Η επόμενη μέρα των καταστροφικών πυρκαγιών, πολιτικά, θα είναι το φθινόπωρο. Ήδη όμως είναι εδώ για τους ανθρώπους των οποίων οι περιοχές, τα δάση, τα σπίτια, οι επιχειρήσεις, τα αυτοκίνητα έχουν γίνει στάχτη. Γι’ αυτούς το αύριο είναι τώρα, και είναι μαύρο σαν τα αποκαΐδια που άφησαν πίσω τους οι πυρκαγιές. Ακριβώς γι’ αυτό, το μέλλον τους θα είναι πολύ δύσκολο.

● Μεγάλες κατηγορίες επαγγελματιών και παραγωγών που ζούσαν από το δάσος (ρητινοσυλλέκτες, υλοτόμοι, μελισσοκόμοι και άλλοι) έχουν χάσει το αντικείμενο της εργασίας τους στην Εύβοια, τη Μάνη, τη Μεσσηνία, την Αρκαδία και αλλού.

● Η Εύβοια είναι αμφίβολο αν θα ορθοποδήσει σε ορατό χρόνο, αφού ο τελικός απολογισμός της καταστροφής αναμένεται συγκλονιστικός. Η φύση στο πιο πράσινο κομμάτι του νησιού είναι κατεστραμμένη. Ο τουρισμός θα ζημιωθεί σοβαρά. Και μένει ακόμη να δούμε τις ζημιές σε καλλιέργειες.

● Το μεγαλύτερο πρόβλημα του δεύτερου μεγαλύτερου νησιού της Ελλάδας πολλοί προειδοποιούν ότι θα είναι η μετανάστευση, η οποία, εάν επέλθει, θα δώσει τη χαριστική βολή.

● Η αστεγία θα είναι επίσης ένα σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα για οικογένειες που επλήγησαν σε όλες τις καμένες περιοχές. Δεν είναι βέβαιο ότι οι κρατικές αποζημιώσεις – αν και όταν έλθουν – θα εξασφαλίσουν την αποκατάσταση των προβλημάτων.

Η λίστα των δυσχερειών θα είναι μακριά και θα καταρτιστεί μόνο όταν γίνει ο πλήρης απολογισμός των απωλειών.

Ώρα εξηγήσεων

Για την κυβέρνηση τα πράγματα θα είναι επίσης δύσκολα. Το προφίλ των «άψογων διαχειριστών» και του «επιτελικού κράτους» έγινε προσάναμμα για το πύρινο τέρας που κατάπιε τα δάση, τις περιουσίες και το μέλλον των πληγέντων. Πλέον θα πρέπει να απολογηθεί για τα αίτια της εκτεταμένης καταστροφής. Θα πρέπει να εξηγήσει πειστικά γιατί η ανταπόκρισή της σε σειρά πυρκαγιών υπήρξε τόσο προβληματική.

Θα πρέπει επίσης να αντιμετωπίσει το αίσθημα ανασφάλειας όχι μόνο των ανθρώπων της υπαίθρου, αλλά και αυτών στις πόλεις, και μάλιστα όχι μόνο σε λαϊκές περιοχές, αλλά και σε περιοχές υψηλού εισοδήματος, οι οποίες απειλήθηκαν στην Αττική.

Η αντιπολίτευση, ορθώς, κρατάει χαμηλά τους τόνους όσο διαρκεί η λαίλαπα των πυρκαγιών. Αμέσως μετά, ωστόσο, θα επιτεθεί με σφοδρότητα αποσκοπώντας να προκαλέσει σοβαρά πλήγματα όχι μόνο στο διαχειριστικό προφίλ, αλλά και στην πολιτική αξιοπιστία της κυβέρνησης. Από την πλευρά της η κυβέρνηση, εκτός του ότι θα πρέπει να δώσει εξηγήσεις για τη διαχείριση των πυρκαγιών, θα πρέπει να φροντίσει για την επούλωση των πληγών που αυτές άνοιξαν. Όσο αυτές είναι δυνατόν να επουλωθούν με χρήματα

Θα πρέπει να αντιμετωπίσει το οικονομικό κόστος των ζημιών και των επιπτώσεών τους. Αποζημιώσεις, αναβολές φόρων, στεγαστική συνδρομή σε αστέγους, επιχορηγήσεις σε πληγείσες επιχειρήσεις, στήριξη αγροτών και συναφών επαγγελμάτων είναι η πρώτη λίστα, η οποία, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, ίσως υπερβεί σε κόστος το 1 δισ. ευρώ. Και αυτό θα είναι μόνο η αρχή.

Ύστερα θα πρέπει να αποφευχθεί το πιθανό επιπρόσθετο κόστος στον τουρισμό και στα έσοδα που συνδέονται με αυτόν. Η Ρόδος, η Κως, η Μάνη, η Ολυμπία, που χτυπήθηκαν από πυρκαγιές, αποτελούν σημαντικούς τουριστικούς προορισμούς.

Στον τελικό απολογισμό θα φανεί αν και πόσο κόστισαν οι ταξιδιωτικές οδηγίες, λόγω Covid, από Ισραήλ και ΗΠΑ και η ένταξη 13 δημοφιλών νησιωτικών προορισμών – μεταξύ των οποίων η Μύκονος, η Ρόδος, η Σαντορίνη – στην κόκκινη λίστα του επιδημιολογικού χάρτη του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC).

Πολιτικά για την κυβέρνηση είναι κρίσιμη η τελική επιβάρυνση του προϋπολογισμού, κυρίως για να διαπιστώσει αν μπορεί να αποφύγει το ενδεχόμενο αναστολής φοροελαφρύνσεων που βρίσκονται στην ατζέντα της.

Τρεχάτε ποδαράκια μου

Ένα από τα θέματα που αναμένεται ότι θα τρέξουν γρήγορα, ώστε ο ίδιος ο Μητσοτάκης να επιχειρήσει ένα άλμα στο μέλλον για να βγάλει από την επικαιρότητα την οργή για τις καταστροφές, θα είναι η αναθεώρηση του σχεδιασμού για τη διαχείριση των πυρκαγιών.

Αυτό όμως που κυριολεκτικά καίει σε αυτή την πρώτη φάση είναι η προετοιμασία για τις αναμενόμενες πλημμύρες του χειμώνα. Στο πεδίο αυτό ήδη συζητείται η αξιοποίηση κονδυλίων από το ταμείο ανάκαμψης, τα οποία προβλέπονται στον τομέα των περιβαλλοντικών έργων με προϋπολογισμό 130 εκατ. ευρώ. Το πρόβλημα είναι ότι τα κονδύλια αυτά θα είναι διαθέσιμα την τριετία 2022-2025 και θα αφορούν συγκεκριμένες παρεμβάσεις που δεν αφορούν μόνο τα αντιπλημμυρικά, ενώ η κυβέρνηση έχει πλέον άμεση ανάγκη για ταχείες αντιπλημμυρικές παρεμβάσεις, για τις οποίες ήδη πιέζει ο περιφερειάρχης Αττικής Γ. Πατούλης.

Το ζήτημα βεβαίως είναι ότι, επειδή το πολιτικό προφίλ της κυβέρνησης έχει υποστεί πολύ βαρύ πλήγμα εξαιτίας της διαχείρισης των πυρκαγιών, πιθανότατα θα χρειαστούν πολύ περισσότερες παρεμβάσεις από αυτές που αφορούν τις πληγείσες περιοχές, αφού το κακό μπορεί να συμβεί οπουδήποτε. Και δεν είναι βέβαιο ότι το Μαξίμου θα άντεχε μέσα στην ίδια χρονιά μια ακόμη φυσική καταστροφή – ενδεχομένως πιο βίαιη από την πυρκαγιά, λόγω του ελάχιστου χρόνου αντίδρασης που επιτρέπει…