Όσοι ασχολούνται με θέματα ηγεσίας και αναζητούν αποτελεσματικότερους τρόπους συνεργασιών γνωρίζουν πολύ καλά την ιστορία που αναφέρεται στην πρόσκληση ειδικού από τους σιδηροδρόμους κάποιας χώρας όταν ένα τρένο πολύ νέας τεχνολογίας δεν ξεκινούσε, παρά την απόλυτη και προσεγμένη εφαρμογή των οδηγιών του εγχειριδίου λειτουργίας της πολύπλοκης και τεχνολογικά εξελιγμένης μηχανής του.

Ο ειδικός που προσκλήθηκε εξέτασε όλα τα δεδομένα. Εφάρμοσε τις οδηγίες του εγχειριδίου λειτουργίας του τρένου και τελικώς αποφάσισε με ένα μικρό σφυρί να χτυπήσει ήπια σε επιλεγμένο σημείο του κινητήρα και… το τρένο ξεκίνησε!

Όταν για την εργασία του παρουσίασε απαίτηση αμοιβής 5.000 ευρώ, ζητήθηκε από τη διοίκηση του οργανισμού σιδηροδρόμων της εν λόγω χώρας λεπτομερής ανάλυση του τιμολογίου χρέωσης των εργασιών. Η αναλυτική απάντηση που έλαβαν για τη χρηματική απαίτηση ήταν:

● 10 ευρώ: για την αγορά του σφυριού.

● 4.990 ευρώ: αμοιβή για την εξειδικευμένη απόφαση του ειδικού που συνέβαλε στην εκκίνηση του τρένου.

Η κατανόηση του βαθύτερου νοήματος της παραβολικής ιστορίας είναι χρήσιμη τη στιγμή που το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, υπό την αδιαμφισβήτητη πολιτική καθοδήγηση και ευθύνη του κ. Γεραπετρίτη, προετοιμάζει με προσοχή και επιμέλεια των δύο υφυπουργών του τη συνάντηση των κ. Μητσοτάκη και Ερντογάν στην Αθήνα (7 Δεκεμβρίου 2023).

Μακρόχρονη πείρα στο ΥΠΕΞ

Η διπλωματική μηχανή του υπουργείου Εξωτερικών, με μακροχρόνια εμπειρία σε δύσκολες αποστολές, διαθέτει την ομάδα των ειδικών που γνωρίζουν με ποιον τρόπο θα χρησιμοποιήσουν το «σφυράκι τους», σε ποια στιγμή θα εφαρμόσουν την ελαφρά ώθησή τους για επιτυχή λειτουργία του μηχανισμού που θα κινήσει τη διαδικασία, ώστε οι συνομιλίες να εξελίσσονται χωρίς δυσάρεστα γεγονότα και κάποια στιγμή να καταλήξουν στον τελικό σταθμό ολοκλήρωσης των προσδοκιών που σηματοδοτήθηκαν στο Βίλνιους από τους ηγέτες Ελλάδας – Τουρκίας, χωρίς το οποιοδήποτε αποτέλεσμα να κλονίζει ή να καταργεί την αμοιβαία εμπιστοσύνη που θα οικοδομηθεί καθ’ όλη τη διάρκεια της αναπτυσσόμενης πολιτικής συνεργασίας.

Ο πρωθυπουργός επέλεξε την ομάδα των ειδικών που αποτελεσματικά θα κινήσουν τον μηχανισμό χρεώνοντας τον ελληνικό λαό μόνο με τα ευρώ που απαιτήθηκαν για την αγορά του μικρού σφυριού. Η τιμητική αμοιβή στους ειδικούς που έλαβαν την εντολή του πρωθυπουργού, ηθική στην περίπτωση των στελεχών του υπουργείου Εξωτερικών, αποδίδεται επειδή γνωρίζουν πώς να συντονίσουν το έργο όλων των συντελεστών και υπηρεσιών της χώρας μας που θα εξυπηρετήσει τη συνάντηση των δύο ηγετών στην Αθήνα.

Δυστυχώς για αρκετούς, με δυνατότητα διαμόρφωσης κοινής γνώμης διά του ραδιοφώνου, της τηλεοράσεως και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, παραμένει άγνωστη ή αδιάφορη η αποτελεσματικότητα των επιλεγμένων υπηρεσιακών παραγόντων που ορίσθηκαν για να εγκαινιαστεί μία νέα περίοδος των σχέσεων Ελλάδος και Τουρκίας.

Λίγες μόνο ημέρες πριν από τη συνάντηση των Αθηνών, αντί να ασχολούμεθα με τις προκλήσεις που υποχρεώνουν τη διεθνή κοινότητα να επιχειρήσει συγκλίσεις, επιλέγεται ενασχόληση με προσωπικές επιθέσεις κατά της ηγεσίας του υπουργείου Εξωτερικών αναπαράγοντας εικασίες και διαδρομικές διαρροές.

Η αντιπαράθεση που βασίζεται σε έγκυρη επιχειρηματολογία για την αξία των εργασιών της 7ης Δεκεμβρίου αποτελεί υπεύθυνη πολιτική και δημοκρατική επιλογή, που προκαλεί συζήτηση και αντιπαράθεση με απαιτήσεις και επίκληση εξίσου σοβαρών και εμπεριστατωμένων επιχειρημάτων.

Αντίθετα, προσωπικές επιθέσεις στους παράγοντες, που εργάζονται μεθοδικά για την πραγματοποίηση μίας δημιουργικής συνάντησης των δύο ηγετών, υποσκάπτουν το δύσκολο έργο που έχει αναληφθεί και απευθύνεται στους λαούς Ελλάδος και Τουρκίας, αλλά και στη διεθνή κοινότητα.

Η θετική ατζέντα

Στο τραπέζι των εργασιών θα συνομιλήσουμε με μία συμμαχική και γειτονική μας χώρα, που πραγματικά βρίσκεται σε δύσκολη θέση, όπως εύστοχα επισημάνθηκε από τον κ. Αντώνη Σαμαρά, η οποία όμως εξαντλεί όλες τις δυνατότητες που διαθέτει ώστε να βελτιώσει τους όρους που θα της επιτρέψουν να ανακάμψει στη φυσική της κοιτίδα, διπλωματικών και γεωστρατηγικών προσδοκιών.

Η χώρα μας προσφέρει, σε μία κρίσιμη περίοδο διεθνών εξελίξεων, στην Τουρκία δικλίδα εκτόνωσης εσωτερικών και εξωτερικών εντάσεων. Η Αθήνα, με ισχυροποιημένη διεθνή θέση και περιφερειακό ρόλο, επιλέγει διά του θεσμοθετημένου διαλόγου και ήπιων πολιτικών πρωτοβουλιών την εξασφάλιση συνθηκών καλής γειτονίας και ευρωατλαντικών συνεργασιών βασισμένων στην οικοδόμηση αμοιβαίας εμπιστοσύνης.

Η ήπια διαδικασία που προωθούν με κοινή απόφασή τους Αθήνα και Άγκυρα χαρακτηρίζεται από τις δύο πρωτεύουσες, χωρίς αναστολές στη διαδρομή που έχει διανυθεί τον τελευταίο χρόνο, ως θετική ατζέντα. Η ειλημμένη απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης και η συνεπής εξυπηρέτηση των όρων επί των οποίων βασίζεται η προώθηση της κοινής συμφωνίας προφανώς προκαλεί συζητήσεις, αλλά η κοινή γνώμη των δύο χωρών νοιώθει ασφαλέστερη όταν η ενημέρωση που της περιέρχεται χαρακτηρίζεται από σαφήνεια και αποφορτισμένα επιχειρήματα.

Μεγαλύτερη αξία, για τον αναγνώστη και οποιονδήποτε αναζητά απαντήσεις στα πολύπλοκα ερωτήματα που δημιουργούν οι διεθνείς σχέσεις, αποκτά η διερεύνηση συντελεστών που φαίνεται ότι θα μπορούσαν να αναδιαμορφώσουν τις σχέσεις μας με τη γειτονική χώρα στο συμμαχικό πλαίσιο, πέρα από τους ανταγωνισμούς ισχύος που προβάλλονται από τον Τύπο.

Τα 40 Eurofighter

Μία πιθανολογούμενη χειροπιαστή περίπτωση ουσιαστικής συμβολής για την οικοδόμηση αμοιβαίας εμπιστοσύνης θα μπορούσε να αποτελέσει θετική διερεύνηση της Ελλάδος στην αναζήτηση που προωθεί η Τουρκία για την αγορά 40 Eurofighter από την ποσόστωση που δικαιούται το Ηνωμένο Βασίλειο, ως συμπαραγωγός του ευρωπαϊκού αεροσκάφους.

Η τουρκική επιλογή να απευθύνει το ίδιο αίτημα για αγορά των Eurofighter προς το Λονδίνο, μετά την άρνηση της Γερμανίας για πώληση των μαχητικών αεροσκαφών στην Άγκυρα, δεν είναι απλοϊκή. Η πολιτική σημασία της, η ΝΑΤΟϊκή της διάσταση και η οικονομική της αξία δεν μπορεί να αφήσουν αδιάφορο το Λονδίνο, το ΝΑΤΟ, την Ουάσιγκτον και βεβαίως τη βιομηχανία παραγωγής του οπλικού συστήματος.

Εκκινώντας από το οικονομικό ενδιαφέρον των εταιρειών που θα συμπαραγάγουν τα 40 αεροσκάφη, αν αποδεχθούν την τουρκική παραγγελία, συγκρατείται ότι δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας σε τρεις ευρωπαϊκές χώρες, την ώρα που αναζητούνται ευκαιρίες για το εργατικό δυναμικό. Το συγκεκριμένο ευρωπαϊκό αεροσκάφος εισέρχεται ξανά στον ανταγωνισμό των αγορών, από τις οποίες το έχει εκτοπίσει η γαλλική αεροπορική και διαστημική βιομηχανία.

Το ΝΑΤΟ επίσης με αυξημένο ενδιαφέρον θα παρακολουθήσει την εξέλιξη της συζήτησης, στην οποία εμπλέκονται η Τουρκία και οι τρεις ΝΑΤΟϊκές χώρες συμπαραγωγοί του ευρωπαϊκού αεροσκάφους. Η στροφή της Τουρκίας προς το συγκεκριμένο οπλικό σύστημα μειώνει την ενδοΝΑΤΟϊκή ένταση που δημιουργείται από την απαίτηση της Άγκυρας για τα F-16, τα οποία για πολλούς λόγους, και ιδιαίτερα εξαιτίας του θέματος των S-400, η Ουάσιγκτον δεν παραχωρεί στην Άγκυρα, παρά την επιθυμία πολλών ΝΑΤΟϊκών συμμάχων να διευκολυνθεί η προσαρμογή της Τουρκίας, με αναβαθμισμένη αμυντική ικανότητα, στις σύγχρονες γεωστρατηγικές επιδιώξεις της συμμαχίας.

Κάποιες… κρυφές πτυχές

Πολιτικά η επιθυμία που εκδηλώνεται από την Άγκυρα για εκσυγχρονισμό της αεροπορίας της με ένα ευρωπαϊκό οπλικό σύστημα θα μπορούσε να εκληφθεί ως ένας ήπιος και ασφαλής τρόπος για μεταστροφή της προς την Ευρώπη, διατηρώντας τη διεθνή της αξιοπρέπεια και την πολιτική συνέπεια έναντι του τουρκικού λαού, επιβεβαιώνοντας ότι ο κ. Ερντογάν παραμένει σημαντικός ρυθμιστής της διεθνούς διαπραγμάτευσης σύμφωνα με τις προσδοκίες της Τουρκίας, που ο ίδιος οραματίζεται και υπόσχεται σε κάθε Τούρκο πολίτη για το παρόν και το μέλλον της χώρας τους.

Μπορεί η προηγούμενη ανάλυση να μην ανταποκρίνεται απολύτως στην κρατούσα διεθνή κατάσταση. Η πιθανότητα όμως να επιδιώκονται οι ανωτέρω στόχοι από όλους τους ενδιαφερόμενους δημιουργεί μία αναζήτηση, που θα μπορούσε να αποκαλύψει κάποιες ακόμη κρυφές πτυχές των διακρατικών σχέσεων ευρωατλαντικών και τρίτων χωρών στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου.

Οριακά σενάρια τίθενται υπό επεξεργασία, πέρα από τους κάθε είδους αναλυτές, υπηρεσίες των κρατών και των υπουργείων Εξωτερικών, που διαθέτουν πολύ περισσότερα στοιχεία και πληροφορίες για να ολοκληρώσουν τις εργασίες τους.

Κανέναν δεν θα έπρεπε να σοκάρει πιθανή υπηρεσιακή εισήγηση, στην προσπάθεια εμπέδωσης της αμοιβαίας εμπιστοσύνης με την Τουρκία, που θα πρότεινε στην πολιτική ηγεσία ήπιες και καλομελετημένες κινήσεις ώστε να διερευνηθούν σε υπηρεσιακό και τεχνικό επίπεδο δυνατότητες θετικής αντιμετώπισης, από Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία, Γερμανία και ΗΠΑ, για τις αμυντικές ανάγκες του ΝΑΤΟ, της αγοράς των 40 Eurofighter από την Τουρκία.

Δεν θα αποτελούσε μόνο «ταπεινή», ξεχωριστή κίνηση διπλωματικής αποφασιστικότητας και σκοπιμότητας, πέρα από κάθε φαντασία και συμμαχική προσδοκία, αλλά και την ελαφρά ώθηση που απαιτείται από τις περιστάσεις, ώστε το «σφυράκι» του ειδικού να ξεμπλοκάρει την πολυπλοκότητα των διεθνών συσχετισμών δημιουργώντας προϋποθέσεις αμοιβαίας εμπιστοσύνης για την προετοιμασία πρωτοβουλιών υψίστης σημασίας, μεταξύ των οποίων ξεχωριστή θέση καταλαμβάνει η επικείμενη συνάντηση των Αθηνών της 7ης Δεκεμβρίου 2023.

* Ο Θεόδωρος Ι. Θεοδώρου είναι πρέσβης ε.τ.

Διαβάστε επίσης:

Πηγές ΣΥΡΙΖΑ: Ο κατάλογος της αναξιοπιστίας Μητσοτάκη δεν έχει τελειωμό

Επιστολική ψήφος: Το παρασκήνιο της ανακοίνωσης – Πότε και πώς θα ασκείται το εκλογικό δικαίωμα

Τα επιχειρηματικά σχέδια των servicers ζητάει ο ΣΥΡΙΖΑ