Chopsticks: τα μακρόστενα ξυλάκια που χρησιμοποιούνται σαν πιρούνι στο κινέζικο ή γιαπωνέζικο φαγητό. Συναντώνται σε ζεύγη, χωρίς οδηγίες χρήσεως και προκαλούν εκνευρισμό στους αμύητους, που προσπαθούν να ισορροπήσουν δυο chopsticks με μια μπουκιά ρυζιού, στο ένα χέρι, από το πιάτο μέχρι το στόμα τους.

Τα chopsticks δημιουργήθηκαν στην Κίνα το 1200π.Χ., αλλά μόλις το 400 π.Χ. άρχισαν να χρησιμοποιούνται σαν πιρούνια. Ως τότε, ο ρόλος τους ήταν να ανακατεύουν το φαγητό κατά το μαγείρεμα, αφού το ξύλινο υλικό τους τα καθιστούσε ασφαλή στις υψηλές θερμοκρασίες.

Καθώς όμως ο πληθυσμός της Κίνας μεγάλωνε, τα καύσιμα για τη φωτιά έπρεπε να χρησιμοποιούνται με σύνεση. Αυτό σήμανε μια σημαντική αλλαγή στον τρόπο μαγειρέματος: η τροφή τεμαχιζόταν σε μικρά κομμάτια πριν μαγειρευτεί, καθώς έτσι ο χρόνος βρασμού ήταν πιο σύντομος και γινόταν εξοικονόμηση καυσίμων. Εξάλλου, η χρήση μαχαιριού στο τραπέζι ήταν αντίθετη με τις διδαχές του Κομφούκιου, του χορτοφάγου Κινέζου φιλόσοφου, διότι παρέπεμπε σαν εικόνα στο σφαγείο των ζώων και το κοφτερό του σχήμα υπονόμευε τα καλά αισθήματα όσων έτρωγαν μαζί.

Γύρω στο 500π.Χ., τα chopsticks έφτασαν και στην Ιαπωνία, όπου αρχικά χρησιμοποιήθηκαν κυρίως για θρησκευτικές τελετές. Οι Ιάπωνες, μάλιστα, είναι αυτοί που το 1878 εφηύραν τα ξύλινα chopsticks μιας χρήσης.

Σήμερα, περισσότερο από 20% του παγκόσμιου πληθυσμού τα χρησιμοποιεί για να φάει, ενώ μόνο στην Κίνα 45 δισεκατομμύρια ζευγάρια chopsticks κάθε χρόνο καταλήγουν στα σκουπίδια.

Τύποι chopsticks

• Κινέζικα: μακριά και σχετικά παχιά με στρογγυλεμένη μύτη, συνήθως από μπαμπού, χρησιμοποιούνται για να πιάνουν το φαγητό.
• Γιαπωνέζικα: πιο κοντά και μυτερά, χρησιμοποιούνται κυρίως κατά την κατανάλωση ψαριών και σούσι. Το σχήμα τους βοηθά και στον καθαρισμό των ψαριών από τα κόκαλά τους.
• Κορεάτικα: επίπεδα και συνήθως μεταλλικά, χρησιμοποιούνται και κατά το ψήσιμο του κρέατος.
• Πολυτελή chopsticks από ελεφαντόδοντο, κοράλλι, ασήμι: χρησιμοποιούνταν από τους ευγενείς σε Κίνα και Ιαπωνία. Θεωρούνταν πως, αν έρχονταν σε επαφή με δηλητηριασμένο φαγητό, το πολύτιμο υλικό τους θα γινόταν μαύρο.

Αξίζει εδώ να επισημάνουμε μια βασική πολιτισμική διαφορά που καθορίζει το είδος του chopstick σε κάθε χώρα:

Στην Κίνα, το δείπνο αποτελείται από μεγάλα πιάτα με φαγητό, το οποίο μοιράζονται οι συνδαιτυμόνες. Αντίθετα, οι Ιάπωνες τείνουν προς τις ατομικές μερίδες και ως εκ τούτου, δεν χρειάζονται τόσο μακριά chopsticks. Οι Νοτιοκορεάτες πάλι λατρεύουν το μπάρμπεκιου, επομένως το μέταλλο είναι καταλληλότερο υλικό.

Αν θέλετε να χρησιμοποιείτε τα chopsticks σαν γνήσιοι Ασιάτες, ορίστε μερικές συμβουλές:

• Μην τρώτε απευθείας από το πιάτο σερβιρίσματος. Πρώτα σερβιριστείτε στο δικό σας πιάτο.
• Για να βάλετε φαγητό στο πιάτο σας, χρησιμοποιείτε τα chopsticks που προορίζονται ειδικά για σερβίρισμα από το κεντρικό πιάτο, χωρίς να ψαχουλεύετε το φαγητό.
• Ποτέ μην βάζετε τα chopsticks σας πάνω στο τραπέζι. Τοποθετείστε τα πάνω σε ειδική θηκούλα ή στο πιάτο σας. Προσοχή όμως: δεν πρέπει να είναι στραμμένα προς τους συνδαιτυμόνες σας αλλά παράλληλα με το τραπέζι, ούτε μέσα στο πιάτο, γιατί αυτό θυμίζει την τελετή προς τους νεκρούς, όπου ένα αρωματικό στικ καίει μέσα σε ένα μπολ ή πιάτο. Το ίδιο ισχύει και για τον παρακάτω κανόνα:
• Ποτέ μην μπήγετε τα chopsticks στο φαγητό.

Αν καταφέρετε να πιάσετε σωστά τα chopsticks και να ακολουθήσετε τους παραπάνω κανόνες, να ξέρετε πως το να τρώει κανείς με τα λεπτεπίλεπτα αυτά ξυλάκια κάνει καλό στην υγεία. Εφόσον οι μπουκιές που μπορούν να πιάσουν τα chopsticks είναι πολύ μικρές, η διαδικασία κρατάει αρκετή ώρα ώστε το στομάχι να χορτάσει με τη σωστή ποσότητα φαγητού, πράγμα που δε συμβαίνει όταν κάποιος τρώει γρήγορα