Δεν ξέρω αν έχει γίνει αντιληπτό αλλά το 2023 είναι μια χρονιά ορόσημο για το μουσικό -και όχι μόνον- φαινόμενο που ακούει στο όνομα Rolling Stones.

Έχουν φτάσει τα 80, είναι ακόμη μουσικά και συναυλιακά (κυρίως) ενεργοί, διαψεύδοντας κάθε δυσοίωνη γι’ αυτούς πρόβλεψη, και σπάζοντας κάθε ηλικιακό καλούπι. Ποιος 80άρης δεν θα ήθελε να διαθέτει έστω ένα κλάσμα της ενέργειάς τους;

«Ηχητική ταυτότητα»

Οι Rolling Stones από νωρίς φρόντιζαν να αφήνουν το ηχητικό «στίγμα» τους, άλλοτε με τις ευρηματικές μουσικές προσθήκες του Μπράιαν Τζόουνς που μπόλιαζε τα ροκ τραγούδια τους με ήχους από τσέμπαλο, φλάουτο ή ινδικό σιτάρ, αλλά κυρίως και πάντοτε με τα εναρκτήρια κιθαριστικά «riffs» του Κιθ Ρίτσαρντς που δημιουργούσαν ένα άμεσα αναγνωρίσιμο ηχητικό «σήμα» πριν μπει ακόμη το κομμάτι, ξεσηκώνοντας τον κόσμο από τις πρώτες κι όλες μπάρες. Όλες οι μεγάλες επιτυχίες των Rolling Stones έχουν μια τέτοια ρυθμική κιθαριστική εισαγωγή, που λειτουργεί σαν σήμα!

«Στιλιστική ταυτότητα»

Οι Rolling Stones επίσης έδιναν μεγάλη σημασία στο στιλ και στη γραφιστική υποστήριξη της δουλειάς τους, είτε επρόκειτο για αφίσες είτε επρόκειτο για την αναγγελία μιας μεγάλης τουρνέ, είτε επρόκειτο για το στήσιμο της σκηνής όπου πολύ συχνά τα σχέδια φιλοτεχνούσε ο αείμνηστος πλέον ντράμερ Τσάρλι Γουάτς.

Έτσι, το 1970, απευθύνθηκαν στον νεαρό γραφίστα Τζον Πας, ο οποίος ήταν ένας από τους αριστούχους σπουδαστές της περίφημης σχολής design, του Royal College of Art, στο Λονδίνο. Το συγκρότημα επιθυμούσε μια σειρά από αφίσες για την σαρωτική πανευρωπαϊκή τουρνέ του 1970 που ετοίμαζε.

Πράγματι ο Τζον Πας συναντήθηκε και συζήτησε με τον Μικ Τζάγκερ, ο οποίος εκτιμούσε πολύ την αισθητική των γαλλικών ταξιδιωτικών αφισών της δεκαετίας του 1930 και του 1940. Συμφώνησαν λοιπόν να δοθεί έμφαση στην έννοια του «touring».

Η πρώτη προσπάθεια δεν ήταν τόσο πετυχημένη, αλλά στη δεύτερη προσπάθεια ο Τζον Πας δημιούργησε μια αφίσα που απεικόνιζε συνδυαστικά μια λιμουζίνα εποχής, ένα υπερωκεάνειο, κι ένα τζετ. Κάτι που στα ελληνικά θα το λέγαμε «με αεροπλάνα και βαπόρια». Ήταν, και παραμένει μια από τις κομψότερες γραφιστικές δουλειές που έγιναν ποτέ στην επικράτεια του ροκ.

Οι Rolling Stones έμειναν πολύ ευχαριστημένοι και λίγο αργότερα ο Μικ Τζάγκερ συναντήθηκε ξανά με τον Τζον Πας, διότι ήθελε με κάθε τρόπο να δημιουργήσει ένα logo για την καινούργια εταιρεία δίσκων που δημιουργούσε πλέον το συγκρότημα. Το ζητούμενο ήταν ένα απόλυτα διακριτό εταιρικό «σήμα» κάτι που από μόνο του -χωρίς λόγια- θα παρέπεμπε στους Rolling Stones. Κάτι σαν τα σήματα που είχαν οι μεγάλες εταιρείες πετρελαιοειδών.

Ο Μικ Τζάγκερ έδειξε στον Τζον Πας, ένα περιοδικό με μια φωτογραφία ενός αγάλματος της θεάς Κάλι, όπου το στόμα και η γλώσσα της θεάς είχαν βαφτεί με έντονο κόκκινο χρώμα. Αυτή η φωτογραφία αποτέλεσε την έμπνευση του Τζον Πας, ο οποίος έκανε κάποια σχέδια σχεδιάζοντας ένα στόμα με κατακόκκινα σαρκώδη χείλη και μια αυθάδικη γλώσσα να βγαίνει απ’ αυτό. Το δύσκολο ήταν ότι έπρεπε το σχέδιο να στέκει μόνο του, αποκομμένο από πρόσωπο. Στο τρίτο ή τέταρτο σκίτσο, ο Πας σχεδίασε κάτι που του άρεσε. Αυτό θα το πήγαινε στον Μικ Τζάγκερ και τους υπόλοιπους.

Ο Τζον Πας, θυμάται:

«Ήταν μια γκριμάτσα ανυπακοής, αυθάδειας και ρήξης με το κατεστημένο, μια επαναστατική γκριμάτσα που έχουν εφεύρει τα ‘’κακά παιδιά’’ όλου του κόσμου. Η δεκαετία του 1960 και του 1970 είχε αυτά τα στοιχεία, τα είχε υιοθετήσει η νεολαία της εποχής εκείνης.

«Πολλοί θεώρησαν ότι είχα εμπνευστεί από τα χείλη του Μικ Τζάγκερ. Αυτό, δεν είναι αλήθεια. Σαν έμπνευση είχα τα χείλη μιας γυναίκας γιατί ήθελα να έχουν και έντονο κόκκινο χρώμα, ώστε το logo να τραβά την προσοχή».

Sticky Fingers

Οι Rolling Stones το λάτρεψαν! Το logo του συγκροτήματος εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο εσώφυλλο του άλμπουμ Sticky Fingers (1971). Το εξώφυλλο ήταν του Andy Warhol και παρουσίαζε τη λεκάνη ενός άντρα (Τζο Ντ’ Αλεσάντρο) που φορά μπλουτζίν. Μάλιστα στις πρώτες εκδόσεις του δίσκου, η ζώνη του μπλουτζίν είχε τρύπες, ενώ το φερμουάρ ήταν αληθινό και άνοιγε.

Ο δίσκος έμεινε στην ιστορία με κομμάτια όπως το Brown Sugar, Sway, Wild Horses, Sister Morphine, Can’t You Hear Me Knocking, Moonlight Mile.

Το δε logo που φιλοτέχνησε ο Τζον Πας, έγινε σε χρόνο ρεκόρ το διασημότερο σήμα στην ιστορία της γραφιστικής. Το έβλεπε κανείς σε όλα τα προϊόντα που συνόδευαν τις εμφανίσεις του συγκροτήματος, μπλουζάκια, μαντήλια, κονκάρδες, βιβλία, αφίσες, patches που ράβονταν πάνω σε μπουφάν, κούπες του καφέ, κλπ.

Είναι πραγματικά λίγοι αυτοί που δεν το έχουν συναντήσει ποτέ στη ζωή τους ή αγνοούν παντελώς τη σημασία του. Έτσι, έγινε ένα παγκόσμιο σήμα, που ξεπερνά τα εδαφικά και ηλικιακά σύνορα και τις διάφορες κουλτούρες.

Για μερικούς νέους της εποχής εκείνης έγινε το σήμα της δικής τους αντίδρασης κόντρα στο κατεστημένο. Το σήμα της δικής τους «αιώνιας νιότης».

Διαβάστε επίσης:

Ο Αργύρης Κούκας επέστρεψε στην Απανεμιά 

Rammstein: Αναβολή στην κυκλοφορία των εισιτηρίων μέχρι να βρεθεί λύση με το…γήπεδο

«Οδήγησε το αλέτρι σου πάνω από τα οστά των νεκρών» του Simon MacBurney