Κατρακύλα χωρίς τέλος έχουν πάρει οι τιμές των ακινήτων, υποχωρώντας 10% σε σχέση με πέρυσι, την ώρα που το 2014 η πτώση είχε ξεπεράσει το 17% σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο έτος, σύμφωνα με τους ειδικούς που δραστηριοποιούνται στον κλάδο.

 

Η ραγδαία μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, η αύξηση της ανεργίας και η υπέρμετρη φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας, που επιβλήθηκε στο πλαίσιο της δημοσιονομικής προσαρμογής, ήταν οι κυριότεροι λόγοι που έστειλαν την κτηματαγορά στα τάρταρα από πλευράς ζήτησης την τελευταία πενταετία. 

Και είναι λογικό να πέφτουν οι τιμές κατοικιών σε μια χώρα όπου ο αριθμός των ανέργων αυξάνεται διαρκώς και ταυτόχρονα οι μισθωτοί, που αποτελούν το 66,4% των οικονομικά ενεργών πολιτών, έχουν απολαβές χαμηλότερες από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πολύ υψηλή φορολογία. Συνεπώς δεν μπορούμε να περιμένουμε ανάκαμψη στην εγχώρια αγορά.

 

Παράλληλα τα νέα ζευγάρια, που κάποτε αποτελούσαν το μεγαλύτερο ποσοστό των αγοραστών, αλλά και οι συνταξιούχοι, οι οποίοι με το εφάπαξ τους υπολόγιζαν να αποκτήσουν ένα ακίνητο ως επένδυση, που θα τους έδινε ένα σταθερό εισόδημα κάθε μήνα με ταυτόχρονη δυνατότητα μεταβίβασης στα παιδιά τους, έχουν «εκμηδενιστεί» οικονομικά!

Επιπλέον η καθίζηση της ζήτησης για ακίνητα οφείλεται και στη συρρίκνωση του επιπέδου χρηματοδότησης των ιδιωτών. Συμφώνα με τους μεσίτες, στις μεγάλες πόλεις οι κατοικίες έχουν χάσει το 50% της αξίας τους κατά μέσον όρο τα τελευταία πέντε χρόνια. Καθημερινά μάλιστα αυξάνονται και πληθύνονται οι κατοικίες που πωλούνται προς 20.000 ευρώ ή και χαμηλότερα, με το ενδιαφέρον να παραμένει ανύπαρκτο.

Σημαντικό να αναφέρουμε εδώ είναι ότι οι ιδιωτικές επενδύσεις σε κατοικίες στην Ελλάδα αποτελούσαν το 2007 το 9,8% του ΑΕΠ, για να «αγγίξουν» το 2,2% το 2013 και το 1,3% το 2014.

 

Με βάση πάντως τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί από τα πιστωτικά ιδρύματα, εκτιμάται ότι το πρώτο τρίμηνο του 2015 οι τιμές των διαμερισμάτων (σε ονομαστικούς όρους) ήταν κατά μέσον όρο μειωμένες κατά 3,9% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2014. 

Για το σύνολο του 2014, με βάση τα αναθεωρημένα στοιχεία, οι τιμές των διαμερισμάτων μειώθηκαν με μέσο ετήσιο ρυθμό 7,5% (-9,1%, -8,0%, -7,2% και -5,4% το α’, β’, γ’ και δ’ τρίμηνο του 2014 αντίστοιχα), έναντι μείωσης κατά 10,9% το 2013. Πιο αναλυτικά, η μείωση των τιμών το α’ τρίμηνο του 2015 σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2014 ήταν 4,5% για τα «νέα» διαμερίσματα (ηλικίας έως 5 ετών) και 3,5% για τα «παλαιά» (ηλικίας άνω των 5 ετών). 

 

Για το σύνολο του 2014, με βάση τα αναθεωρημένα στοιχεία, ο αντίστοιχος μέσος ετήσιος ρυθμός μείωσης των τιμών των «νέων» διαμερισμάτων διαμορφώθηκε στο 6,6%, έναντι μείωσης 8,0% των «παλαιών» (2013: «νέα» -10,9%, «παλαιά» -10,8%). 

Από την ανάλυση των στοιχείων κατά γεωγραφική περιοχή προκύπτει ότι η μείωση των τιμών των διαμερισμάτων το α’ τρίμηνο του 2015 σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2014 ήταν 3,8% στην Αθήνα, 5,9% στη Θεσσαλονίκη, 4,1% στις άλλες μεγάλες πόλεις και 3,0% στις λοιπές περιοχές της χώρας. Για το σύνολο του 2014, με βάση τα αναθεωρημένα στοιχεία, η μείωση των τιμών στις ίδιες περιοχές σε σχέση με το 2013 ήταν 9,2%, 6,7%, 6,7% και 5,1% αντίστοιχα. 

 

Τέλος, για το σύνολο των αστικών περιοχών της χώρας, το α’ τρίμηνο του 2015 οι τιμές των διαμερισμάτων ήταν μειωμένες κατά 4,2% σε σύγκριση με το α’ τρίμηνο του 2014. Για το σύνολο του 2014 οι τιμές των διαμερισμάτων στις αστικές περιοχές μειώθηκαν με μέσο ετήσιο ρυθμό 8,0% έναντι μείωσης κατά 10,9% το 2013.

Μεγαλύτερα ποσοστά πτώσης, της τάξης του 50%, καταγράφονται στις πολύ ακριβές κατοικίες (λόγω φορολόγησης) και στις πολύ φθηνές κατοικίες (λόγω ανυπαρξίας αγοραστών), σύμφωνα με τους υπευθύνους των real estate. Επίσης σε αρκετές περιπτώσεις για νεόδμητα ακίνητα η αγοραία αξία δεν είναι «δίκαιη», με την έννοια ότι δεν καλύπτει το κόστος κατασκευής.

 

Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Αττική, σε περιοχές όπως το Καστρί, η Εκάλη, η Βουλιαγμένη, η Γλυφάδα, αλλά και στα Πατήσια, οι μειώσεις των τιμών ξεκινούν από το 40% και φτάνουν και το 50%.

 

Η τελευταία ετήσια έρευνα του δικτύου μεσιτικών γραφείων RE/MAX καταγράφει ότι, κατά τον προηγούμενο χρόνο, τη μεγαλύτερη πτώση σημείωσαν οι τιμές των μεταχειρισμένων κατοικιών με 9,5%, ενώ η αντίστοιχη πτώση των αξιών των νεόδμητων κατασκευών διαμορφώθηκε σε 7%. Εν ολίγοις, η συνολική κάμψη των τιμών σε πανελλαδικό επίπεδο ήταν της τάξεως του 8,25%. 

 

Στην Αττική, τα μεταχειρισμένα υποχώρησαν σε αξία κατά 11%, ενώ τα νεόδμητα κατά 7,5%. Αντίστοιχα, στη Θεσσαλονίκη, η πτώση διαμορφώθηκε σε 10% για τα μεταχειρισμένα και σε 12,5% για τα νεόδμητα, ενώ στην υπόλοιπη χώρα, η πτωτική πορεία των τιμών ήταν σαφώς μικρότερη, δεδομένου ότι τα ακίνητα παλιότερης κατασκευής υποχώρησαν κατά 4% και τα νεόδμητα κατά 1,5%.

Σύμφωνα με την ανάλυση της RE/MAX, κατά το 2014 η ζήτηση των αγοραστών επικεντρώθηκε στις μεταχειρισμένες κατοικίες σχετικά μικρού εμβαδού, όπως άλλωστε και κατά τα προηγούμενα χρόνια, ως αποτέλεσμα των προσιτών τιμών τους και των χαμηλών εξόδων θέρμανσης και φορολογικής επιβάρυνσης.

 

Είναι χαρακτηριστικό ότι το 89% των κατοικιών που πωλήθηκε ήταν μεταχειρισμένες (άνω των πέντε ετών). Μεταξύ αυτών, η δημοφιλέστερη κατηγορία, με μερίδιο 39% του συνόλου των συναλλαγών ήταν τα ακίνητα ηλικίας άνω των 25 ετών, ενώ σημαντική ζήτηση κατέγραψε και η κατηγορία 6-15 ετών, συγκεντρώνοντας το 36% των αγοραπωλησιών.

 

Στην Αττική, το 47% των κατοικιών που πωλήθηκε ήταν ηλικίας μεγαλύτερης των 25 ετών, ενώ ακόμα μεγαλύτερο είναι το σχετικό ποσοστό στη Θεσσαλονίκη, όπου έξι στις 10 κατοικίες που πωλήθηκαν ήταν ηλικίας άνω των 25 ετών. Στον αντίποδα, στις υπόλοιπες περιοχές της Ελλάδας, το 57% των αγοραστών προτίμησε κατοικίες ηλικίας έως 15 ετών (με την κατηγορία 6-10 ετών να καταγράφει και τη μεγαλύτερη ζήτηση), ενώ κατοικίες ηλικίας άνω των 25 ετών επέλεξε το 36% των αγοραστών. 

 

Όσον αφορά την επιφάνεια, οι μεσαίες κατοικίες (επιφάνειας 71-110 τ.μ.) προτιμήθηκαν από το 43% των αγοραστών, ενώ στις υπόλοιπες κατηγορίες η ζήτηση κατανεμήθηκε ισόποσα (16% για τα ακίνητα 1-50 τ.μ. και 15% για τα ακίνητα 51-70 τ.μ. και άνω των 130 τ.μ.).

 

Την ώρα που η κτηματαγορά βυθίζεται, στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης με τους δανειστές βρίσκεται και το θέμα των πλειστηριασμών ακινήτων. 

Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομίας καταρτίζει ολιστικό σχέδιο διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων και, σύμφωνα με κυβερνητικές πληροφορίες, η βασική φιλοσοφία του εγχειρήματος για μη απελευθέρωση των πλειστηριασμών έχει ήδη λάβει το «πράσινο φως» από ΔΝΤ, Ε.Ε. και ΕΚΤ.

Το τοπίο όμως αναμένεται να ξεκαθαρίσει όταν επιτευχθεί η συμφωνία μεταξύ της κυβέρνησης και των «θεσμών». 

Τα στελέχη των τραπεζών πάντως τονίζουν ότι το πλαίσιο προστασίας από τους πλειστηριασμούς αναμένεται να αλλάξει συνολικά. Ως αντίβαρο οι τράπεζες έχουν έτοιμα πακέτα ρυθμίσεων για τα κόκκινα και προβληματικά στεγαστικά δάνεια, τα οποία ανέρχονται συνολικά σε 30 δισ. ευρώ. Τα νέα πακέτα ρυθμίσεων είναι έτοιμα και το μόνο που απομένει είναι η επίτευξη μιας συμφωνίας. Οι ρυθμίσεις είναι ξεχωριστές ανάλογα με το πόσο… κόκκινο είναι το δάνειο. 

♦ Για τα «βαθιά» κόκκινα προβλέπεται η λύση της εκχώρησης του ακινήτου στην τράπεζα και ταυτόχρονη ενοικίαση για 3 έως 5 χρόνια. 

♦  Για τα προβληματικά, το σπάσιμο του δανείου σε δύο μέρη, έπειτα από προσαρμογή του ακινήτου στην τρέχουσα αξία. Στην περίπτωση αυτήν ο δανειολήπτης θα εξυπηρετεί το κομμάτι του δανείου που ανταποκρίνεται στην τρέχουσα αξία και το υπόλοιπο θα παγώσει για 5, 7 ή και 10χρόνια ενώ δεν αποκλείεται σε ορισμένες περιπτώσεις κούρεμα τόκων, ακόμη και κεφαλαίου

Οι ρυθμίσεις του υπουργείου Εργασίας για τις συντάξεις. Τι ζητούν οι θεσμοί

Ανατροπές έρχονται στα όρια ηλικίας και στις συντάξεις 800.000 ασφαλισμένων στο Δημόσιο και σε ταμεία ΔΕΚΟ – τραπεζών με το νέο ασφαλιστικό, τις ρυθμίσεις του οποίου επεξεργάζεται ήδη το υπουργείο Εργασίας.

Στόχος του υπουργείου είναι να περάσει το καλοκαίρι και οι επικείμενες ρυθμίσεις να δρομολογηθούν από το φθινόπωρο με ευρύ διάλογο ώστε το αργότερο έως τον Νοέμβριο να είναι έτοιμες οι νομοθετικές παρεμβάσεις που θα περιλαμβάνουν κυρίως την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, με μικρή ή μεγαλύτερη μεταβατική περίοδο για όσους είναι κοντά στη σύνταξη.

Το υπουργείο Εργασίας θεωρεί ότι οι αλλαγές θα πρέπει να ξεκινούν από το 2021 και η αύξηση στα όρια ηλικίας να είναι σταδιακή ώς το 2025, ώστε από το 2026 και μετά όλοι να έχουν όριο ηλικίας για μειωμένη σύνταξη το 62ο έτος και για πλήρη το 67ο έτος, με λιγότερα από 40 έτη ασφάλισης. Όσοι συμπληρώνουν 40 έτη θα βγαίνουν στα 62 με πλήρη σύνταξη.

Οι θεσμοί έχουν άλλο σχέδιο. Ζητούν να ξεκινήσει η συζήτηση των αλλαγών από τον Ιούνιο προκειμένου μέχρι το φθινόπωρο να έχουν έτοιμο και ψηφισμένο νομοσχέδιο, και μάλιστα οι αυξήσεις στα όρια ηλικίας θέλουν να ξεκινούν άμεσα με την ψήφιση του νόμου, ώστε όλοι να συνταξιοδοτούνται μετά το 62ο έτος.

Η πρόταση των θεσμών καταργεί άμεσα όλες τις λεγόμενες πρόωρες συντάξεις σε Δημόσιο, ΔΕΚΟ και τράπεζες και αυξάνει τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης ώς και 15 έτη, ήτοι στα 67 από τα 52 ή στα 55 που μπορούν να αποχωρήσουν σήμερα οι δημόσιοι υπάλληλοι που είχαν ανήλικο τέκνο το 2011 ή το 2012.

Για το Δημόσιο, η κρίσιμη παράμετρος είναι η ημερομηνία πρόσληψης. Εδώ διακρίνονται 3 ομάδες ασφαλισμένων οι οποίοι, ανάλογα με το σενάριο των αλλαγών, θίγονται περισσότερο, λιγότερο ή και καθόλου.