«Αισθάνομαι ότι δεν μπορώ να αναπνεύσω, φοβάμαι ότι θα πεθάνω, τρέμω». Αυτά είναι τα «μαύρα συναισθήματα» που νιώθουν καθημερινά περισσότεροι από 25 εκατομμύρια πολίτες στην Ευρώπη και περίπου 301 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως που υποφέρουν από κρίσεις πανικού, την πιο συχνή αγχώδης διαταραχή στον κόσμο. Εκτιμάται μάλιστα από τους ειδικούς ότι το 80% του πληθυσμού έχει πάθει έστω για μια φορά στην ζωή του κάποια κρίση πανικού και είναι πιθανό να μην επαναλήφθηκε ξανά.

Οι κρίσεις πανικού εκδηλώνονται σε όλες τις ηλικίες ωστόσο η συχνότητα εκδήλωσης της πρώτης είναι μεγαλύτερη μεταξύ 20 και 40 ετών και πιο συχνές στις γυναίκες (5,6%) σε σχέση με τους άντρες (2,2%).

Παρουσιάζονται ξαφνικά και εκδηλώνονται με επεισόδια έντονου φόβου, ενώ προσωπικές μαρτυρίες τις παρομοιάζουν με «ηφαίστειο που ξερνάει και τη λάβα του και ξεχύνεται σε όλο το σώμα κάνοντάς το να τρέμει» επισημαίνει η κ. Άννα Χατζηδημητρίου, ΒΑ, MSc Ψυχολόγος Υγείας, Ειδικευμένη στην Ψυχο-ογκολογία και στον Χρόνιο Πόνο, St Thomas Hospital, UK, Διευθύντρια Τμήματος Ψυχολογίας Ιατρικού  Κέντρου Αθηνών, Ιδρύτρια Κέντρου Ψυχολογίας και Προαγωγής της Υγείας «Live Well – Be Well».

Έρχεται ξαφνικά και απροειδοποίητα

Το άτομο που παθαίνει κρίση πανικού αισθάνεται ανήμπορο διότι η κρίση έρχεται ξαφνικά σε κάποια στιγμή της μέρας, σε οποιοδήποτε μέρος χωρίς προειδοποίηση και χωρίς φαινομενικά κάποιο λόγο.

«Τη στιγμή πριν την κρίση μπορεί το άτομο να νιώθει ότι όλα ήταν επιφανειακά ήρεμα και το αίσθημα του φόβου με τα έντονα σωματικά συμπτώματα να μπήκαν αιφνίδια σαν διαρρήκτες στο σώμα του χωρίς να προλάβει να τ’ αντιληφθεί», εξηγεί η ειδικός.

Έντονη ταχυπαλμία σαν να νιώθει ότι από στιγμή σε στιγμή θα πάθει καρδιακή προσβολή, αίσθηση πνιγμού ότι δεν φτάνει ο αέρας να πάρεις μια ανάσα, εφίδρωση, ζάλη σαν όλα να γυρίζουν και τρέμουλο στα πόδια σαν να νιώθει πως χάνει τις αισθήσεις του για μερικά λεπτά.

«Οι σκέψεις καλπάζουν ασταμάτητα, νιώθει ότι δεν μπορεί να τις ελέγχει, νιώθει ότι τα χάνει ότι δεν σκέφτεται λογικά, ότι θα τρελαθεί. Μέσα σ’ αυτό το στρόβιλο συναισθημάτων αναδύεται μια επίμονη σκέψη ότι το σώμα δεν θ’ αντέξει την πίεση, και ότι θα πάθει καρδιακή προσβολή, ή λιποθυμία, ή ασφυξία και θα πεθάνει» εξηγεί η ψυχολόγος.

Το γνωσιακό Μοντέλο που εξηγεί τη Διαταραχή Πανικού

«Αυτή η εμπειρία που βιώνει το άτομο είναι τόσο τρομακτική που μπαίνει σε μια διαδικασία που μοιάζει με γρανάζια μηχανής που τραβούν μέσα τον άνθρωπο και τον κατακερματίζουν, στην εμπειρία του πανικού, νιώθει κανείς σαν φυλακισμένος που δεν μπορεί ν’ αποδράσει» τονίζει η κ. Χατζηδημητρίου.

Το αίσθημα του επερχόμενου άγχους, ο φόβος να μην ξανάρθει ο πανικός, γεννά τρόμο, με συνέπεια το άτομο παγιδεύεται σ ένα φαύλο κύκλο αρνητικών συναισθημάτων που τον οδηγούν αναπόφευκτα στον περιορισμό των καθημερινών του δραστηριοτήτων και των κοινωνικών του επαφών. Ο ασθενής εγκλωβίζεται στο σπίτι του ή εξακολουθεί να κάνει τις συνήθειες του μ’ άλλους τρόπους (π.χ. έχει πάντα νερό μαζί του, φάρμακα στην τσάντα του, κάποιον για συνοδεία σε ό,τι κάνει) για να νιώθει ένα ουτοπικό αίσθημα ασφαλείας που τον βοηθάει να ανταπεξέλθει στα πράγματα που έχει να κάνει μέσα στην μέρα του.

Πράγματα απλά, που όμως ο φόβος τα κάνει να φαίνονται Γολγοθάς για να τα φέρει εις πέρας . Η ποιότητα της ζωής του πλέον έχει μειωθεί δραματικά.

Τα συμπτώμωτα

Διακριτή περίοδος έντονου φόβου ή δυσφορίας, κατά την οποία εμφανίσθηκαν αιφνίδια και κορυφώθηκαν μέσα σε 10 λεπτά της ώρας τέσσερα (ή περισσότερα) από τα ακόλουθα συμπτώματα:

•  αίσθημα παλμών, καρδιά που «σφυροκοπά», ή επιτάχυνση του καρδιακού ρυθμού
•  εφίδρωση
•  τρεμούλα ή έντονος τρόμος
•  αίσθημα λαχανιάσματος ή ασφυξίας
•  αίσθημα πνιγμονής
•  πόνος ή δυσφορία στο θώρακα
•  ναυτία ή κοιλιακή ενόχληση
•  αίσθημα ζάλης, αστάθειας, ή τάση για λιποθυμία
•  αποπραγματοποίηση (αίσθημα μη πραγματικού) ή αποπροσωποποίηση ( ότι αποσπάται από τον ίδιο τον εαυτό του)
•  φόβος απώλειας του ελέγχου ή επερχόμενης τρέλας
•  φόβος θανάτου
•  παραισθησίες (μούδιασμα ή μυρμηγκιάσματα)
•  ρίγη ή αίσθημα ζέστης

Πώς θα καταλάβω ότι έχω διαταραχή πανικού;

Τα συνήθη συμπτώματα της κρίσης πανικού που μπορεί κάποιος ν’ αναγνωρίσει στον εαυτό του είναι:

•  Έντονος φόβος, άγχος, πανικός, αίσθημα απώλειας ελέγχου και επερχόμενου θανάτου.
•  Άγχος για απροσδόκητο, ξαφνικό γεγονός που μπορεί να του προκαλέσει πανικό.
•  Αποφυγή δραστηριοτήτων λόγω φόβου μην πάθει κρίση πανικού (σαν αποτέλεσμα έχει να αποφεύγει την καθημερινή ρουτίνα).
•  Απομονώνεται όλο και περισσότερο από φίλους λόγω του φόβου ή ένα ασφαλές περιβάλλον όπως είναι το σπίτι του.
•  Αποφεύγει δημόσιους χώρους και πολλά άτομα συγκεντρωμένα στον ίδιο χώρο

Πώς αντιμετωπίζεται

Σκοπός της θεραπευτικής αντιμετώπισης είναι να μειωθούν σταδιακά τα συμπτώματα της διαταραχής πανικού. Ειδικότερα, με την γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία ο ασθενής θα ανακαλύψει πως ο πανικός δεν έρχεται ξαφνικά αλλά τον προκαλούν συγκεκριμένες σκέψεις του ή συναισθήματα και η συμπεριφορά του συνδέεται με γεγονότα» εξηγεί η κ. Χατζηδημητρίου.

Μέσω της ψυχοθεραπείας θα καταλάβει ότι:

•  Η συχνότητα, η ένταση και η διάρκεια των κρίσεων πανικού θα μειωθούν
•  Θα μειωθεί ο φόβος, και ότι το επεισόδιο του πανικού αν επαναληφθεί θα έχει τη δυνατότητα να τον διαχειριστεί
•  Ο πάσχων θα αποβάλει τη σκέψη που του προκαλεί πανικό και θα μπορεί να διαχειριστεί μια επερχόμενη κατάσταση
•  Θα καταφέρει να βγει από το σπίτι και να πάει σε ένα δημόσιο χώρο με κόσμο, να κάνει μόνος του τις δουλειές του, ν’ απομακρυνθεί από τα σημεία ασφαλείας του
•  Να επιστρέψει κανονικά στην καθημερινότητα του. Είναι πολύ σημαντικό οι ασθενείς να απευθύνονται στους ειδικούς που θα τους βοηθήσουν να μειώσουν ή ακόμα και ξεπεράσουν το πρόβλημα και να συνεχίσουν να ζουν χωρίς φόβο.

Διαβάστε επίσης:

Αίας Μανθόπουλος: Στην εντατική ο ηθοποιός

Σπάτα: Παραγωγοί κάνουν σκοπιές για να μην τους κλέψουν τις ελιές – «Έρχονται και κόβουν τη “φορτωμένη” κλάρα» (video)

Εξάρχεια: Χειροπέδες σε Τούρκο – Εναντίον του εκκρεμούσε ένταλμα σύλληψης