει ετήσια εισοδήματα 10.000 ευρώ, αλλά, ταυτόχρονα, οι περισσότεροι εξ αυτών ανήκουν στη «μεσαία τάξη», δηλαδή, τον εκλογικό «πυρήνα» της Ν.Δ. και το κομμάτι εκείνο των ψηφοφόρων που στήριξε και συνεχίζει να στηρίζει το κυβερνών κόμμα, ενώ από την κυβέρνηση αναγνωρίζεται ότι και φορολογούνται από το πρώτο ευρώ, αλλά και ότι σηκώνουν κι άλλα βάρη, όπως το τέλος επιτηδεύματος.

Η αποτύπωση

Στο πλαίσιο αυτό οι πληροφορίες από το κυβερνητικό στρατόπεδο αναφέρουν ότι στη ΔΕΘ ο Μητσοτάκης θα δώσει ένα περίγραμμα της πολιτικής που θα ακολουθηθεί από τούδε και στο εξής, το οποίο στη συνέχεια θα αποτυπωθεί με περισσότερες λεπτομέρειες σε διάφορες νομοθετικές πρωτοβουλίες, αλλά και στον προϋπολογισμό του 2024, για τον οποίο παραμένει ερώτημα αν το οικονομικό επιτελείο θα φροντίσει να υπάρχει κι ένα… κομπόδεμα για (πιθανές) δύσκολες μέρες, απ’ όπου θα μπορεί να «τραβήξει» χρήματα για παρεμβάσεις «υπέρ αδυνάτων», αν και όταν κάτι τέτοιο κριθεί απαραίτητο.

Οι ίδιες πληροφορίες, πάντως, αναφέρουν ότι ο πρωθυπουργός πολύ δύσκολα θα κάνει κάποια αναφορά για το πεδίο των φοροελαφρύνσεων, το οποίο κατά την προηγούμενη θητεία της κυβέρνησης αποτελούσε προνομιακό χώρο για τη Ν.Δ.

Αντιθέτως, έμφαση αναμένεται να δοθεί στον τομέα της πολιτικής προστασίας, καθώς η εικόνα της «αποτελεσματικής κυβέρνησης» επλήγη σοβαρά το καλοκαίρι, λόγω των πυρκαγιών και των σοβαρών προβλημάτων που αποκάλυψαν, τόσο σε επιχειρησιακό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο συντονισμού και μεταξύ των συναρμόδιων υπουργείων και με τους διάφορους φορείς, όπως η Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Και στο βάθος… εκλογές ΟΤΑ

Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Ν.Δ. πλέον ανεβάζει στροφές για τις επερχόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές – θα διεξαχθούν στις 8 και 15 Οκτωβρίου – καθώς σε πολιτικό επίπεδο κρίνεται ως εκ των ων ουκ άνευ μέσω της κάλπης σε Περιφέρειες και Δήμους να επανεπιβεβαιωθεί η κυριαρχία του κυβερνώντος κόμματος μετά τη νίκη στις εθνικές εκλογές του Μαΐου και του Ιουνίου.

Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι στη Ν.Δ. υπάρχει έντονη κινητοποίηση, ιδίως σε κάποιες Περιφέρειες όπου εκτιμάται ότι οι υποψήφιοι που στηρίζει το κόμμα «δεν τραβάνε», καθώς και σε επίπεδο εντυπώσεων οι όποιες απώλειες θα θεωρηθούν πρόβλημα.

Έτσι ο Μητσοτάκης αναμένεται να συνεχίσει τις περιοδείες του ανά τη χώρα, παρέχοντας στήριξη στους εκλεκτούς της Ν.Δ., ενώ το ίδιο αναμένεται να κάνουν και κορυφαία στελέχη του κόμματος, μέσω εκδηλώσεων και προεκλογικών συγκεντρώσεων.

Το στοίχημα για τη Ν.Δ. παραμένει, προφανώς, η χώρα σε επίπεδο Περιφερειών να βαφτεί μπλε και η νίκη στους περισσότερους (και σίγουρα στους μεγάλους) δήμους, αν και κάποιες πληροφορίες αναφέρουν ότι, με βάση σφυγμομετρήσεις, σε κάποιες περιπτώσεις ο στόχος αυτός ενδέχεται να μην είναι και πολύ εύκολος, παρά την αρχική αισιοδοξία που είχε εκφραστεί.

Διαβάστε επίσης:

Δολοφονία στο Blue Horizon: Σοκ και οργή από τον πολιτικό κόσμο για την τραγωδία – Σύγκρουση για τις δηλώσεις Βαρβιτσιώτη

Αχτσιόγλου: Αναγκαία η αποπομπή του κ. Βαρβιτσιώτη

Μητσοτάκης για τη δολοφονία στο Blue Horizon: Νιώθω αποτροπιασμό και φρίκη