Η σταύρωση της Κύπρου, η μεταπολίτευση και η αποκατάσταση της δημοκρατίας.

Μέχρι και σήμερα είναι ολοφάνερες οι συνέπειες εκείνου του μήνα, ίσως του πλέον καθοριστικού για τη μεταπολεμική ελληνική Ιστορία. Με τις πληγές να είναι ακόμα ανοιχτές, όχι μόνο για την Κύπρο αλλά και για τη δημοκρατία μας.

Η χούντα και η εθνική καταστροφή της Κύπρου οδήγησαν στη μεταπολίτευση και η μεταπολίτευση οδήγησε στη δημοκρατική διαδικασία που μοιάζει στις μέρες μας – με τα μνημόνια και τις πράξεις νομοθετικού περιεχομένου με τα οποία κυβερνάται η χώρα– να έχει τιναχτεί στον αέρα.

Ευχολόγια
Τα συνήθη ευχολόγια μέσω εθιμοτυπικών δεξιώσεων πολιτικών προσώπων, κάθε χρόνο στις 24/7, για την πράγματι «παραγκωνισμένη» επέτειο της μεταπολίτευσης, μοιάζουν ακόμα πιο φτωχά, καθώς οι παθογένειες του μεταπολιτευτικού συστήματος δεν αντιμετωπίστηκαν έγκαιρα, με αποτέλεσμα η χώρα να μην μπορέσει να αντιμετωπίσει τη συντέλεια και να οδηγηθεί στην οικονομική / πολιτική χρεοκοπία, αφήνοντας ταυτόχρονα χώρο για την εκκόλαψη του αυγού του φιδιού και τη γέννηση του ναζιστικού μορφώματος της Χρυσής Αυγής.

Μέσα στον πολυετή ορυμαγδό από κλισέ του τύπου «πότε θα ανοίξει ο φάκελος της Κύπρου;» κι «εμείς γεννήσαμε τη δημοκρατία», όλοι έμοιαζαν να επαναπαύονται. Να κοιμούνται του καλού καιρού. Και σήμερα Ελλάδα και Κύπρος βρίσκονται πιο ρημαγμένες από ποτέ και από κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Ταπεινωμένες από τις εξελίξεις, οδηγημένες σε τεχνητή χρεοκοπία, αποκαρδιωμένες, δίχως εθνική κυριαρχία, και με την κοινωνία να παραπαίει.

Οι αντιστάσεις αποδείχθηκαν λίγες. Ελάχιστες. Η Ελλάδα παραδόθηκε για τέσσερις δεκαετίες σε μια ομάδα ίδιων πολιτικών οικογενειών και κομματικών παρατρεχάμενων, σε ένα αλισβερίσι ατέλειωτης διαπλοκής με την επιχειρηματική και μιντιακή ελίτ, οδηγώντας τους θεσμούς σε πλήρη απαξίωση μέσα από ολιγαρχικές, οικογενειοκρατικές και συμφεροντολογικές πρακτικές.

Τάγματα εφόδου
Το αίτημα για «περισσότερη κι αμεσότερη δημοκρατία» είναι πιο επιτακτικό από ποτέ. Στις 24/7, αντί για τα «νεκρά» επετειακά αφιερώματα, θα ήταν προτιμότερο να ακουστεί ότι η δημοκρατία μας έφτασε στα 39 της, αλλά δεν ωρίμασε ποτέ. Αντιθέτως, πριν ωριμάσει, σάπισε!

Και δείγμα της απελπιστικής κατάστασης που έχουμε βρεθεί σήμερα, σε ένα εντελώς ξεχαρβαλωμένο σκηνικό, είναι τα ναζιστικά «τάγματα εφόδου» που σουλατσάρουν ανενόχλητα στη χώρα, με το πολιτικό σύστημα να είναι τόσο αμήχανο, ανίκανο και μάλλον απρόθυμο, ώστε να μη συμφωνεί ούτε καν στο αυτονόητο αντιρατσιστικό νομοσχέδιο απέναντι στη «σπορά» του μίσους και των φυλετικών διακρίσεων.
Η δημοκρατία κινδυνεύει; Δηλώσεις πολιτικών προσώπων και αναλυτών σε Ελλάδα κι εξωτερικό λένε πλέον πως «ναι». Ακόμα, όμως, κι αν δεν κινδυνεύει άμεσα, σίγουρα περνάει την πιο βαθιά της κρίση από το 1974 και ύστερα.

Αν δούμε το όλο σκηνικό ρεαλιστικά, η δημοκρατία κινδυνεύει να απορριφθεί μέσω της απαξίωσης. Και η απάντηση, βέβαια, δεν είναι η κατάλυσή της, ούτε ο φασισμός. Η απάντηση στην άρρωστη δημοκρατία είναι η εξυγίανσή της. Η ισχυροποίησή της.
Τα προειδοποιητικά καμπανάκια, άλλωστε, έχουν ηχήσει από το παρελθόν. Από τα σκάνδαλα διαφθοράς πολιτικών προσώπων που έμειναν ατιμώρητα σε καθεστώς ασυλίας και παραγραφών, τη σύγχυση των εξουσιών, τον ρόλο του Τύπου μέσα από την προσπάθεια ελέγχου και χειραγώγησής του, τον αυταρχισμό και την αλαζονεία κυβερνώντων, την «τυφλή» δικαιοσύνη και τόσα άλλα.  

Ζητείται θαύμα
Είναι χαρακτηριστικό ότι τους πρώτους μήνες της μεταπολίτευσης το 1974, οι ξένοι παρατηρητές κι αναλυτές έκαναν λόγο για το «ελληνικό θαύμα», για την αφοσίωση στο δημοκρατικό πολίτευμα της κυβέρνησης και των κομμάτων, την ωριμότητα του λαού, αλλά και των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων. Η κατολίσθηση της χώρας είχε φρεναριστεί, σε αντίθεση με τα προβλήματα της Πορτογαλίας την ίδια εποχή…
Όπως, όμως, έχει παρατηρηθεί κι άλλες φορές στην Ιστορία αυτού του τόπου, όταν οι πολιτικοί αισθανθούν ότι πέρασαν τα δύσκολα, τότε επιδίδονται σε μικροκομματικά παιχνίδια, προσπαθώντας ακόμα και με χτυπήματα κάτω από τη ζώνη να εξοντώσουν τους πολιτικούς τους αντιπάλους, αγνοώντας το εθνικό συμφέρον.  

Η οξύτητα της πόλωσης κυριάρχησε στη ζωή του τόπου όλη τη δεκαετία του ’80, αλλά σε σημαντικό βαθμό και τη δεκαετία του ’90, κρατώντας δέσμια την Ελλάδα σε νοοτροπίες παλαιοκομματικές. Ο εξουσιαστικός αγώνας αλληλοεξόντωσης για την καρέκλα με κάθε μέσο συμπαρέσυρε κι ένα μέρος του λαού, προκαλώντας γενική αποδυνάμωση και πριόνισμα των θεσμών.

Το τυπικό της δημοκρατικής λειτουργίας στην Ελλάδα δεν κινδυνεύει. Αντιθέτως, αυτό χρησιμοποιείται και ως δούρειος ίππος φασιστών για να μπούνε στο Κοινοβούλιο. Λες και η αυτόματη παρουσία στη βουλή καθαγιάζει αυτομάτως όποιον εκλέγεται.

Εκεί που πάσχει η δημοκρατία μας είναι στην ουσία της. Στη λειτουργικότητά της. Στον εκσυγχρονισμό της, στη ζωντάνια της και στο κοινωνικό της πρόσωπο. Στο πνεύμα κι όχι στο γράμμα.

Το μεγαλύτερο λάθος στη μεταπολίτευση έγινε όταν η δημοκρατία θεωρήθηκε από πολιτικούς και πολίτες δεδομένη. Εκεί βάλτωσε. Και γι’ αυτό κινδυνεύει να πεθάνει στον τόπο που τη γέννησε.