Η συμπλήρωση των 30 χρόνων από τη διάλυση της ΕΣΣΔ έδωσε την αφορμή για να αναθερμανθεί μια εκστρατεία συκοφάντησης του σοσιαλισμού.

Μια προσπάθεια να λερωθεί με τόση λάσπη το παρελθόν, ώστε να τελειώσει κάθε συζήτηση για ένα μέλλον που την εξουσία θα έχουν ξανά οι εργαζόμενοι και όχι οι εκμεταλλευτές τους.

Μια αναγκαία -για το σημερινό σύστημα- διαστρέβλωση της Ιστορίας, τώρα που τα αδιέξοδά του γίνονται διαρκώς και πιο έκδηλα με τις διεθνείς καπιταλιστικές κρίσεις, την κατάρρευση των δημόσιων συστημάτων Υγείας στα ιμπεριαλιστικά κέντρα μέσα στην πανδημία, και την εκτίναξη της ανεργίας και της φτώχειας.

Μια επιχείρηση να εγκλωβιστεί η αναζήτηση της λύσης σε αυτά τα αδιέξοδα εντός των τειχών της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, και στην ολοένα και πιο διαφημιζόμενη σοσιαλδημοκρατική εκδοχή της.

Για πρώτη φορά οι εργαζόμενοι στο προσκήνιο της Ιστορίας

Η ιστορία της ΕΣΣΔ βρίσκεται στο επίκεντρο της αντικομμουνιστικής λάσπης γιατί αποδεικνύει τι μπορούν να πετύχουν οι εργαζόμενοι, όταν γίνουν κυρίαρχοι των μέσων παραγωγής και του κοινωνικού πλούτου, όταν κατακτήσουν την πολιτική εξουσία.

Αρκεί να αναλογιστούμε το άλμα που επιτεύχθηκε στην ΕΣΣΔ ήδη από τις πρώτες δεκαετίες: από το επίπεδο της ουραγού προεπαναστατικής καπιταλιστικής Ρωσίας, συγκριτικά με τις μεγάλες καπιταλιστικές χώρες της εποχής (ΗΠΑ, Γερμανία, Γαλλία, Μ. Βρετανία), στον ταχύτατο εξηλεκτρισμό, την μεγάλη βιομηχανική ανάπτυξη έως και την κατάκτηση του διαστήματος.

Στην ΕΣΣΔ εξασφαλίστηκε για πρώτη φορά το δικαίωμα στην εργασία για όλους, καταργώντας την ανεργία ως κοινωνικό φαινόμενο. Αναπτύχθηκαν ταχύτατα οι επιστήμες, η δωρεάν Παιδεία σε όλες τις βαθμίδες και η δωρεάν ποιοτική Υγεία για όλο τον λαό, εξασφαλίστηκε η καθολική προσβασιμότητα και δυνατότητα συνεισφοράς στον πολιτισμό και στον αθλητισμό.

Για πρώτη φορά στην Ιστορία δημιουργήθηκαν θεσμοί που εξασφάλιζαν την ουσιαστική συμμετοχή των εργαζομένων στη διαχείριση πλευρών της κοινωνίας τους, βγάζοντας τις μάζες από το περιθώριο της πολιτικής και κοινωνικής ζωής.

Όλα αυτά τα επιτεύγματα ήταν αποτέλεσμα της ριζικής διαφοράς ανάμεσα στον καπιταλισμό και το σοσιαλιστικό σύστημα. Από τη μια μεριά ένας κόσμος που στηρίζεται στην εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και από την άλλη ο κόσμος που η μισθωτή εκμετάλλευση έχει ανατραπεί. Απ’ τη μία o κόσμος που η ανάπτυξη γίνεται άναρχα, με κίνητρο το κυνήγι του μέγιστου κέρδους και τον ανταγωνισμό των ξεχωριστών μονοπωλίων και από την άλλη ο κεντρικός επιστημονικός σχεδιασμός της παραγωγής με κριτήριο την κάλυψη των διευρυνόμενων λαϊκών αναγκών. Απ’ τη μια ο κόσμος της αστικής εξουσίας και απ’ την άλλη ο κόσμος που την εξουσία έχουν οι πραγματικοί παραγωγοί του πλούτου: Οι εργαζόμενοι.

Αυτή η νέα κοινωνία του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ ήταν η πραγματική προωθητική δύναμη για την ήττα του ναζισμού από τον Κόκκινο Στρατό και αποτέλεσε ένα μεγάλο στήριγμα και έμπνευση για τους αγώνες των εργαζόμενων στις καπιταλιστικές χώρες της δύσης.

Πώς οδηγηθήκαμε στην ανατροπή του σοσιαλισμού;

Το λογικό ερώτημα σε αυτό το σημείο είναι γιατί μια τέτοια κοινωνία δεν άντεξε, γιατί και πως οδηγηθήκαμε στην 26η Δεκέμβρη 1991 και την υποστολή της κόκκινης σημαίας από το Κρεμλίνο.

Η πορεία της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στην ΕΣΣΔ γνώρισε από την πρώτη στιγμή την αντίσταση της ηττημένης αστικής τάξης, τις πολεμικές επεμβάσεις των συμμάχων της από το εξωτερικό και την πολύμορφη παρέμβαση και επίθεση του διεθνούς καπιταλιστικού συστήματος που διήρκησε έως και τα αντεπαναστατικά γεγονότα του 1991.

Ταυτόχρονα σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες υπήρχε το πρωτόγνωρο καθήκον της πορείας για την ανάπτυξη της νεαρής σοσιαλιστικής κοινωνίας στην ολοκληρωμένη κομμουνιστική.

Πριν το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έγιναν σημαντικά βήματα σε αυτήν την κατεύθυνση (προώθηση της εκβιομηχάνισης και της κολεκτιβοποίησης, πρώτα πεντάχρονα πλάνα, δημιουργία των θεσμών της εργατικής εξουσίας κ.α.) που αποτέλεσαν το προωθητικό έδαφος της μεταπολεμικής ταχύτατης ανοικοδόμησης. Ταυτόχρονα εμφανίστηκαν μεταπολεμικά νέες απαιτήσεις και προκλήσεις.

Τα προβλήματα που παρουσιάστηκαν ερμηνεύτηκαν ως αναπόφευκτες αδυναμίες που έχει από τη φύση του ο κεντρικός σχεδιασμός και όχι ως αποτέλεσμα των αντιθέσεων από τις επιβιώσεις του παλιού, όχι ως αποτέλεσμα των λαθών τού μη επιστημονικά επεξεργασμένου σχεδίου. Έτσι, αντί η λύση να αναζητηθεί προς τα εμπρός, προς την επέκταση και ισχυροποίηση των κομμουνιστικών σχέσεων παραγωγής και κατανομής, αναζητήθηκε προς τα πίσω, στη διεύρυνση της αγοράς, στον «σοσιαλισμό με αγορά». Με σημείο στροφής το 20ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ το 1956 υιοθετήθηκαν σε μια πορεία οικονομικές μεταρρυθμίσεις (χαρακτηριστικότερη η λεγόμενη «μεταρρύθμιση Κοσίγκιν» το 1965) που αξιοποιούσαν εργαλεία και σχέσεις παραγωγής του καπιταλισμού.

Σε αυτό πλαίσιο διαμορφώθηκε το οικονομικό και κοινωνικό έδαφος που οδήγησε στην ανατροπή του σοσιαλισμού καθώς και οι κοινωνικές δυνάμεις που είχαν συμφέρον από μια τέτοια εξέλιξη.

Το μέλλον της κοινωνικής εξέλιξης δεν μπορεί να ανακοπεί

Παρά το προσωρινό πισωγύρισμα της Ιστορίας με τις αντεπαναστατικές ανατροπές το 1991, η κοινωνική εξέλιξη προς τα εμπρός δεν μπορεί να ανακοπεί. Μετά τη μεγάλη εξέγερση των δούλων, ο Σπάρτακος σταυρώθηκε, αλλά η δουλεία ξεπεράστηκε ιστορικά. Μετά τη γαλλική αστική επανάσταση του 1789, ο Ροβεσπιέρος καρατομήθηκε, όμως η φεουδαρχία δεν είχε πλέον μέλλον. Η πάλη σήμερα για ξεπεραστεί οριστικά το γερασμένο πλέον καπιταλιστικό σύστημα είναι αναγκαία και επίκαιρη όσο ποτέ.

Το ΚΚΕ με τις συλλογικές του αναλύσεις και επεξεργασίες μελετά την πορεία οικοδόμησης του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ αποτυπώνοντας τα συμπεράσματα από τα επιτεύγματα και τις κατακτήσεις καθώς και από τα λάθη και τις αδυναμίες αυτής της πρωτόγνωρης προσπάθειας που είναι όρος για την νικηφόρα έκβαση σήμερα του αγώνα της εργατικής τάξης ενάντια στην εκμετάλλευση.

Εκεί δίνει το ΚΚΕ καθημερινά όλες του τις δυνάμεις καλώντας όλους τους εργαζόμενους, τον λαό και την νεολαία να συμπορευτούμε μαζί στον αγώνα για τις σύγχρονες ανάγκες μας, γνωρίζοντας ότι μόνο ο λαός μπορεί να σώσει τον λαό βαδίζοντας στον δρόμο της ανατροπής.

*Ο Λουκάς Αναστασόπουλος είναι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ υπεύθυνος της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΕ

Διαβάστε επίσης:

«Η ιστορία της Ο»!

«Ανανέωση»: Η «Αλλαγή» στο ΠΑΣΟΚ της νέας εποχής

«Έτος των βουνών και του οικοτουρισμού» το 2022