Έναν εφ’ όλης της ύλης απολογισμό της εικοσαετούς πορείας του ευρώ, το οποίο πρωτοκυκλοφόρησε το 2002 αρχικά σε 12 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, επιχείρησαν να κάνουν με κοινό τους άρθρο οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης, ενώ και η Τράπεζα της Ελλάδος έκανε τη δική της ιστορική αναδρομή.

Στα 20 αυτά χρόνια υπήρξαν συνταρακτικές εξελίξεις, μεταξύ των οποίων και η μεγαλύτερη μεταπολεμικά, παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008-10.

Κύριο θύμα της ήταν αναμφισβήτητα η Ελλάδα, καθώς οδήγησε σε μία άνευ προηγουμένου κρίση χρέους με τρία μνημόνια και ακραία ύφεση, η οποία δεν έχει ακόμα ξεπεραστεί περίπου 15 χρόνια αργότερα.

Κάποιος θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι η Ελλάδα ήταν λογικό να είναι ο αδύναμος κρίκος στην Ευρωζώνη, καθώς δημοσιονομικά δεν πληρούσε τα αυστηρά κριτήρια ένταξης, όταν μπήκε στο ευρώ. Αλλά αυτό ήταν κάτι που γνώριζαν όλοι, όπως βεβαίως και τους οικονομικούς και γεωπολιτικούς λόγους που οδήγησαν στη συγκεκριμένη απόφαση.

Παρ’ όλα αυτά η Ελλάδα, όπως αποδείχθηκε στη συνέχεια, δεν ήταν παρά η ευρωπαϊκή κορυφή του παγόβουνου του προβλήματος κρίσης χρέους, το οποίο επεκτάθηκε πολύ γρήγορα σε όλες τις νότιες χώρες, με την Ευρώπη να χωρίζεται στην Ευρωζώνη και στα… PIIGS.

Αυταπάτη η σύγκλιση

Η περιβόητη «σύγκλιση», ένας από τους βασικούς στόχους της Συμφωνίας του Μάαστριχτ τον Νοέμβριο του 1992, η οποία θα έβρισκε (υποτίθεται) ως βασικό εργαλείο στήριξης το κοινό νόμισμα, όχι μόνο δεν επιτεύχθηκε, αλλά αντίθετα σημειώθηκε ακόμα μεγαλύτερη απόκλιση μεταξύ των πλουσιότερων και φτωχότερων χωρών, Βορρά και Νότου αντίστοιχα.

Απόδειξη αποτελεί το γεγονός ότι, ενώ το όριο του δημόσιου χρέους στην Ευρωζώνη πριν από το ευρώ βρισκόταν στο 60% του ΑΕΠ, σήμερα έχει ανέβει στο 100%. Δηλαδή ο βασικός πολιτικός στόχος του ευρώ, που ήταν η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συνοχή μεταξύ των κρατών – μελών μέσα από τη νομισματική ενοποίηση, είναι πολύ μακριά από το να θεωρηθεί υλοποιημένος.

Πάντως σε αυτή την εικοσάχρονη πορεία του το ευρώ έχει κατορθώσει να είναι το δεύτερο ισχυρότερο νόμισμα παγκοσμίως, παρά τις παλινωδίες και τις θυελλώδεις αναταράξεις που κλήθηκε να αντιμετωπίσει εξαιτίας της ατολμίας που έχουν επιδείξει σε πολλές περιπτώσεις οι πολιτικοί που αποφασίζουν για την τύχη του.

Το ιστορικό

Η αρχική εισαγωγή των τραπεζογραμματίων και κερμάτων ευρώ έγινε σε 12 χώρες της Ε.Ε. με συνολικό πληθυσμό 308 εκατομμυρίων κατοίκων.

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη νομισματική μετάβαση που έγινε ποτέ σε ολόκληρο τον κόσμο. Στο εγχείρημα συμμετείχαν ο τραπεζικός τομέας, οι εταιρείες χρηματαποστολών, οι εμπορικές επιχειρήσεις, ο κλάδος παραγωγής και εκμετάλλευσης μηχανημάτων που δέχονται μετρητά και το ευρύ κοινό.

Η μετάβαση ολοκληρώθηκε μέσα σε δύο μήνες. Τα εθνικά τραπεζογραμμάτια και κέρματα έπαυσαν να αποτελούν νόμιμο χρήμα στο τέλος Φεβρουαρίου 2002. Η απόσυρση των δραχμών ολοκληρώθηκε την 1η Μαρτίου. Όπως αναφέρεται σε ιστορική αναδρομή της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), στην Ελλάδα εφοδιάστηκαν με τα νέα νομίσματα και τραπεζογραμμάτια αρχικά 3.233 υποκαταστήματα τραπεζών και των Ελληνικών Ταχυδρομείων.

Την 1.1.2002 άρχισαν να κυκλοφορούν τα τραπεζογραμμάτια και τα κέρματα ευρώ, ενώ παράλληλα άρχισε η απόσυρση των δραχμών. Η περίοδος ανταλλαγής κερμάτων δραχμών με ευρώ από την Τράπεζα της Ελλάδος και τις Δημόσιες Οικονομικές Υπηρεσίες (ΔΟΥ) έληξε την 1η Μαρτίου 2004. Την 1η Μαρτίου 2012 έληξε και η περίοδος ανταλλαγής τραπεζογραμματίων δραχμών με ευρώ από την Τράπεζα της Ελλάδος.

Όπως αναφέρει η ΕΚΤ, οι προετοιμασίες μετάβασης σε ευρώ σε φυσική μορφή την 1.1.2002 ήταν εκτεταμένες. Τα τραπεζογραμμάτια και τα κέρματα ευρώ άρχισαν να διανέμονται στις τράπεζες και τις εμπορικές επιχειρήσεις από τον Σεπτέμβριο του 2001, προκειμένου να αντιμετωπιστεί ο κίνδυνος ανεπάρκειας μετρητών.

Έτσι, ήδη από τις πρώτες ημέρες του 2002 είχαν διανεμηθεί ευρέως σε όλους τους τομείς. Μέχρι τις 3 Ιανουαρίου 2002, το 96% όλων των μηχανημάτων διάθεσης μετρητών στη ζώνη του ευρώ παρείχαν τραπεζογραμμάτια ευρώ. Μία εβδομάδα μετά τη μετάβαση, πάνω από το μισό όλων των συναλλαγών σε μετρητά διενεργούνταν σε ευρώ.

Έπειτα από μια περίοδο παράλληλης κυκλοφορίας, έως και δύο μηνών σε ορισμένες χώρες, στη διάρκεια της οποίας ήταν δυνατή η διενέργεια πληρωμών είτε σε ευρώ είτε στο εθνικό νόμισμα, το ευρώ έγινε το μοναδικό νόμιμο νόμισμα σε κυκλοφορία στη ζώνη του ευρώ την 1η Μαρτίου 2002. Μέχρι εκείνη την ημέρα, είχαν αποσυρθεί από την κυκλοφορία περισσότερα από 6 δισεκατομμύρια εθνικά τραπεζογραμμάτια και σχεδόν 30 δισεκατομμύρια εθνικά κέρματα.

Η ΕΚΤ συντόνισε και παρακολούθησε την παραγωγή τραπεζογραμματίων σε 15 εκτυπωτικές μονάδες, στην οποία συμμετείχαν περίπου 40 διαφορετικοί προμηθευτές πρώτων υλών. Ένα κοινό σύστημα διαχείρισης ποιότητας εξασφάλισε ότι όλα τα τραπεζογραμμάτια πληρούσαν ακριβώς τα ίδια πρότυπα.

Αν και η κάθε χώρα ήταν (και είναι) αρμόδια για τα κέρματα ευρώ, η ΕΚΤ ενεργεί ως ουδέτερος εκτιμητής της ποιότητας των κερμάτων, ούτως ώστε να διασφαλίζει ότι αυτά μπορούν να χρησιμοποιούνται σε μηχανές πώλησης σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ. Η παραγωγή των τραπεζογραμματίων ευρώ άρχισε τον Ιούλιο του 1999 και οι 15 εκτυπωτικές μονάδες που συμμετείχαν σε αυτήν ήταν εγκατεστημένες σε διάφορες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Διαβάστε επίσης:

Τσεκούρι στις συντάξεις

Ενέργεια: Αυτά είναι τα νέα μέτρα στήριξης – Αναλυτικά οι επιδοτήσεις για ρεύμα και φυσικό αέριο

Kινητή τηλεφωνία: Έρχονται μειώσεις από αυτόν τον μήνα στους λογαριασμούς (Πίνακας)