Η κορύφωση της έντασης μεταξύ Ιράν και Ισραήλ προκλήθηκε μετά την αεροπορική επιδρομή του Ισραήλ σε βάρος της πρεσβείας του Ιράν στη Δαμασκό, στην περιοχή Μέζε, κοντά στην ελληνική πρεσβεία. Η χειρουργική επέμβαση προκάλεσε την οργή των φρουρών της επανάστασης και ο θρησκευτικός ηγέτης της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν δημόσια ανακοίνωσε ότι η πρόκληση δεν θα μείνει αναπάντητη.

Η διεθνής κοινότητα με αγωνία περίμενε την κλιμάκωση των γεγονότων που αυξάνουν τους κινδύνους γενίκευσης της κρίσης εξ αιτίας της επίθεση της Χαμάς σε βάρος αμάχων πολιτών (7 Οκτωβρίου 2024), κυρίως νέων, που συμμετείχαν στην εκδήλωση που φέρνει κοντά τις νεότερες γενιές, για να δείξουν με τον τρόπο τους την αποστροφή τους στη σκληρότητα του πολέμου, στην προκατάληψη, στην καταστροφική συμπεριφορά των γηραιότερων, που ακόμη διαφεντεύουν τις τύχες τους, αλλά και την πορεία του κόσμου.

Ξημερώματα 14 Απριλίου 2024 συντονισμένες δυνάμεις του Ισραήλ, των ΗΠΑ, της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου υποδέχτηκαν και αναχαίτισαν αποτελεσματικά μεγάλο αριθμό μη επανδρωμένων πτητικών μηχανών που απογειώθηκαν από το Ιράν για να βομβαρδίσουν το Ισραήλ.

Ο πόλεμος που εξελίσσεται στη Μέση Ανατολή, πέραν των τεχνολογικών εφαρμογών, που καθιστούν μία αεροπορική επιδρομή τηλεκατευθυνόμενων μηχανών εξ ίσου καταστροφική, έχει να επιδείξει και κάποιες άλλες ιδιαιτερότητες, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η εξαγγελία της επίθεσης πολλές ώρες πριν από την πραγματοποίησή της, με την επιχειρησιακή κωδική ονομασία «Αλήθεια».

Ο θρησκευτικός ηγέτης του Ιράν επέλεξε να δημοσιοποιήσει την επίθεση, δημιουργώντας χρόνο αμυντικής προετοιμασίας στο Ισραήλ και τις συνασπισμένες δυνάμεις, που αμέσως δήλωσαν χωρίς περιστροφές και καθυστερήσεις ότι θα συνταχθούν στην αναχαίτισή της, αλλά δεν πρόκειται να εμπλακούν σε επιθετικές ενέργειες αν το Ισραήλ ανταποδώσει το χτύπημα.

Η επιθετική επιλογή του Ιρανού ηγέτη, που από νωρίς δημοσιοποιήθηκε στη διεθνή κοινότητα, ενέχει και μία ακόμη πρωτοτυπία. Στην απόλυτη έξαρση των συγκρούσεων και των αντιπαραθέσεων αφαίρεσε τουλάχιστον στιγμιαία το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού και των τρομοκρατικών ενεργειών από τους Φρουρούς της Επανάστασης, οι οποίοι ήδη από το πρωί της 13ης Απριλίου, με την πειρατική επίθεση στο πλοίο πορτογαλικής σημαίας, έδειξαν τις διαθέσεις τους, ώστε να καταλάβει η διεθνής κοινότητα τον ρόλο που διαδραματίζουν στο Ιράν, πέρα και πάνω από κάθε εξουσία.

Ο φόβος της επέκτασης

Ο πόλεμος, που συγκρατείται ακόμη σε περιφερειακό πεδίο, έχει προβληματίσει όλον τον κόσμο επειδή εύκολα μπορεί να επεκταθεί, αυξάνοντας τους κινδύνους που προκαλούνται και από το μέτωπο Ρωσίας – Ουκρανίας.

Η αποφασιστικότητα των συνασπισμένων δυνάμεων, η ετοιμότητα αραβικών κρατών της περιοχής να αναχαιτίσουν οποιοδήποτε ιπτάμενο αντικείμενο θα παραβίαζε τον εναέριο χώρο τους, οι πολιτικές συνεννοήσεις Ηνωμένων Πολιτειών και σημαντικών χωρών του Κόλπου, η αξιοποίηση των βρετανικών βάσεων της Κύπρου στην επιχειρησιακή και εφοδιαστική μέριμνα των συμμαχικών αεροσκαφών που επιχειρούσαν και η στάση του ηγέτη του Ιράν πριν και μετά την ολοκλήρωση των αεροπορικών επιχειρήσεων αναδεικνύουν τη νέα πραγματικότητα του κόσμου, που προσπαθεί σε οξύτατες κρίσεις με όσο το δυνατόν διευρυμένες συγκλίσεις να αντιμετωπίσει αμεσότερα και αποτελεσματικότερα την ένοπλη συμπλοκή μειώνοντας τις ανθρώπινες απώλειες.

Σύντομα αποκαταστάθηκαν οι όροι ασφάλειας πτήσεων στον εναέριο χώρο της υπό κρίσιν περιοχής για την πολιτική αεροπορία. Η Τεχεράνη ανακοίνωσε ότι αν δεν δεχθεί επίθεση από το Ισραήλ αποκλιμακώνει τις ενέργειές της επειδή θεωρεί ολοκληρωμένο το έργο των αντιποίνων που εφαρμόζει για την επίθεση που δέχθηκε το προξενείο τους στη Δαμασκό.

Διπλωματική κινητικότητα

Στην ένταση που οξύνθηκε στην περιοχή της Μέσης Ανατολής η Αθήνα δεν μπορούσε να μένει αδιάφορη. Συγκλήθηκε από το πρωθυπουργό έκτακτο ΚΥΣΕΑ την ίδια ημέρα που συγκαλείτο στη Νέα Υόρκη εκτάκτως το Συμβούλιο Ασφαλείας. Βεβαίως και η Σύνοδος των 7 οικονομικά προηγμένων χωρών άμεσα καταδίκασε τις επιθέσεις του Ιράν στο Ισραήλ.

Η επίθεση της Χαμάς και των ιρανικών αεροπορικών δυνάμεων υπενθύμισαν με τον χειρότερο τρόπο στον κόσμο ότι συγκεκριμένες ηγεσίες θεωρούν ότι δικαιούνται να αποφασίζουν αν το Ισραήλ, η Ουκρανία, η Κύπρος, η Συρία, η Λιβύη, ο Λίβανος μπορούν να ζουν σε ασφάλεια. Το Ισραήλ πάντοτε υπογραμμίζει ότι θα αμυνθεί με όλα τα μέσα που διαθέτει και όσα μπορεί να επιτύχει, με πολιτικές και αμυντικές συμφωνίες, για να εξασφαλίσει τη ζωή των πολιτών του, κάθε επισκέπτη και εργαζόμενου στη χώρα.

Η Τουρκία άμεσα ενεργοποιημένη αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, επιδιώκοντας να αναδειχθεί ως παρούσα δύναμη διαμεσολάβησης σε μία επικίνδυνη κρίση που απειλεί τη σταθερότητα στην περιοχή και κλονίζει την παγκόσμια ειρήνη.

Η διπλωματία για μία ακόμη ημέρα στον αποσταθεροποιημένο μεσανατολικό χώρο φαίνεται ότι επιτυγχάνει να συγκρατήσει τις δυνάμεις που συνεχίζουν να θεωρούν τις ένοπλες παρεμβάσεις ως μέσο επίλυσης χρονιζόντων διαφορών.

Στην Αθήνα οι εντάσεις των πολεμικών συγκρούσεων αυξάνουν τους προβληματισμούς και τις πολιτικές ανησυχίες, επειδή η Τουρκία επέλεξε να εντάξει στην επιθετική της τακτική ακόμη και τη διεθνή Διάσκεψη για τους Ωκεανούς. Όμως για να αντιληφθούμε την ψυχολογία του άλλου πρέπει προσεκτικά να αναπαραγάγουμε τα γεγονότα.

Η Αθήνα με σημαντικές κινήσεις επιτυγχάνει να αναδείξει τις δυνατότητές της για συνεργασίες περιφερειακές και διεθνείς, που εξασφαλίζουν σύγκλιση πολλών σημαντικών δρώντων των διεθνών σχέσεων όχι μόνο για άμβλυνση των εντάσεων αλλά και για την προστασία του περιβάλλοντος. Οι ωκεανοί, αλλά και τα εσωτερικά ύδατα, που εκβάλλουν στις θάλασσες, αποτελούν αντικείμενο περιβαλλοντολογικών, εμπορικών και τουριστικών αναζητήσεων, ώστε με ασφάλεια να κινούνται άνθρωποι, εμπορεύματα και ενέργεια προς όφελος όλων των κοινωνιών.

Περιβαλλοντικά και Αιγαίο…

Η διεθνής Διάσκεψη των Αθηνών για τους «Ωκεανούς μας» συμπληρώνει την προσπάθεια για εκλογή της Ελλάδας στα μη-μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας. Στην εξέλιξη της προετοιμασίας μίας τόσο ενδιαφέρουσας συνάντησης η προβολή του γεγονότος κρίθηκε αναγκαία, όπως συνηθίζεται να συμβαίνει λίγες ημέρες πριν αρχίσουν οι εργασίες.

Η Αθήνα επέλεξε να δημοσιοποιήσει την πρόθεση δημιουργίας δύο σημαντικών θαλασσίων πάρκων, στο Ιόνιο και στο Αιγαίο.

Πολύ συχνά πρόωρες ανακοινώσεις, πριν υιοθετηθούν από τη Διάσκεψη με Ψήφισμα ή Διακήρυξη, παρά την εντιμότητα και την καθαρότητα των πολιτικών προθέσεων, εκλαμβάνονται ως προσπάθεια επιβολής τετελεσμένων.

Από την πλευρά κυβερνήσεων που νοιώθουν απειλούμενες, δικαιολογημένα ή καθ’ υπερβολήν, ακόμη και περιβαλλοντολογικές πρωτοβουλίες εκλαμβάνονται ως επιθετικές κινήσεις με αποτέλεσμα να προκαλείται ένταση που κλιμακώνεται ταχύτατα. Η ελληνική κυβέρνηση απάντησε άμεσα στην τουρκική εκφρασμένη ανησυχία.

Παρά τη σαφέστατη ελληνική τοποθέτηση παράγεται στη χώρα μας συζήτηση μεγάλης έντασης για εκτροχιασμό των συνομιλιών με την Τουρκία. Επιλέγεται και υποστηρίζεται τακτική έντασης από συγκεκριμένα πολιτικά πρόσωπα, αναλυτές, δημοσιογράφους και συμφέροντα, που ευτυχώς πλέον έχουν χαρτογραφηθεί, παρόλο που κάθε πλευρά εκκινεί με διαφορετική ατζέντα συμφερόντων.

Αδιάφοροι για την πραγματικότητα που καλείται να αντιμετωπίσει η κοινωνία δεν φαίνεται να αντιλαμβάνονται ότι διεθνώς επιχειρείται σύγκλιση όσο το δυνατόν περισσοτέρων δυνάμεων, που ασπάζονται κοινούς στόχους και επιδιώξεις.

Από αυτήν την προσπάθεια σύνταξης στην εξυπηρέτηση των κοινών επιδιώξεων δεν αποκλείεται και η Τουρκία, η οποία δεν συγκαταλέγεται από το ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. μεταξύ των εχθρικών δυνάμεων, έστω και αν στη χώρα μας ακόμη καλλιεργείται η δυσπιστία και η αβεβαιότητα για τη συμπεριφορά του γεωγραφικού μας γείτονα.

Αντέχει η «γέφυρα»

Παρά την κλιμάκωση που επιδιώκεται από συγκεκριμένους πλέον παίκτες τόσο ο Έλληνας πρωθυπουργός όσο και ο Πρόεδρος της Τουρκίας δείχνουν πολιτική ψυχραιμία και αποφασιστικότητα στην εκπλήρωση του στόχου που από κοινού έθεσαν ως πολιτική επιδίωξη στο Βίλνιους.

Από τη συμπεριφορά τους διαπιστώνεται ότι συνεχίζουν να αντιλαμβάνονται τις διεθνείς προκλήσεις και τον ρόλο που καλούνται να διαδραματίσουν στην περιοχή μας. Σπάνια στη διαδρομή των δύο χωρών εμφανίσθηκαν πολιτικοί που με συνέπεια προσπαθούν να οικοδομήσουν σταθερή σχέση διμερώς αλλά και στη διεθνή σκηνή μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας.

Η απόσταση που δημιουργήθηκε τα προηγούμενα χρόνια και η αποξένωση των ηγεσιών στις δύο χώρες, παρά την αυξημένη τουριστική επικοινωνία των δύο λαών, δεν μπορεί να γεφυρωθεί εύκολα.

Οι δύο πολιτικοί άνδρες παραμερίζουν τις ακρότητες, αλλά δεν παύουν να λαμβάνουν υπόψη τους την ένταση που προκλήθηκε με την ανακοίνωση των δύο πάρκων. Συστηματικά καθοδηγούν τους συνεργάτες τους προσβλέποντας στη συνάντηση της 14ης Μαΐου, μετά την ολοκλήρωση του ταξιδιού του κ. Ερντογάν στις ΗΠΑ. Έρχονται αντιμέτωποι χωρίς να προκαλούν υπερβολικό θόρυβο με πολιτικούς, στο κόμμα τους και την αντιπολίτευση, με κοινωνικές δυνάμεις και συμφέροντα που αντιστρατεύονται ακόμη και όσα συμφωνημένα περιλαμβάνονται στο κείμενο των Αθηνών, μία απλή απαρίθμηση και καταγραφή βασικών αρχών του διεθνούς δικαίου, το οποίο ορισμένοι, παρά τη γνώση των πραγματικών στοιχείων που διαθέτουν, επιμόνως και μεθοδευμένα συνεχίζουν να το παρουσιάζουν ως «δεσμευτικό και σκληρό ελληνοτουρκικό σύμφωνο».

Οι εξελίξεις καθημερινώς μας εκπλήσσουν. Οι υπεύθυνες ηγεσίες των χωρών οφείλουν με ψυχραιμία και συντεταγμένα να υπηρετούν πολιτικές εκτόνωσης των εντάσεων για να ελεγχθούν τα καταστρεπτικά αποτελέσματα που θα μπορούσαν να επιφέρουν εκπλήξεις και αιφνιδιασμοί.

Θα μπορούσαν να συγκαταλέγονται πλέον, μετά τους χειρισμούς της πρόσφατης σύγκρουσης με το Ισραήλ, και οι Ιρανοί ηγέτες της επιχείρησης «Αλήθεια» στην κατηγορία των πολιτικών που αποφασίζουν να διαχειρισθούν πολύ σοβαρά θέματα, διαφοροποιούμενοι από τους ριζοσπαστικότερους Φρουρούς της Επανάστασης, προσβλέποντας και σε αντίστοιχη συμπεριφορά της ισραηλινής ηγεσίας, που θα επιβεβαιώνει ότι η αγωνία τους αφορά κυρίως στην ασφάλεια των πολιτών σε όλη την περιοχή και όχι στην εξαφάνιση του γείτονα;

* Ο Θεόδωρος Ι. Θεοδώρου είναι πρέσβης ε.τ.

Διαβάστε επίσης

Πόλεμος στην Ουκρανία: Άλλοι τρεις νεκροί από ρωσικές επιθέσεις

Πόλεμος στη Μέση Ανατολή: Υποβαθμίζει την επίθεση η Τεχεράνη – «Δεν επλήγησαν πυρηνικές εγκαταστάσεις, ρίξαμε drones»

Προσομοίωση πολέμου για Ισραήλ και Ιράν – «Βομβαρδισμοί» με περσικό χαλί και απάντηση με… video game

Μεγάλη άνοδος στην τιμή του πετρελα