«Και τι προσφέρουν οι καλλιτέχνες σε μια εξέγερση; Εκτόνωση με τραγουδάκια και περφόρμανς… Αντί να πάρουν μια πέτρα να την πετάξουν στους μπάτσους…».

Η έξαρση των καθημερινών συναυλιών στην Αγία Παρασκευή φούντωσε τις πρώτες μέρες μετά το έγκλημα. Έκτοτε εκφυλίστηκε σταδιακά, καθώς το αγωνιστικό φρόνημα έχει υποστεί κάμψη από τη θεραπεία-σοκ, τα χημικά και τη θολή αντιπρόταση της αντιπολίτευσης για έξοδο από την κρίση και από το ψέμα του success story, ενώ όλοι οι βασικοί πρωταγωνιστές του πολιτικού προσκηνίου είναι ανέτοιμοι για εκλογές – η χαρά του Σόιμπλε.
Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές οι πιθανότητες να γίνει νέο Πολυτεχνείο το ραδιομέγαρο της «αμαρτωλής ΕΡΤ» μοιάζουν ελάχιστες, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι το «ατύχημα» που θα προκαλέσει καταλυτική έκρηξη λαϊκής οργής δεν καραδοκεί στη γωνία – ακόμη και με αφορμή το χουντικής μεθόδευσης μαύρο στην οθόνη.
Όσο για τους καλλιτέχνες, η δράση τους μπορεί να γίνει κάτι πολύ περισσότερο από εκτονωτική. Τρανή απόδειξη, ο Τούρκος χορευτής και χορογράφος Ερντέμ Γκιουντούζ, ο άνθρωπος που στεκόταν ακίνητος για ατελείωτες ώρες (απ’ τις έξι το απόγευμα έως τις 2.00 τα ξημερώματα, την πρώτη φορά) στη μέση της πλατείας Ταξίμ, στην Κωνσταντινούπολη. Ο «ακίνητος άντρας» αντίκριζε ανέκφραστος και σιωπηλός, με τα χέρια στις τσέπες, ένα τεράστιο πανό με το πορτρέτο του Κεμάλ Ατατούρκ.
«Εγώ είμαι τίποτα… Η ιδέα έχει σημασία: γιατί οι άνθρωποι αντιστέκονται στην κυβέρνηση. Η κυβέρνηση δεν θέλει να καταλάβει, δεν προσπάθησε να καταλάβει γιατί οι άνθρωποι είναι στους δρόμους. Αυτό (που κάνω) είναι στην πραγματικότητα σιωπηλή αντίσταση. Ελπίζω ο κόσμος να σταθεί και να σκεφτεί ‘‘τι έγινε εκεί;’’ (στην πλατεία Ταξίμ και στο πάρκο Γκεζί)» δήλωσε ο Γκιουντούζ μιλώντας στο BBC.
Δεν χρειαζόταν καν να εξηγήσει. Η εικόνα του, η αυτοσκηνοθεσία του, η απόλυτη ακινησία και σιωπή ως η απόλυτη κραυγή, τα είπαν όλα. Το γεγονός ότι κι άλλοι διαδηλωτές τον μιμήθηκαν, επίσης κατέδειξε τη δύναμη της τέχνης στην πολιτική διαμαρτυρία. Όχι ως στρατευμένη τέχνη, απλοϊκά εκλαϊκευτική, «για τις μάζες» που δεν σκαμπάζουν από υψηλά νοήματα, σύμφωνα με την προσβλητική αντίληψη του πάλαι ποτέ σοσιαλιστικού ρεαλισμού. Αλλά ως μηχανισμός δημιουργίας και διαχείρισης συμβόλων, ικανών να χωρέσουν το προσωπικό και το συλλογικό.
Η εικόνα του ακίνητου σαν άγαλμα, του νοερώς αλυσοδεμένου Γκιουντούζ, εξαπλώθηκε σαν πυρκαγιά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην Τουρκία και στον πλανήτη. Έριξε καρπό σε εκατομμύρια «χωράφια» ψηφιακών κοινοτήτων, έγινε πιο διειδυτική απ’ τις σφαίρες των αστυνομικών του Ερντογάν.
Ένας χορευτής και χορογράφος από τη Σμύρνη, μόνος του, έβαλε την τέχνη στην υπηρεσία του αγώνα ενάντια στη βαρβαρότητα. Και συνομίλησε με την κοινωνία, πυροδοτώντας μία διεργασία βαθύτατα πολιτική. Έχουμε τέτοιους καλλιτέχνες στην τιναγμένη στον αέρα Ελλάδα;