Το πρώτο κόκκινο χαλί στρώθηκε στις 16 Μαΐου του 1929 στο Hollywood Roosevelt Hotel και τα Όσκαρ έμελλε να γίνουν τα κορυφαία βραβεία του κινηματογράφου και η απόλυτη τιμή για ηθοποιούς και λοιπούς συντελεστές. Σκοπός τους ήταν να τιμήσουν τις ταινίες που κυκλοφόρησαν από τον Ιούλιο του 1927 έως τον Αύγουστο του 1928. Τότε υπήρχαν μόλις 12 κατηγορίες, γι’ αυτό και η τελετή είχε δύο ώρες μικρότερη διάρκεια από το μεγαλειώδες γκαλά που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε σήμερα.

Το πρώτο Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας πήγε στο «Wings». Την κορυφαία σκηνοθετική διάκριση πήρε ο Λιούις Μαϊλστόουν για τη δουλειά του στην ταινία «Two Arabian Nights». Ο Εμίλ Τζάνινγκς και η Τζάνετ Γκέινορ κέρδισαν την αναγνώριση του Α’ Ανδρικού Ρόλου και Α’ Γυναικείου Ρόλου, αντίστοιχα. Έκτοτε, κάθε χρόνο η βιομηχανία του θεάματος βραβεύει τους καλύτερους των καλυτέρων σε μια τελετή, στην οποία όλοι δίνουν μάχη να είναι από τους πρωταγωνιστές της βραδιάς.

Όσο λαμπερός κι αν είναι ο κόσμος των Όσκαρ, ο λόγος για τον οποίο δημιουργήθηκαν ήταν περισσότερο πρακτικός. Το 1927, το στέλεχος της Metro Goldwyn Mayer Λούις Μπ. Μάγερ έκανε ό,τι μπορούσε για να εμποδίσει τους ηθοποιούς να συνδικαλιστούν. Είναι τόσο απλό: ήθελε να τους καλοπιάσει, διότι θα έχανε χρήματα.

Για να μη συμβεί αυτό, ο Μάγερ αποφάσισε να δημιουργήσει την Ακαδημία Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών, η οποία θα είχε ρόλο διαμεσολαβητή για την επίλυση διαφωνιών που θα μπορούσαν να προκύψουν μεταξύ των στούντιο και των ανθρώπων εντός της βιομηχανίας που δεν είχαν ακόμη σχηματίσει σωματείο. Η κίνηση αυτή θα του εξοικονομούσε ένα βουνό από κέρδη. Η χρήση της λέξης «Ακαδημία» δεν είναι τυχαία, καθώς ο Μάγερ ήθελε ο τίτλος της να ακούγεται εκλεπτυσμένος και έξυπνος, ενώ βοήθησε και στις δημόσιες σχέσεις. Πάντα το λαμπερό και το «ακριβό» υπερτονίζει την απληστία των ανθρώπων. Σωστά; Έτσι, αντί να προσφέρει κάποια βασικά εργασιακά δικαιώματα στους υπαλλήλους του, όπως ήταν η ασφάλεια υγείας, δημιούργησε την πιο λαμπερή τελετή του πλανήτη, που λαμβάνει χώρα κάθε Μάρτιο. Φέτος θα γιορτάσουμε την 96η απονομή των Όσκαρ.

Τα Όσκαρ δίνουν βήμα για πολιτικές στιγμές

Τα Όσκαρ όμως εξελίχτηκαν κάτι παραπάνω από μια απλή απονομή βραβείων. Απέκτησαν τέτοια παγκόσμια αναγνώριση και δύναμη, την οποία πολλοί εκμεταλλεύτηκαν «to make a point», που λένε και οι Αμερικάνοι. Σε όλη την ιστορία των βραβείων οι συντελεστές έχουν αδράξει την ευκαιρία να μιλήσουν για σημαντικά κοινωνικά, πολιτικά και ζητήματα ανισοτήτων.

To 2021 ο Τραμπ διαμαρτυρόταν ότι τα Όσκαρ ήταν υπερβολικά με την «πολιτική ορθότητα», κατηγορώντας τα βραβεία ότι χρησιμεύουν ως πλατφόρμα των Δημοκρατικών και πως το σόου έχει απομακρυνθεί από τον αρχικό του σκοπό, που είναι να τιμά τον κινηματογράφο. Πέρα από τη γενική φύση της δήλωσης του Τραμπ, η ουσία της είναι λανθασμένη: Τα Όσκαρ έδιναν ανέκαθεν βήμα για πολιτικές στιγμές.

Από το Βιετνάμ και το Ιράκ έως την Ουκρανία και από τον Μάρλον Μπράντο έως τον Λεονάρντο ΝτιΚάπριο αυτές είναι οι πιο σημαντικές πολιτικές στιγμές στην ιστορία των Όσκαρ.

1973: Τότε που ο Μάρλον Μπράντο αρνήθηκε να παραλάβει το Όσκαρ

Όταν ο Μάρλον Μπράντο κέρδισε το Όσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου για τον «Νονό», αρνήθηκε να το παραλάβει και όρισε εκπρόσωπό του την ιθαγενή Αμερικανίδα Σατσίν Λιτλφέδερ. Η Λιτλφέδερ εκφώνησε λόγο εκ μέρους του ηθοποιού, στον οποίο είπε μεταξύ άλλων τους λόγους για τους οποίους ο ηθοποιός αρνήθηκε να παραλάβει ο ίδιος το βραβείο: «Και οι λόγοι γι’ αυτό είναι η αντιμετώπιση των ιθαγενών Αμερικανών από την κινηματογραφική βιομηχανία – με συγχωρείται – και την τηλεόραση, καθώς και τα πρόσφατα γεγονότα στο Wounded Knee. Εύχομαι να μην έχω εισβάλει στο βράδυ σας και ελπίζω στο μέλλον να συναντηθούν οι καρδιές μας και να κατανοήσουμε ο ένας τον άλλον με αγάπη και γενναιοδωρία. Σας ευχαριστώ εκ μέρους του Μάρλον Μπράντο». Το κοινό τη χειροκρότησε διστακτικά, ενώ υπήρξαν και αποδοκιμασίες, μεταξύ των οποίων και του ρεπουμπλικανού Τζον Γουέιν, τον οποίο ανέλαβε η ασφάλεια.

1975: Το γράμμα ενός Βιετκόνγκ διαβάστηκε στα Όσκαρ

Η ταινία – ντοκιμαντέρ κατά του πολέμου στο Βιετνάμ «Hearts and Minds» κέρδισε το Όσκαρ καλύτερου ντοκιμαντέρ, ενώ ο παραγωγός Μπερτ Σνάιντερ διάβασε ένα μήνυμα από τον αξιωματούχο των Βιετκόνγκ Ντιν Μπα Τι, ο οποίος ευχαριστούσε όσους αγωνίζονται για την ειρήνη.

1993: Η Σούζαν Σαράντον και ο Τιμ Ρόμπινς μίλησαν επί σκηνής για το AIDS

H Σούζαν Σαράντον και ο Τιμ Ρόμπινς ανέβηκαν στη σκηνή των Όσκαρ για να παρουσιάσουν το βραβείο για το καλύτερο μοντάζ σε ταινία. Χρησιμοποίησαν τον χρόνο τους για να προτρέψουν την αμερικανική κυβέρνηση να παραδεχτεί ότι «ο ιός HIV δεν είναι έγκλημα» και να αναγνωρίσει τους οροθετικούς Αϊτινούς που κρατούνταν στο Γκουαντάναμο.

1999: Χόλιγουντ εναντίον Ελία Καζάν

Όταν ο σεναριογράφος και σκηνοθέτης Ελία Καζάν κέρδισε το τιμητικό Όσκαρ για το σύνολο του έργου του, ηθοποιοί όπως ο Εντ Χάρις και ο Νικ Νόλτε αρνήθηκαν να σταθούν όρθιοι ή να χειροκροτήσουν και κάθισαν με σταυρωμένα τα χέρια. Αυτό συνέβη γιατί πριν από σχεδόν 50 χρόνια ο Καζάν κατέδωσε στην Επιτροπή Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων της Βουλής ή αλλιώς στην επιτροπή Μακάρθι, του βουλευτή που ηγείτο του «κυνηγιού μαγισσών» κατά των κομμουνιστών στις ΗΠΑ κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, συναδέλφους του υποτιθέμενους κομμουνιστές, μεταξύ των οποίων και τον σκηνοθέτη Ζιλ Ντασέν, ώστε να μην μπει στη λίστα ο ίδιος…

2002: And the Oscar goes to a black woman

Η Χάλι Μπέρι έγινε η πρώτη – και μέχρι σήμερα μοναδική – έγχρωμη γυναίκα που κέρδισε το Όσκαρ Α’ Γυναικείου Ρόλου για το «Monster’s Ball», εκφωνώντας μια συναισθηματικά φορτισμένη ομιλία αφιερωμένη σε «κάθε έγχρωμη ανώνυμη, απρόσωπη γυναίκα που έχει τώρα μια ευκαιρία, γιατί αυτή η πόρτα απόψε άνοιξε».

2003: «Ντροπή σας, κύριε Μπους!»

Ο Μάικλ Μουρ δέχτηκε το βραβείο για το καλύτερο ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους και χρησιμοποίησε την ομιλία του για να επικρίνει τον Πρόεδρο Τζορτζ Μπους για την εισβολή στο Ιράκ για «πλασματικούς λόγους», όπως ανέφερε. Στο τέλος φώναξε «Ντροπή σας, κύριε Μπους!» με αποδοκιμασίες για το κοινό. Στο αντίστοιχο βραβείο το 2004 τώρα, ο Έρολ Μόρις επίσης επέκρινε την αμερικανική κυβέρνηση για τον πόλεμο στο Ιράκ και τον συνέκρινε με την εισβολή στο Βιετνάμ. Αυτή τη φορά το κοινό χειροκρότησε.

2009: Ο Σον Πεν υπέρ του γάμου ομοφύλων

Ο Σον Πεν και ο Ντάστιν Λανς Μπλακ κέρδισαν τα βραβεία Α’ Ανδρικού και Πρωτότυπου Σεναρίου αντίστοιχα για την ταινία «Milk», που είναι η βιογραφία του δολοφονημένου Χάρβεϊ Μιλκ, ο οποίος υπήρξε ηγετική μορφή στη μάχη για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων. Και οι δύο εκφώνησαν παθιασμένους λόγους υπέρ των δικαιωμάτων των ομοφυλόφιλων, με τον Πεν να επικρίνει όσους ψήφισαν για την απαγόρευση του γάμου ομοφύλων στην Καλιφόρνια.

2010: Υποστηρίζοντας τα δελφίνια

Το ντοκιμαντέρ «The Cove», που αφορά στο ανελέητο κυνήγι δελφινιών από τους Ιάπωνες, κέρδισε το Όσκαρ καλύτερου ντοκιμαντέρ. Ένας από τους παραγωγούς κράτησε πανό που έγραφε «Στείλτε DOLPHIN στο 44144» για να υποστηρίξει όσους διαμαρτύρονταν κατά του κυνηγιού δελφινιών από τους Ιάπωνες και οι κάμερες τον έβγαλαν από το πλάνο αμέσως.

2014: Ο Τζάρετ Λέτο για την Κριμαία

Ο Τζάρετ Λέτο κέρδισε το 2014 το βραβείο Β’ Ανδρικού Ρόλου για την ταινία «Dallas Buyers Club». Στην ομιλία αποδοχής του μίλησε για την εισβολή των Ρώσων στην Κριμαία καθώς και για τη Βενεζουέλα: «Σε όλους τους ονειροπόλους, σε όλο τον κόσμο που παρακολουθεί απόψε, θέλω να πω ότι είμαστε εδώ, και καθώς αγωνίζεσαι να πραγματοποιήσεις τα όνειρά σου, να ζήσεις το αδύνατο, σε σκεφτόμαστε απόψε».

2016: ΝτιΚάπριο, ο οικολόγος του Χόλιγουντ

Το 2016, ο Λεονάρντο ΝτιΚάπριο αφιέρωσε την ομιλία του για το βραβείο Α’ Ανδρικού Ρόλου για την ταινία «The Revenant» κάνοντας έκκληση για δράση για την κλιματική αλλαγή, την οποία χαρακτήρισε «την πιο επείγουσα απειλή που αντιμετωπίζει το είδος μας».

2019: Ο Σπάικ Λι κατά Τραμπ

Ο Σπάικ Λι κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερου Προσαρμοσμένου Σεναρίου για το «BlackKkKlansman». Εκείνη την περίοδο Πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος δεν έκρυβε το μίσος του για διάφορες εθνικές ή θρησκευτικές ομάδες, όπως είναι οι μουσουλμάνοι και οι μετανάστες από τη Λατινική Αμερική – μην ξεχνάμε ότι δημιούργησε το περίφημο «τείχος του Μεξικού», ενώ δεν δίστασε να χωρίζει μητέρες από τα παιδιά τους όταν εκείνες περνούσαν τα σύνορα. Έτσι ο Σπάικ Λι ώθησε το κοινό να κάνει «την ηθική επιλογή μεταξύ αγάπης και μίσους».

Διαβάστε επίσης:

Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας: Η σημασία, ο συμβολισμός, η ιστορία και οι προκλήσεις

ΗΠΑ: Boeing 777 έκανε αναγκαστική προσγείωση – Έχασε ελαστικό στον αέρα (Video)

Γκουτέρες για τη μέρα της γυναίκας: Τριακόσια χρόνια απέχει η νομική ισότητα των δύο φύλων