Γράφει ο Θεόδωρος Ι. Θεοδώρου

Οι ελληνικές μεταρρυθμίσεις, προσαρμοσμένες στις αναπτυξιακές εξελίξεις, επιβραβεύθηκαν με την εκλογή του υπουργού Οικονομικών στη σημαντική θέση που κατευθύνει την ευρωπαϊκή οικονομική και επενδυτική αναδιάρθρωση. 

Το αποτύπωμα της πανδημίας επί της ευρωπαϊκής κοινωνίας και η φρίκη του πολέμου της Ουκρανίας δεν εμποδίζουν την Ελλάδα στην εταιρική διαδρομή της με στόχο τη σταθεροποίηση και τις συγκλίσεις.

Ένταση και διάλογος

Ο κόσμος που διαμορφώνεται συναντήθηκε και πάλι στο διεθνές Φόρουμ στην Ντόχα (6-8 Δεκεμβρίου 2025). Η Ελλάδα εκπροσωπήθηκε στο διεθνές γεγονός από τον υπουργό Εξωτερικών Γ. Γεραπετρίτη. Προσκεκλημένος του Ιδρύματος Γ. Μίχαλος ο Γεραπετρίτης παρουσίασε τις ελληνικές θέσεις που ανταποκρίνονταν στη θεματολογία του Φόρουμ. 

Οι διοργανωτές και οι συμμετέχοντες, κράτη, πολιτικοί ηγέτες, διαμορφωτές εξωτερικής πολιτικής, σημαντικές διεθνείς δεξαμενές σκέψεις, μεταξύ των οποίων και το Ίδρυμα Μίχαλος, συζήτησαν τις διεθνείς προκλήσεις. Προτεραιότητα δόθηκε στη γεφύρωση αντιθέσεων που χωρίζουν την παγκόσμια κοινωνία εξ αιτίας της έντασης που αποδίδεται στις προσφυγικές μετακινήσεις, τη μετανάστευση, αλλά και στις περιβαλλοντικές απειλές. Τα γεγονότα αυτά συχνά καταλήγουν σε ένοπλες συγκρούσεις και τρομοκρατία, απειλώντας τη διεθνή σταθερότητα με αιχμές ακόμη και πυρηνικού ολοκαυτώματος.

Παρά τη διεθνή ένταση και τις ακρότητες, στην Ντόχα ο κόσμος συνομίλησε με προϋποθέσεις σύγκλισης. Φαίνεται, ότι το πολιτικό σύστημα ακόμη διαθέτει αποθέματα συνεννόησης, ώστε να αποφευχθεί μία παγκόσμια σύγκρουση με άγνωστη κατάληξη.

Η ελληνική παρουσία 

Η Ελλάδα ήταν παρούσα σε όλα τα επίπεδα που όρισαν την επιτυχή εξέλιξη του Ντόχα Φόρουμ. Ξεκίνησε πριν από είκοσι τέσσερα χρόνια, ως τοπική διάσκεψη, και εξελίχθηκε σε παγκόσμια σκηνή διεθνούς διαλόγου. 

Δυστυχώς, όπως συμβαίνει πολλά χρόνια τώρα, άλλοτε επειδή στη χώρα μας ορισμένοι πολιτικοί θεωρούν το Κατάρ ως «μακρινό μας συνομιλητή» και άλλοτε επειδή εσωτερικές υποχρεώσεις απαιτούν την παρουσία των υπουργών στην Ελλάδα και την Ε.Ε., δεν δηλώνεται εγκαίρως επίσημη κυβερνητική παρουσία. 

Το Ίδρυμα Γ. Μίχαλος με μακρά εμπειρία στην περιοχή ΜΕΝΑ, γνώση της σημασίας του Ντόχα Φόρουμ και υψηλές επαφές με ηγετικές προσωπικότητες σε Κατάρ και Κουβέιτ, εγκαίρως εξασφάλισε την παρουσία του υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδας και τη διοργάνωση των δικών του «Διαλόγων» που αφορούσαν στα θέματα Μετανάστευσης, Ασφάλειας και πολιτικών εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο.

Οι Διάλογοι του Ιδρύματος Μίχαλος εξελίχθηκαν σε ουσιαστική συμβολή στους προβληματισμούς του Ντόχα Φόρουμ και της διεθνούς κοινότητας. Τη συζήτηση των υπουργών Εξωτερικών της Κύπρου Κ. Κόμπου, του αναπληρωτή πρωθυπουργού και υπουργού Εξωτερικών της Μάλτας Ίαν Μπορκ, του πρώην Ευρωπαίου επιτρόπου για τη Μετανάστευση Δ. Αβραμόπουλου και του Παν. Μίχαλου, ιδρυτή του Ιδρύματος Γ. Μίχαλος και προέδρου των «Διαλόγων της Νισύρου», συντόνισε η πολύ καλά ενημερωμένη επί διεθνών θεμάτων, λιβανικής καταγωγής, Ελσι Αμπι Ασσι, κεντρική παρουσιάστρια του Αλ Τζαζίρα.

Η Ανατολική Μεσόγειος

Της ελληνικής εκδήλωσης προηγήθηκε σημαντικό γεύμα περιορισμένης συμμετοχής, που διοργάνωσε ο πρωθυπουργός του Κατάρ με αντικείμενο συζήτησης τρέχουσες διεθνείς και ενεργειακές εξελίξεις.

Στο γεύμα προσκλήθηκαν και παρακάθισαν ο Παν. Μίχαλος, πρόεδρος της διοργάνωσης «Διάλογοι της Νισύρου», η Χίλ. Κλίντον, πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Τουρκία Τ. Μπάρακ, ο υπουργός Εξωτερικών της Αιγύπτου Μπαντρ Αμπντελαΐτη, ο αν. πρωθυπουργός και υπουργός Εξωτερικών της Μάλτας Ίαν Μπερκ, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Χακ. Φιντάν, ο πρώην διευθυντής της CIA Τ. Μπρέναν και ο διευθύνων σύμβουλος του Atlantic Council Φρέντερικ Κεμπ.

Στο Φόρουμ της Ντόχα, όπως συμβαίνει τα τελευταία χρόνια που συμμετέχω, προβάλλονται περίπλοκα θέματα διεθνούς πολιτικής. Στη φετινή εκδήλωση προφανής ήταν η αναζήτηση διεξόδου στο Συριακό με παρουσία του ηγέτη της Συρίας Αλ Σάαρα και μελών της κυβέρνησής του. Την προσοχή συγκράτησε η ξεχωριστή παρουσία της υπουργού Κοινωνικών Υποθέσεων της Συρίας. 

Η αναζήτηση συγκλίσεων με όρους ήπιας προσέγγισης πέτυχε για μία φορά ακόμη να συγκεντρώσει στο Κατάρ κυβερνήσεις, εκφραστές της κοινωνίας των πολιτών και επιχειρηματικούς κολοσσούς, ως συνέδρους, χορηγούς και κεντρικούς ομιλητές του Φόρουμ, όπως ο Μπιλ Γκέιτς.

Τουρκία και νέοι ρόλοι

Στους διαδρόμους του Φόρουμ και στους δρόμους του Κατάρ συναντάς εύκολά τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών, χωρίς να σε εμποδίζει η ασφάλειά του, Σύρους υπουργούς και στελέχη της νέας ηγεσίας της Συρίας, διαμεσολαβητές του ΟΗΕ, γνωστούς δημοσιογράφους διεθνών ΜΜΕ, διαμορφωτές κοινής γνώμης, καθώς επίσης αρκετούς σημαντικούς Έλληνες δημοσιογράφους και ακαδημαϊκούς, που συμμετέχουν με πρόσκληση των διοργανωτών σε συνδυασμό με τους «Διαλόγους» του Ιδρύματος Μίχαλου, που «γεφυρώνουν την Ανατολική Μεσόγειο». 

Στην Ντόχα ανανεώνονται επικοινωνίες με συνομιλητές και συναδέλφους, που η διπλωματική κοινή διαδρομή μάς επέτρεψε να συνδεθούμε και σήμερα από διαφορετικές θέσεις, συχνά πολύ υψηλές, αναλύουμε τις διεθνείς εξελίξεις στο περιθώριο των εργασιών ή και στις κατ’ ιδίαν συναντήσεις, που προβλέπονται από την εθιμοτυπία των διοργανωτών του Ντόχα Φορουμ 2025.

Κάθε χρόνο, όταν σβήνουν τα φώτα του Φόρουμ της Ντόχα, καθένας επιστρέφει στη χώρα καταγωγής του διαπιστώνοντας ότι όσοι συμμετέχουν στην ετήσια διεθνή εκδήλωση αποκομίζουν τουλάχιστον γνώση, που βοηθά να προσεγγίζονται τα παγκόσμια γεγονότα με ευρύτητα. Επίσης αναχωρώντας από την Ντόχα είσαι πεπεισμένος ότι καμία λεπτομέρεια δεν επιτρέπεται να παραμελείται από τους διαμορφωτές εξωτερικής πολιτικής, όταν αποφασίζεις να είσαι παρών στην ανάπτυξη της διεθνούς διπλωματίας. 

Για μία φορά ακόμη διαπιστώθηκε ότι η παρουσία της Τουρκίας στο Φόρουμ ήταν πολυάνθρωπη, σημαντική, αλλά διαπιστώθηκε επίσης ότι η διεθνής κοινή γνώμη και πολλοί συνομιλητές στα πλαίσια του Φόρουμ γνωρίζουν πολύ καλά την ένταση που προκαλεί ο τουρκικός αναθεωρητισμός στην Ανατολική Μεσόγειο, στην περιοχή ΜΕΝΑ. Πολλοί απερίφραστα δηλώνουν, ενώ δεν το περιμένεις, ότι η Κυπριακή Δημοκρατία είναι ενιαίο κράτος της διεθνούς κοινότητας.

Στη συζήτηση που διοργάνωσαν οι «Διάλογοι της Νισύρου», ο πρόεδρος Παν. Μίχαλος αναφέρθηκε δημόσια στις δυνατότητες της Τουρκίας να χειρισθεί δημιουργικά το θέμα των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών.  Η παρούσα στην αίθουσα διεθνής κοινότητα αποδέχθηκε τη δημόσια αναφορά. Ταυτοχρόνως στις πολλαπλές συζητήσεις επισημαίνεται η σημασία της ενιαίας Κυπριακής Δημοκρατίας και η σημαντική παρουσία στο Φόρουμ του Κύπριου υπουργού Εξωτερικών. 

Το καθεστώς Ερντογάν δείχνει να πραγματοποιεί «μικρό πολιτικό βήμα». Δεν απαιτεί αποχώρηση του Κύπριου εκπροσώπου από τον κοινό χώρο. Αντίθετα, στο παρελθόν βιώσαμε ως Ευρωπαίοι πρέσβεις, όπως και οι πρέσβεις τρίτων χωρών, στο παλάτι του Κουβέιτ τον Πρόεδρο Ερντογάν να απαιτεί, με αποτυχία, αποχώρηση του Κύπριου Πρέσβη, επειδή ο Τούρκος Πρόεδρος εκτίμησε ότι δεν μπορούσε να βρίσκεται «κάτω από την ίδια στέγη» με τον Κύπριο διπλωμάτη. 

Αντιλαμβανόμαστε ότι η Διακήρυξη των Αθηνών και η τουρκική πολιτική βούληση μεταφέρουν την όλη συζήτηση, συμπεριλαμβανομένου του Κυπριακού, σε διαφορετικό πεδίο διπλωματικών συνομιλιών και πολιτικών αναζητήσεων. 

Την εικόνα της τάσης προς τη σύγκλιση επιβεβαιώνουν και οι δηλώσεις που αφορούν στον νέο ρόλο που απαιτούν οι ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι για την Τουρκία. Οι δηλώσεις του Αμερικανού πρέσβη στην Άγκυρα για διαφαινόμενη προσέγγιση ΗΠΑ – Τουρκίας άμεσα προκάλεσαν την αντίδραση της Μόσχας, που διαισθάνεται την απομάκρυνση της Τουρκίας, την επιθυμία της να αποδεσμευθεί από τους S-400, «ρίχνοντας» τη Μόσχα, όπως έκανε και μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, αφού προηγουμένως είχε εξασφαλίσει δάνεια και όπλα από την μπολσεβίκικη Σοβιετική Ένωση, που τόσο πολύ αποστρεφόταν η Ευρώπη εκείνης της εποχής.

Η έντονη εσωτερική αντιπαράθεση στη χώρα μας σίγουρα αφήνει χώρο στο υπουργείο Εξωτερικών για να διασυνδέσει τα διεθνή γεγονότα, διαμορφώνοντας εξωτερική πολιτική που ανταποκρίνεται στις προτεραιότητες του πρωθυπουργού.

Οι χώρες του Κόλπου αποτελούν επιλεγμένους πολιτικούς και στρατηγικούς μας συνομιλητές. Σίγουρα αξιολογείται προσεκτικά κάθε βήμα προσέγγισης και επίσης με ξεχωριστή προσοχή ανασκευάζονται διπλωματικές προκαταλήψεις που καθυστέρησαν τις σχέσεις μας με όλα τα Εμιράτα, Βασίλεια και Σουλτανάτα του Κόλπου. 

Κάθε δυναστεία αυτοχαρακτηρίζεται διαφορετικά και επιδιώκει ξεχωριστή και διακριτή αντιμετώπιση. Γνωρίζοντας το μέγεθός της, την αξία της και τη σημασία της, απαιτεί, όπως και οι ηγεσίες στον δυτικό κόσμο, ο σεβασμός να εκφράζεται στις διμερείς επαφές, αλλά και μέσω της επίσημης εγκαίρως εκφρασθείσας επιθυμίας συμμετοχής σε εκδηλώσεις παγκόσμιας εμβέλειας, όπως το Ντόχα Φόρουμ. Το Φόρουμ της Ντόχα πέτυχε να αποτελεί ξεχωριστή παγκόσμια εκδήλωση, που αναδεικνύει τη διαμεσολαβητική ικανότητα του Κατάρ σε διεθνή θέματα.

Η ανάδειξη Πιερρακάκη στην προεδρία του Eurogroup ομοίως αποτελεί για την Ελλάδα μία ξεχωριστή πολιτική, οικονομική, διπλωματική επιτυχία. Η Αθήνα οφείλει να προβάλλει συνεχώς το γεγονός, επειδή επηρεάζει τους διεθνείς οικονομικούς δείκτες, διαμορφώνοντας επί το θετικότερο την παγκόσμια πιστοληπτική μας ικανότητα, ωθώντας την αξιοπιστία μας σε υψηλότερες κλίμακες της παγκόσμιας αξιολόγησης.

Διαβάστε επίσης

Η τριήμερη «στάση» της Ιστορίας: Ο Ποντίφικας στην Κωνσταντινούπολη ως καταλύτης θρησκευτικής διπλωματίας

Η Ελλάδα «στη σωστή πλευρά της ιστορίας»: Η διεθνής αξιοπιστία της Αθήνας και οι νέες ενεργειακές και αμυντικές ισορροπίες 

Από το Πολυτεχνείο στο 2026: Η Κύπρος, η Ευρώπη και η νέα γεωστρατηγική πραγματικότητα