Η αμερικανική αποχώρηση από το Αφγανιστάν, η ταχύτατη κατάρρευση της φιλοδυτικής κυβέρνησης και ο θρίαμβος των Ταλιμπάν σηματοδοτούν το πέρασμα σε μια νέα εποχή για μια χώρα πολύπαθη, η οποία τα τελευταία σαράντα, τουλάχιστον, χρόνια βρίσκεται σε πόλεμο, είτε εναντίον ξένων κατοχικών δυνάμεων είτε εμφύλιο.

Οι Ταλιμπάν, στην επιστροφή τους ύστερα από το βαρύ πλήγμα που είχαν δεχτεί με την αμερικανική εισβολή μετά τις επιθέσεις της Αλ Κάιντα στις ΗΠΑ την 11η Σεπτεμβρίου 2001, είναι ισχυρότεροι από ποτέ. Αυτό σημαίνει ότι έχουν την ευκαιρία όχι μόνο να «τιμωρήσουν» στο εσωτερικό της χώρας όσους είχαν συνεργαστεί με τις δυνάμεις της Δύσης, αλλά και να επιλέξουν, σε έναν βαθμό, τους διεθνείς συμμάχους τους.

Το θέμα των συμμαχιών θα κυριαρχήσει το επόμενο διάστημα και, δυστυχώς, σε μικρό μόνο βαθμό θα εξαρτηθεί από την έκταση και την ένταση της αντεκδίκησης που θα ακολουθήσει. Ο σεβασμός των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων ελάχιστα επηρεάζει την πολιτική των μεγάλων δυνάμεων όταν παίζονται μεγάλα παιχνίδια.

Η Ελλάδα από αυτή τη νέα κατάσταση στο Αφγανιστάν δεν έχει κάτι να περιμένει εκτός από νέους μπελάδες.

Ο νέος τουρκικός ρόλος

Κατ’ αρχάς σε ελάχιστο χρόνο ενδέχεται να δούμε ένα ακόμη προσφυγικό / μεταναστευτικό κύμα είτε από αντιπολιτευόμενους και τέως συνεργάτες των Δυτικών είτε από ανθρώπους που δεν διανοούνται να ζήσουν τον νέο ταλιμπανικό εφιάλτη ή, απλώς, απ’ όσους για οικονομικούς λόγους και για μια καλύτερη ζωή θα ζητήσουν την επανένωσή τους με συγγενείς που ήδη βρίσκονται στη Δύση.

Καθώς μιλάμε για έναν πληθυσμό περίπου 40 εκατομμυρίων κατοίκων, υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να δούμε ένα αρκετά ισχυρό κύμα εξόδου από το Αφγανιστάν με κατεύθυνση κυρίως τη Δύση και τελικό προορισμό την Ευρώπη.

Αυτό σημαίνει αυτομάτως ότι η Τουρκία ενδέχεται να αναλάβει πάλι τον ρόλο του «διανομέα» Αφγανών, των οποίων ο διαχωρισμός σε πρόσφυγες και μετανάστες θα είναι μια λεπτή και δύσκολη υπόθεση λόγω, μεταξύ άλλων, και της πολυφυλετικότητας του Αφγανιστάν. Στην περίπτωση αυτή η Άγκυρα θα χρησιμοποιήσει τους νεοεισερχόμενους με δύο ήδη γνωστούς τρόπους:

● Ως μέσο διαπραγμάτευσης με την Ευρώπη για τη διεκδίκηση ανεκπλήρωτων παγίων αιτημάτων και επιδιώξεών της οικονομικού και διπλωματικού χαρακτήρα.

● Ως μέσο άσκησης ισχυρής πίεσης στα ελληνικά θαλάσσια και χερσαία σύνορα – κάτι που έχει δείξει κατ’ επανάληψη ότι αποτελεί προτεραιότητά της.

Πάντως η Τουρκία θέλει να αποφύγει να υποδεχτεί εκατοντάδες χιλιάδες – ή και ακόμη περισσότερους – πρόσφυγες και μετανάστες από το Αφγανιστάν, ώστε να πουλήσει στους αποκομμένους από τις εξελίξεις Δυτικούς έναν ρόλο διαμεσολάβησης, αλλά και προστασίας από ένα νέο προσφυγικό / μεταναστευτικό κύμα. Αν δεν τα καταφέρει, θα στραφεί στις απειλές.

Πέραν αυτών, η Τουρκία, καθώς συνηθίζει να συμμαχεί με σκοταδιστικά ισλαμικά κινήματα, όπως με το Ισλαμικό Κράτος στη Συρία και στο Ιράκ, ήδη «μοστράρει» ως «σύμμαχος» του ταλιμπανικού Αφγανιστάν.

Εάν αληθεύει έστω και ένα μικρό ποσοστό από τις μαζικές καταγγελίες των τελευταίων μηνών περί τουρκικού κράτους – μαφίας, θα πρέπει να περιμένουμε περαιτέρω σύσφιγξη των σχέσεων Άγκυρας – Καμπούλ με αντικείμενο τη διακίνηση της υπερ-παραγωγής οπίου, την οποία οι Ταλιμπάν θα εντατικοποιήσουν περαιτέρω το επόμενο διάστημα.

Η αδύναμη Ε.Ε.

Στο παιχνίδι με τους Ταλιμπάν θα παίξουν πολλοί. Ένας όμως παίκτης είναι εντελώς αδύναμος να καθορίσει οτιδήποτε και να παρέμβει καθ’ οιονδήποτε τρόπο στον νέο γύρο εξελίξεων: η Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι Βρυξέλλες και το Βερολίνο, χωρίς καμιά δυνατότητα άσκησης εξωτερικής πολιτικής τόσο μακριά από τα στενά γεωγραφικά όριά τους, μπορούν μόνο να αναζητήσουν νέο τρόπο άμυνας έναντι ενός μεγάλου προσφυγικού / μεταναστευτικού κύματος.

Αυτό άλλωστε είναι το μόνο θέμα που θέλουν οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου να συζητηθεί λεπτομερώς και να αντιμετωπιστεί το συντομότερο δυνατόν, με αφετηρία το χθεσινό έκτακτο Συμβούλιο Εσωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε. Οι Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Κύπρος και Μάλτα βλέπουν ήδη εφιάλτες με πρωταγωνιστή τον εν λόγω κίνδυνο.

Ήδη, άλλωστε, ενόψει αυτής της προοπτικής, εννέα χώρες (Ελλάδα, Αυστρία, Βέλγιο, Γερμανία, Δανία, Κύπρος, Λιθουανία, Ολλανδία και Τσεχία), στις 5 Αυγούστου, ζήτησαν, με κοινή επιστολή των αρμόδιων υπουργών τους, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να λάβει υπ’ όψιν τις σοβαρές αλλαγές που έχουν επέλθει στο μεταναστευτικό, καθώς κάποια κράτη (η Τουρκία βεβαίως) εργαλειοποιούν μετανάστες, και να υιοθετήσει μια «διαφορετική πολιτική προσέγγιση».

Μηταράκης… στα κάγκελα

Απ’ όλες τις προαναφερθείσες χώρες, αυτές του Νότου, οι οποίες προορίζονταν από το νέο Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου να μετατραπούν σε αποθήκες διαλογής ανθρώπων με υλικοτεχνική «βοήθεια» από τις χώρες του κέντρου, του Βορρά και του Βίσεγκραντ, αντιμετωπίζουν τη χειρότερη προοπτική.

Δεδομένου όμως ότι την προεδρία της Ε.Ε. ασκεί το τρέχον εξάμηνο η Σλοβενία, η οποία είναι ξεκάθαρα αρνητική σε κάθε πολιτική διαμοιρασμού εισερχομένων μεταναστών και προσφύγων, οι προσπάθειες των Νοτίων δεν βρίσκουν θετικό έδαφος. Το κυρίαρχο δόγμα θα παραμείνει η αποτροπή. Υπ’ αυτές τις συνθήκες η Ελλάδα δεν έχει καμιά άλλη επιλογή παρά να προετοιμαστεί για να αποφύγει, στο πλαίσιο του εφικτού, να μετατραπεί σε μια απέραντη φυλακή ανθρώπων.

Γι’ αυτό ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Νότης Μηταράκης έσπευσε ήδη να δηλώσει πως «είναι ξεκάθαρο ότι η χώρα μας δεν θα είναι πύλη εισόδου για ένα νέο κύμα προσφύγων. (…) Από εκεί και πέρα είναι θέμα της Ε.Ε. και να ενισχύσει την κοινή δήλωση του 2016, αλλά να στηρίξουμε και την Τουρκία ως όμορη χώρα που θα αντιμετωπίσει μεγαλύτερη πίεση από την υπόλοιπη Ευρώπη».

Κοινώς, καλά ξεμπερδέματα…

Διαβάστε επίσης:

Παραδόθηκαν στους Ταλιμπάν

Το προλαμβάνειν κρείττον εστί του θεραπεύειν

Τσουρουφλισμένη κυβέρνηση