Οι ανθρώπινες σχέσεις είναι δύσκολες. Απωθημένα, ανασφάλειες, εμπειρίες του παρελθόντος, ανάγκη για έλεγχο, είναι τα συστατικά που μπορούν να αποβούν τοξικά στη σχέση μεταξύ δύο ανθρώπων.

Κανείς δεν αμφιβάλει πως μια σχέση, είτε φιλική είτε ερωτική, είναι μια διαδικασία συνεχούς προσπάθειας και υποχωρήσεων και πρέπει να δομείται σε βάσεις αλληλοκατανόησης, εμπιστοσύνης και ειλικρίνειας. Πολλές φορές όμως, νιώθουμε πως ασφυκτιούμε και πως ο άνθρωπος που έχουμε απέναντί μας, αντί να αγκαλιάζει την ύπαρξή μας, μας εγκλωβίζει σε πλαίσια που αυτός έχει ορίσει, χωρίς να λαμβάνει υπόψιν τα δικά μας θέλω.

Τέτοιοι άνθρωποι, που χρησιμοποιούν υπόγειες μεθόδους εξουσίας και χειραγώγησης, μπορεί να είναι συγγενείς μας, φίλοι ή ερωτικοί σύντροφοι. Ελέγχοντάς μας, κρύβουν τις ανασφάλειές τους πίσω από μια μάσκα αυτοπεποίθησης και ισχυρής προσωπικότητας. Αν δούμε τα πράγματα αποστασιοποιημένα, μπορούμε να διακρίνουμε αν είμαστε θύματα χειραγώγησης, καθώς οι τεχνικές που χρησιμοποιούν οι χειριστικοί άνθρωποι είναι συγκεκριμένες:

• Δημιουργούν εξαρτησιακές σχέσεις, καθώς στρέφουν όλη τους την προσοχή πάνω μας, λούζοντάς μας με ασφυκτική στοργή και υπερβολική αγάπη. Είναι υπερπροστατευτικοί, φροντίζουν την κάθε μας ανάγκη, θέλουν εμμονικά να μας ευχαριστούν, ώστε σταδιακά να πιστέψουμε πως δεν μπορούμε να ζήσουμε μακριά τους.

• Δημιουργούν πολύ στενούς δεσμούς γρήγορα και παρορμητικά. Συχνά, στις ερωτικές τους σχέσεις, ξεκινούν μια νέα σχέση αμέσως μετά από ένα χωρισμό. Εκφράζουν τον έρωτά τους έντονα και μπαίνουν πολύ γρήγορα σε ρυθμούς σοβαρής σχέσης, ενώ ταυτόχρονα τα όρια μεταξύ των δυο ανθρώπων χάνονται καθώς τα πάντα θα πρέπει να μοιράζονται, από τον ελεύθερο χρόνο μέχρι και τα υλικά αγαθά.

• Οι χειριστικοί άνθρωποι έχουν ανάγκη να εξουσιάζουν τον άλλο, καθώς ο έλεγχος που ασκούν τους κάνει να νιώθουν δυνατοί. Θέλουν να γνωρίζουν πού είναι και τι κάνει ο σύντροφος τους, κάθε ώρα και στιγμή, κατακλύζοντάς τον εμμονικά με τηλέφωνα, μηνύματα, e-mails, με την αυταπάτη πως νοιάζονται και θέλουν να είναι κοντά του.

• Εξιδανικεύουν τις σχέσεις και τα άτομα που εμπλέκονται, όχι επειδή τα θαυμάζουν, αλλά επειδή έχουν ανάγκη από ακόλουθους. Σύντομα, η τέλεια εικόνα που έχουν στο μυαλό τους καταρρέει, καθώς δε στηρίζεται στην πραγματικότητα, και αυτό οδηγεί σε απογοήτευση και υποτιμητικές συμπεριφορές.

• Στην πορεία, η επικοινωνία μπορεί να γίνει σχεδόν νευρωτική, ενώ η ελεγκτική τους συμπεριφορά παίρνει άλλη μορφή: αυτή της δημιουργίας ενοχών. Πείθουν τον άλλο πως έχουν πάντα δίκιο και πως κάθε δυσάρεστη πτυχή της σχέσης οφείλεται στα ελαττώματά του. Απομυζούν ενέργεια καθώς εκφράζουν διαρκή θλίψη, θυμό ή δυσαρέσκεια και υποτιμούν όλο και περισσότερο τον φίλο ή σύντροφό τους.

• Απαιτούν συνέχεια προσοχή και πολύ συχνά «ανακρίνουν» τον άλλο για την αφοσίωσή του.

• Ζηλεύουν υπερβολικά και νιώθουν ένα μόνιμο φόβο εγκατάλειψης, ο οποίος εκφράζεται έντονα, ενώ το άλλο άτομο έχει παγιδευτεί σε μια προσπάθεια να ικανοποιήσει τις ανάγκες τους, αποδυναμωμένο από τις συνεχείς επιθέσεις και τα ενοχικά συναισθήματα που του έχουν δημιουργηθεί. Το κατηγορούν συχνά πως δεν τους είναι πιστό με αβάσιμες κατηγορίες και επιζητούν συνεχή επιβεβαίωση της αφοσίωσής του.

• «Τιμωρούν» τον άλλο, θεωρώντας πως έχουν δίκιο και πρέπει να δείξουν ποια είναι η σωστή συμπεριφορά με σκληρό τρόπο, χωρίς να ακούν ή να σέβονται την άλλη πλευρά.

• Συχνά, αλλάζουν τα λόγια τους, λένε ψέματα και παραποιούν τα γεγονότα ώστε να αποδείξουν το υποτιθέμενο δίκιο τους, θυματοποιούνται και φτάνουν μέχρι το κλάμα, κατηγορώντας τον άλλο πως παρεξηγεί τις καλές προθέσεις τους.

• Όταν το θύμα τους θέλει να διακόψει τη σχέση του μαζί τους, δε δέχονται το χωρισμό, δεν αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους και δημιουργούν επιπλέον ενοχές, υιοθετώντας καταθλιπτική στάση και απειλώντας ενίοτε με αυτοκτονία.

Αν θεωρείτε πως κάποιος άνθρωπος από τον περίγυρό σας σάς χειραγωγεί και σας υποβάλει σε τέτοιες συμπεριφορές, το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι να απομακρυνθείτε από αυτόν. Σταθείτε στα πόδια σας, βρείτε την αυτοπεποίθηση που σας στέρησε και βάλτε τα δικά σας θέλω πάνω απ’ όλα.

Δυστυχώς, είναι πολύ δύσκολο να αλλάξουμε τους ανθρώπους, ειδικά όταν κάποιος κρύβει τόσες ανασφάλειες και έχει τόση ανάγκη να εξουσιάζει τις ζωές των άλλων, καθώς είναι σίγουρο πως δεν μπορεί να σεβαστεί τίποτα πέρα από το εγώ του.