Της Βάλιας Μπαζού

Της Βάλιας Μπαζού

«…Και δυο κεραµίδια στα δυο του τα φρύδια», όπως είναι ο στίχος του Τζιµάκου, που ταιριάζει απόλυτα στην ιστορία των πυρηνικών σταθµών της Ευρώπης. Η κατάσταση έχει ως εξής: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσπαθεί να πανηγυρίσει, αλλά δεν της βγαίνει. Οι Πράσινοι στο Ευρωκοινοβούλιο µιλούν για παρωδία. Η διεθνής περιβαλλοντική οργάνωση Greenpeace µιλά για σηµαντικά κενά ασφαλείας… Και κάπου στη µέση βρίσκονται τα εκατοµµύρια των Eυρωπαίων πολιτών που µε τρόµο διαπιστώνουν ότι περίεργα πράγµατα συµβαίνουν ακόµα και µε τα τεστ αντοχής των ευρωπαϊκών πυρηνικών σταθµών που πραγµατοποιεί η Κοµισιόν µετά την τροµακτική πυρηνική καταστροφή στην Ιαπωνία. Για να λέµε τα πράγµατα µε το όνοµά τους, το πυρηνικό λόµπι που είδε τις µετοχές του να πέφτουν κατακόρυφα µετά τη Φουκουσίµα και µε τρόµο άκουσε τη Γερµανία να δηλώνει ότι αργά αλλά σταθερά σκοπεύει να απεξαρτηθεί από την πυρηνική ενέργεια, δίνει τα ρέστα του προσπαθώντας να καθησυχάσει την παγκόσµια κοινή γνώµη. Και δίνει τα ρέστα του, επηρεάζοντας, όπως καταγγέλλουν περιβαλλοντικές οργανώσεις και φορείς, τα κριτήρια µε βάση τα οποία πραγµατοποιούνται οι δοκιµές.

Ήξεις αφήξεις

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην πρώτη ανακοίνωση (24 Νοεµβρίου) που έκανε για τα αποτελέσµατα των τεστ αντοχής, χρησιµοποιεί γενικές και αόριστες αναφορές του τύπου «οι προσοµοιώσεις ακραίων καταστάσεων (“δοκιµές αντοχής”) σε ευρωπαϊκούς πυρηνικούς σταθµούς ηλεκτροπαραγωγής εξελίσσονται όπως έχει προγραµµατιστεί και θα ενισχύσουν περαιτέρω την πυρηνική ασφάλεια και προστασία στην Ε.Ε.».

Εάν διαβάσουµε, όµως, µε προσοχή την ανακοίνωση, διαπιστώνουµε ότι εντέχνως και Ρεπορτάζ υπογείως η Κοµισιόν προσπαθεί να ψελλίσει κάποια πράγµατα, χωρίς, βέβαια, να επιτελεί το πρώτο της καθήκον, που είναι η σαφής ενηµέρωση των Ευρωπαίων πολιτών για ένα θέµα που συνδέεται άµεσα µε τη ζωή τους. Έτσι, στην ίδια ανακοίνωση η Κοµισιόν µας ενηµερώνει ότι υπάρχουν τοµείς που κρίνεται απαραίτητη η περαιτέρω δράση «είτε µε καλύτερο συντονισµό µεταξύ των κρατών -µελών είτε µε νέα νοµοθεσία της Ε.Ε. για την πυρηνική ασφάλεια». Μάλιστα προσδιορίζει ποιο πρέπει είναι το αντικείµενο της νέας νοµοθεσίας ώστε να καταστεί δυνατόν να καθοριστούν «κοινά κριτήρια για τη χωροθέτηση, τον σχεδιασµό, την κατασκευή και τη λειτουργία των πυρηνικών σταθµών ηλεκτροπαραγωγής». Και ακόµα… «οι νοµικές διατάξεις πρέπει επίσης να ενισχύσουν την ανεξαρτησία των εθνικών ρυθµιστικών αρχών που χορηγούν άδειες και διενεργούν τους επιτόπιους ελέγχους». Εν ολίγοις, η Κοµισιόν, έστω κι αν δεν µπορεί να το προφέρει καθαρά και ξάστερα, επιβεβαιώνει τις ανεξάρτητες έρευνες που έγιναν από τη διεθνή περιβαλλοντική οργάνωση Greenpeace και από τη µελέτη που παρουσίασαν µια µέρα νωρίτερα (23 Νοεµβρίου) οι Ευρωπαίοι Πράσινοι. Ανεξάρτητες έρευνες που αποκαλύπτουν κενά στα τεστ αντοχής και επικίνδυνα στοιχεία ανάλογα µε το πόσο «ανεξάρτητη» είναι η αρχή που διεξήγαγε την έρευνα.

Σήµα κινδύνου

Η Greenpeace παρουσίασε έναν µήνα νωρίτερα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα αποτελέσµατα της προκαταρκτικής εξέτασης που έκανε στα αποτελέσµατα που προέκυψαν από τα επίσηµα τεστ. Όπως σηµείωνε, από τα έγγραφα προκύπτει ότι παρουσιάζεται µια σειρά τεχνικών προβληµάτων και παραλείψεων σε ό,τι αφορά τη θωράκιση των αντιδραστήρων απέναντι σε φυσικές καταστροφές ή επιθέσεις.

Συγκεκριμένα, επισήμαναν ότι:

◆ Κανένας από τους 144 πυρηνικούς σταθμούς που υπάρχουν στην Ευρώπη δεν μπορεί να αντέξει σε πρόσκρουση με ένα μεσαίου μεγέθους επιβατικό αεροπλάνο, όπως ένα Boeing 767.

◆ Αγνοήθηκε, στις περισσότερες αναφορές, το σενάριο της ταυτόχρονης παύσης λειτουργίας πολλών αντιδραστήρων σε έναν σταθμό, παρόλο που αυτό συνέβη στη Φουκουσίμα.

◆ Στις περισσότερες αναφορές, δεν λαμβάνεται υπ’ όψιν η ηλικία των αντιδραστήρων.

◆ Δεν υπάρχει αναφορά για πλάνο εκκένωσης χωριών ή πόλεων σε περίπτωση ατυχήματος. Η διεθνής περιβαλλοντική οργάνωση σημείωνε ακόμα αυτό που παραδέχθηκε εμμέσως και η Κομισιόν στην ανακοίνωσή της περί προβλήματος ανεξαρτησίας των αρχών που χορηγούν τις άδειες και πραγματοποιούν τους ελέγχους… Συγκεκριμένα, διαπίστωσε ότι «στις περιπτώσεις που οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές ήταν πιο ανεξάρτητες από τους φορείς εκμετάλλευσης, οι δοκιμές ήταν πιο αυστηρές και πιο εμπεριστατωμένες», γεγονός που αποκαλύπτει ότι ο βαθμός εξάρτησης του ελεγκτή από τον ελεγχόμενο επηρέασε την ποιοτική ανάλυση των τεστ αντοχής. Η Greenpeace αναφέρει και ένα παράδειγμα που αποδεικνύει ότι οι αναφορές δεν είχαν κοινά κριτήρια και χαρακτηριστικά. Όπως επισημαίνει: «Η Τσεχία, η Σουηδία και η Βρετανία δεν δημοσίευσαν ουσιαστικές πληροφορίες. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Τσεχία υπέβαλε επτά σελίδες έκθεση για έξι αντιδραστήρες ενώ η Σλοβενία 177 σελίδες για έναν και μόνο αντιδραστήρα που διαθέτει».

Την εκτίμηση ότι αυτές οι δοκιμές αντοχής δεν θα κάνουν το παραμικρό για να διασκεδάσουν τις ανησυχίες γύρω από την ασφάλεια των πυρηνικών αντιδραστήρων στην Ευρώπη, έκανε και η Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο που παρουσίασε τα συμπεράσματα της ανεξάρτητης μελέτης της. Όπως επισημαίνεται στην έρευνά τους, «οι δοκιμές αντοχής όχι μόνο παραλείπουν να εκτιμήσουν τους κινδύνους που θέτουν κρίσιμοι εσωτερικοί παράγοντες – όπως πυρκαγιές, ανθρώπινες αστοχίες ή ποιοτική υποβάθμιση ή δυσλειτουργία βασικών υποδομών –, αλλά παραλείπουν να εκτιμήσουν τις εξωτερικές απειλές, όπως τις επιπτώσεις από πρόσκρουση αεροσκάφους. Παρά την καίρια σημασία τους, δεν εξετάζονται επίσης οι στρατηγικές διαχείρισης της ασφάλειας».

Οι Ευρωπαίοι Πράσινοι μιλούν για παρωδία και χαρακτηρίζουν τις δοκιμές αντοχής ως άσκηση δημοσίων σχέσεων και την παρουσία των αποτελεσμάτων από την Κομισιόν ως επικοινωνιακό τέχνασμα. Να επισημάνουμε, τέλος, ότι τα τελικά αποτελέσματα των τεστ αντοχής, όπως ανακοίνωσε η Επιτροπή, θα γίνουν γνωστά το 2012, μετά την ολοκλήρωση των προσομοιώσεων. Κάτι σαν τη λαϊκή ρήση… «Ζήσε Μάη μου να φας τριφύλλι»!