Οι Έλληνες στον Κάτω Κόσμο

Από τον Όμηρο στον Επίκουρο

Μετάφραση: Χαράλαμπος Μαγουλάς

Επιστημονική – φιλολογική επιμέλεια: Σωτήρης Μεταβελής

Εκδόσεις: Βιβλιοπωλείον της Εστίας

Σελ.: 330

Είναι ανατριχιαστικά ορθολογική η πάγκοινη πολιτισμική πεποίθηση ότι ο θάνατος αποτελεί τον πλέον στέρεο θεμέλιο λίθο του πολιτισμού και ότι είναι σχεδόν παραδοξολογικά η μέγιστη αρχή της ζωής. Η πρόσληψη του θανάτου, με δυο λόγια, είναι αυτή που καθορίζει την αξία της ζωής. Εύκολα γίνεται κατανοητό ότι αν διαγράφαμε από τη συνείδησή μας την αίσθηση του θανάτου, θα μιλούσαμε για έναν κόσμο απίστευτα διαφορετικό.

Η τεράστια πολιτισμική αξία του θανάτου δεν μπορούσε παρά να αναδεικνύεται σε κάθε μορφή τέχνης και έκφρασης, σε κάθε καλλιτεχνικό έργο, καθώς ο θάνατος είναι το κυρίαρχο θέμα της ύπαρξης. Η έκδοση αυτού του πολύ ιδιαίτερου και ενδιαφέροντος βιβλίου έρχεται να ερευνήσει αυτήν την αντίληψη του θανάτου καθώς και την άρρηκτη και ζωογόνο σχέση του με τη ζωή καθώς και την πρόσληψή του μέσα από τα μνημειώδη έργα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας.

Έτσι, η Γαλλίδα καθηγήτρια Ντανιέλ Ζουανά, η οποία έχει αφιερώσει το διδακτικό και ερευνητικό της έργο στην αρχαία ελληνική ιστορία και γλώσσα, μας παραδίδει ένα έργο το οποίο διερευνά το μυστήριο του θανάτου και την επίδρασή του στην αξιακή δομή της κοινωνίας, θρησκευτική και πολιτική, όπως αυτή αποτυπώνεται σε μια σειρά έργων της αρχαίας ελληνικής γραμματείας που έχουν διασωθεί στη λογοτεχνία και τη φιλοσοφία και απαντώνται από την ιστορία ώς τη ρητορική, καλύπτοντας μια μακρά περίοδο από τον ομηρικό κόσμο και την κλασική εποχή ώς και τα ελληνιστικά χρόνια, καταλήγοντας στους Λατίνους.

Όλη αυτή η εξελικτική διαδρομή, η οποία προφανώς έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην περί θανάτου αντίληψη στον προ Χριστού κόσμο, ανθολογείται από χαρακτηριστικά αποσπάσματα που διατρανώνουν ότι για όλους τους ανθρώπους εκείνης της εποχής ο θάνατος αποτελούσε μια συνέχεια στον Κάτω Κόσμο και ουδόλως αντιμετωπιζόταν ως ένα τέλος της ύπαρξης, μια απόλυτη ανυπαρξία. Για αυτό, στην ελληνική αρχαιότητα, τα πιο παράτολμα ταξίδια που πραγματοποιήθηκαν ήταν αυτά στον Κάτω Κόσμο – όπως αυτό του Οδυσσέα που περιγράφεται στην ομηρική «Οδύσσεια».

Λεζάντα: Ο θεός-βασιλιάς του Κάτω Κόσμου, ο Πλούτωνας, γνωστός κυρίως ως Άδης