Ο χρόνος των εκλογών και οι δεσμεύσεις της κυβέρνησης Παπαδήμου

Στις 7 και 8 Δεκεμβρίου είχαμε μια από τις κρισιμότερες Συνόδους στην Ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο χρόνος των εκλογών και οι δεσμεύσεις της κυβέρνησης Παπαδήμου

Στις 7 και 8 Δεκεμβρίου είχαμε μια από τις κρισιμότερες Συνόδους στην Ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ελλάδα ήταν από τις πιο άμεσα ενδιαφερόμενες χώρες, αντίστροφα όμως ανάλογη ήταν η παρέμβασή της στις εξελίξεις και ο σχετικός δημόσιος διάλογος: η κυβέρνηση Παπαδήμου περιορίστηκε να αποδεχθεί τις γαλλογερμανικές προτάσεις, χωρίς καν να διερευνήσει αν αυτές αφήνουν περιθώρια παραμονής στην ευρωζώνη για χώρες όπως η Ελλάδα. Πρακτικά, συμπεριφερόμαστε ήδη ως «υπερπόντιο έδαφος» της Ευρώπης και όχι ως οργανικό τμήμα της, διεκπεραιώνοντας απλώς αποφάσεις που παίρνονται από άλλους και αδιαφορώντας για το ενδεχόμενο οι προβαλλόμενοι ως αυστηροί όροι παραμονής μας στην ευρωζώνη να αποτελούν επί της ουσίας οδικό χάρτη για έξωσή μας από αυτήν.
Οι ευρωπαϊκές αποφάσεις του Δεκεμβρίου ευθυγραμμίζονται πλήρως με την εμμονή της γερμανικής κυβέρνησης ότι το κλειδί για την κρίση στην ευρωζώνη είναι να τεθούν εκτός νόμου με δρακόντειες ρυθμίσεις όλα τα δημοσιονομικά ελλείμματα. Αγνοώντας όλα σχεδόν τα απαραίτητα στοιχεία μιας κοινής ευρωπαϊκής οικονομικής πολιτικής (επαρκή προϋπολογισμό της Ε.Ε., κοινό δανεισμό με ευρωομόλογα, φιλόδοξη περιφερειακή πολιτική, προβλέψεις για τα υπέρμετρα εμπορικά πλεονάσματα και ελλείμματα, κοινό πλαίσιο φορολογικής πολιτικής), δεν κάνουν διάκριση για το αν τα ελλείμματα προέρχονται από πελατειακές πολιτικές, φαραωνικά σχέδια και διαφθορά ή αν, αντίθετα, αντιπροσωπεύουν βιώσιμες επενδύσεις, καταπολέμηση οικονομικής ύφεσης ή αντιμετώπιση μιας καταστροφής. Ακόμη περισσότερο, δεν αναγνωρίζουν δικαίωμα πολιτικής αξιολόγησης των δημοσιονομικών παραβάσεων ούτε καν στο Ευρωκοινοβούλιο. Χαρακτηριστικό είναι ότι, αν τα μέτρα αυτά είχαν μπει σε εφαρμογή από τη δεκαετία του ’80, η επανένωση της Γερμανίας θα ήταν πρακτικά αδύνατη για… δημοσιονομικούς λόγους.
Η σπουδή αυτή έχει σίγουρα αφετηρία τους άμεσους κινδύνους από τις πιέσεις των χρηματαγορών. Παράλληλα όμως κρύβει και την επιλογή να δημιουργηθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο τετελεσμένα που δεν θα μπορούν να απειληθούν από ενδεχόμενες κυβερνητικές αλλαγές στη Γαλλία το 2012 και στη Γερμανία το 2013.
Στην Ελλάδα, τώρα, μέσα σε λίγες εβδομάδες προγραμματίζεται να κυρωθούν αποφάσεις που θα δεσμεύσουν τη χώρα για δεκαετίες.
•    Το PSI και η υπαγωγή των νέων ομολόγων στο βρετανικό δίκαιο θα κάνουν πρακτικά αδύνατη οποιαδήποτε μελλοντική αναδιάρθρωση του χρέους, οσοδήποτε αναγκαίο κι αν αποδειχθεί κάτι τέτοιο στο μέλλον. Το σημείο αυτό αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία, καθώς οι αποφάσεις της 26ης Οκτωβρίου έχουν σχεδιαστεί αποκλειστικά με βάση τις προσδοκίες και τις αντοχές των δανειστών, χωρίς να έχουν ληφθεί καθόλου υπόψη οι δυνατότητες και οι αντοχές της χώρας.
•    Η αλλαγή των ευρωπαϊκών συνθηκών με συνοπτικές διακυβερνητικές διαδικασίες θα δημιουργήσει ένα νέο τοπίο που θα «ξορκίζει» μεν τα ελλείμματα, θα διατηρεί όμως όλα τα υπόλοιπα προβληματικά θεμέλια της ευρωζώνης παγιώνοντας το έλλειμμα δημοκρατικής νομιμοποίησης, ενώ οι βασικές ευρωπαϊκές αποφάσεις θα παίρνονται από (τις ισχυρότερες συνήθως) εθνικές κυβερνήσεις με όλο και λιγότερο ευρωπαϊκή οπτική, καθώς θα συνεχίσουν να λογοδοτούν σχεδόν αποκλειστικά καθεμιά στην εθνική της κοινή γνώμη σε συνθήκες διαρκούς τροφοδότησης του λαϊκισμού.
•    Σε εσωτερικό επίπεδο, γίνεται από τη σημερινή κυβέρνηση ανεπιφύλακτα δεκτό ότι η μέχρι τώρα δημοσιονομική αποτυχία αποτελεί αποκλειστικά ελληνική ευθύνη και θα πληρωθεί εξ ολοκλήρου από την ελληνική κοινωνία με επιπλέον μέτρα στην ίδια κατεύθυνση. Χωρίς ορατό σχέδιο διεξόδου, τα μέτρα αυτά θα συνεχίσουν να συρρικνώνουν και τα επόμενα χρόνια ό,τι απομένει από την ελληνική οικονομία, με τη λεηλασία των περιβαλλοντικών πόρων και των συλλογικών αγαθών να παρουσιάζεται ως όλο και πιο αναπόφευκτη.
Οι φωνές λοιπόν που ζητούν παράταση ζωής για την κυβέρνηση Παπαδήμου ανήκουν σε δύο βασικές κατηγορίες: Σε αυτούς που πιέζουν για άμεσα σκληρά μέτρα που θεωρούν ότι θα είναι δυσκολότερο να ληφθούν μετεκλογικά και σε εκείνους που επενδύουν σε δικά τους (μικρο)κομματικά συμφέροντα: το ΠΑΣΟΚ για να εξασφαλίσει την πίστωση χρόνου που χρειάζεται για τα εσωκομματικά του, το ΛΑΟΣ για να εκμεταλλευθεί επικοινωνιακά το όποιο θετικό κλίμα αναμονής για την κυβέρνηση του κ. Παπαδήμου, όσο αυτή ακόμη υπάρχει, αφήνοντας όμως παράθυρα και για αλλαγή στάσης μόλις δει ότι το κλίμα στην κοινωνία αλλάζει. Από την άποψη αυτήν, ο προγραμματισμός εκλογών για τον Απρίλιο αποτελεί τη «χρυσή τομή» ανάμεσα στην ατζέντα για ασφυκτική μακροχρόνια δέσμευση της χώρας με συνοπτικές διαδικασίες και στον φόβο ότι δεν θα υπάρχει στον ορίζοντα άλλη εναλλακτική λύση για τις δυνάμεις που σήμερα την υποστηρίζουν, αν οι εκλογές μετατεθούν για χρονική στιγμή που η κυβέρνηση Παπαδήμου θα έχει ήδη απαξιωθεί.
Ακριβώς γι’ αυτό, η συζήτηση για την «καταλληλότερη» ημερομηνία εκλογών είναι στην καλύτερη περίπτωση παραπλανητική. Το κύριο είναι ότι η σημερινή Βουλή δεν έχει πια καμιά απολύτως νομιμοποίηση για επιλογές που θα δεσμεύουν τη χώρα δεκαετίες μετά τη λήξη της τρέχουσας 4ετίας. Μόνη δημοκρατική λύση είναι να τοποθετηθούν καθαρά όλες οι πλευρές για τη Δανειακή Σύμβαση και τα αποτελέσματα της διαπραγμάτευσης για το PSI μόλις αποσαφηνιστούν τα δεδομένα, να προκηρυχθούν εκλογές και να κριθεί η κύρωση ή μη των συμφωνιών από την επόμενη Βουλή. Όσοι επιδιώκουν παράταση της κυβέρνησης Παπαδήμου, δεν έχουν παρά να το θέσουν στην κρίση των πολιτών.
Ακόμη σημαντικότερο είναι όμως ένα σχέδιο βιώσιμης διεξόδου από την κρίση, σε ελληνικό αλλά και ευρωπαϊκό επίπεδο: σε σύγκρουση με τη φιλοσοφία του Μνημονίου, αλλά και με τις επικίνδυνες λαϊκιστικές απλουστεύσεις που θεωρούν ότι πρόβλημα αποτελούν μόνο οι δυνάμεις του Μνημονίου ή ότι η επιστροφή στη δραχμή μπορεί να δώσει λύσεις.
Στο πλαίσιο αυτό οι Οικολόγοι Πράσινοι δίνουμε όλο μας το βάρος στις προτάσεις να επιδιώξουμε τις ριζικές αλλαγές που χρωστάμε στον εαυτό μας ως κοινωνία, να επενδύσουμε στην ταυτόχρονη διέξοδο από την οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική κρίση και να οικοδομήσουμε ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο, βασισμένο λιγότερο στην αγοραστική δύναμη και περισσότερο στην αλληλεγγύη και τα συλλογικά αγαθά.

(O Γιάννης Παρασκευόπουλος είναι Μέλος της Επιτροπής Πολιτικού Σχεδιασμού των Οικολόγων Πράσινων)