Μετά την εισβολή στη Γεωργία το 2008 και έως σήμερα, η Ρωσία κατάφερε να εκσυγχρονίσει και να αναβαθμίσει σε ικανοποιητικό βαθμό τις ένοπλες δυνάμεις της.

Βραχυ-μεσοπρόθεσμα, αυτές οι προσπάθειες αναμένεται να επικεντρωθούν πρωτίστως στον εκσυγχρονισμό του στρατιωτικού εξοπλισμού, στη βελτίωση της ετοιμότητας μάχης και στο διακλαδικό συντονισμό.

Δευτερευόντως, στη διοίκηση και τον έλεγχο, στον ηλεκτρονικό πόλεμο, στη στρατολόγηση επαγγελματιών στρατιωτών, στις αλλαγές της δομής των δυνάμεων και στη διοικητική μέριμνα.

Τα τελευταία δέκα χρόνια, η Ρωσία έχει αυξήσει την επιχειρησιακή δυνατότητα των ενόπλων δυνάμεών της και αυτό φάνηκε κατά τη διάρκεια της εισβολής της στην Ουκρανία (2014) και την επέμβασή της στη Συρία (2015).

Αυτή η πρόσθετη επιχειρησιακή δυνατότητα επέτρεψε στη ρωσική κυβέρνηση να πολλαπλασιάσει τις πολιτικές της επιλογές και να εφαρμόσει μια πιο επιθετική εξωτερική πολιτική.

Τα επίσημα ρωσικά δόγματα ασφαλείας περιγράφονται λεπτομερώς στο Στρατιωτικό Δόγμα του 2014 και στη Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας του 2015.

Άλλα βασικά έγγραφα στρατηγικής περιλαμβάνουν την έννοια της Εξωτερικής Πολιτικής του 2016, τη Ναυτική Στρατηγική του 2017 και τις Αρχές της Στρατηγικής Πυρηνικής Αποτροπής του 2020.

Αυτά προσφέρουν μια εικόνα για το πώς οι Ρώσοι ηγέτες αντιλαμβάνονται τις υφιστάμενες απειλές και πώς οι στρατιωτικοί και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής ασφάλειας οραματίζονται μια μελλοντική σύγκρουση.

Επιπρόσθετα, το Στρατιωτικό Δόγμα και η Στρατηγική Εθνικής Ασφαλείας αναφέρονται στη σπουδαιότητα των πληροφοριών και στην πιθανότητα ανάδυσης εσωτερικών και εξωτερικών απειλών.

Στρατιωτικές απειλές

Το Στρατιωτικό Δόγμα του 2014 διαχωρίζει τις απειλές σε δύο κατηγορίες, αναλόγως με το μέγεθός τους. Ήτοι, σε «στρατιωτικούς κινδύνους» και σε «στρατιωτικές απειλές». Οι στρατιωτικοί κίνδυνοι είναι ένας χαρακτηρισμός, ο οποίος αναφέρεται σε καταστάσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε στρατιωτική απειλή, υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Οι στρατιωτικές απειλές χαρακτηρίζεται από αυξημένη πιθανότητα έναρξης μιας στρατιωτικής σύγκρουσης.

Η ρωσική στρατιωτική θεωρία διαχωρίζει τις συγκρούσεις, ανάλογα με το μέγεθός τους: ένοπλη σύγκρουση, τοπικός πόλεμος, περιφερειακός πόλεμος, πόλεμος μεγάλης κλίμακας και παγκόσμιος (πυρηνικός) πόλεμος. Αυτά τα επίπεδα σύγκρουσης είναι σημαντικά για την κατανόηση του πώς ο ρωσικός στρατός αντιλαμβάνεται τη φύση, τους παράγοντες και την κλιμάκωση του πολέμου.

Στρατιωτικό Δόγμα

Επιχειρησιακά, οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στην επιθετική στρατηγική με μαζικά πυρά. Η συμπυκνωμένη χρήση πυροβολικού και βαλλιστικών βλημάτων εδάφους-εδάφους μικρού βεληνεκούς (ρουκετών), ταυτόχρονα με μεγάλους σχηματισμούς αρμάτων μάχης, παραμένει στον πυρήνα του ρωσικού στρατιωτικού δόγματος. Το στρατιωτικό δόγμα της Ρωσίας εστιάζει επίσης στην αρχική περίοδο του πολέμου. Σε περίπτωση πολέμου μεγάλης κλίμακας, οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις ανησυχούν ιδιαίτερα για πιθανή αιφνιδιαστική επίθεση.

Αμυντικός προϋπολογισμός

Οι στρατιωτικές δαπάνες της Ρωσίας υπολογίζονται μεταξύ 60 και 65 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως (περίπου 4% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος – ΑΕΠ). Οι προτεραιότητες των μακροπρόθεσμων αμυντικών δαπανών της Ρωσίας αναφέρονται λεπτομερώς στα Κρατικά Σχέδια Εξοπλισμού (Gosudarstvennaia Programma vooruzheniia – GPV), τα οποία συνήθως υλοποιούνται σε βάθος 10ετίας. Το GPV 2020 (χρονική περίοδος 2011-2020) αφορούσε τις αυξημένες κατά 70% στρατιωτικές δαπάνες, για τον εκσυγχρονισμό του στρατιωτικού εξοπλισμού.

Το νεότερο σχέδιο GPV 2027 απαιτεί συνολικές δαπάνες περίπου 330 δισεκατομμυρίων δολαρίων (3%-4% του ΑΕΠ από το 2018 έως το 2027). Κεντρική προτεραιότητα για το GPV 2027 είναι η ανάπτυξη δυνατοτήτων μεγάλου βεληνεκούς και χτυπημάτων ακριβείας. Αυτό περιλαμβάνει βλήματα cruise εκτοξευόμενα από τη θάλασσα και τον αέρα (3M-54 Kalibr, Kh-101/102), βαλλιστικά βλήματα εδάφους-εδάφους μικρού και μέσου βεληνεκούς (9K720 Iskander-M, 9M729 Novator), βλήματα αέρος-εδάφους μεγάλου βεληνεκούς με δυνατότητα πυρηνικών κεφαλών (Kh-47M2 Khinzhal) και υπερηχητικά βλήματα εδάφους-εδάφους μεγάλου βεληνεκούς με δυνατότητα πυρηνικών κεφαλών (3M-22 Zircon, Avangard).

Προηγμένη αμυντική τεχνολογία

Η καινοτομία της ρωσικής αμυντικής τεχνολογίας επιτρέπει την διεύρυνση της στρατιωτικής σκέψης σχετικά με τον μελλοντικό πόλεμο, ειδικά τα ασύμμετρα πλεονεκτήματα που προσφέρει έναντι ισχυρότερων αντιπάλων. Τα νέα οπλικά συστήματα, που ονομάστηκαν “Putin’s superoruzhie” (υπερόπλα του Πούτιν) και παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά το 2018, σηματοδοτούν την πρόθεση της Ρωσίας να καινοτομήσει στον αμυντικό-βιομηχανικό τομέα, προκειμένου να αντιμετωπίσει την αντιληπτή συμβατική στρατιωτική υπεροχή έτερων ισχυρότερων αντιπάλων.

Η Ρωσία επιδιώκει τη σταδιακή ενσωμάτωση των καινοτόμων στρατιωτικών τεχνολογιών, που θα λειτουργήσουν ως «πολλαπλασιαστές ισχύος» στα υπάρχοντα οπλικά συστήματα. Εν τω μεταξύ, η αμυντική βιομηχανία αναπτύσσει νέα συστήματα και δυνατότητες στρατιωτικής ρομποτικής και έχει συμπεριλάβει με επιτυχία μη επανδρωμένα οχήματα, ιδιαίτερα μη επανδρωμένα μαχητικά αεροσκάφη (UCAVs), στη διεξαγωγή των στρατιωτικών επιχειρήσεων.

Πέραν αυτών, αναπτύσσονται τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης, με σκοπό τη διακοπή των δυτικών συστημάτων διοίκησης, ελέγχου και επικοινωνιών, καθώς και την απόκτηση υπεροχής στον τομέα των πληροφοριών.

Διοίκηση και έλεγχος

Οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις είναι οργανωμένες σε πέντε Στρατιωτικές Περιφέρειες (Ανατολική, Κεντρική, Βόρεια, Δυτική και Νότια). Ταυτόχρονα, στη Μόσχα, λειτουργεί το Εθνικό Κέντρο Διοίκησης και Ελέγχου.

Χερσαίες δυνάμεις

Την τελευταία δεκαετία, η Ρωσία έχει προβεί σε σημαντικές αλλαγές των χερσαίων δυνάμεών της. Συγκεκριμένα, αύξησε την στρατολόγηση επαγγελματιών στρατιωτών και αναβάθμισε τις μονάδες βαρέως πυροβολικού, βλημάτων πυροβολικού και ηλεκτρονικού πολέμου.

Οι ρωσικές χερσαίες δυνάμεις δίνουν έμφαση στην ικανότητα μετακίνησης και στην διεξαγωγή σύντομων, σύνθετων και ταχέων επιχειρήσεων. Επίσης, εμπεριέχουν σχηματισμούς πυροβολικού και αεράμυνας. Την υψηλότερη επιχειρησιακή δυνατότητα διαθέτουν οι ρωσικές χερσαίες δυνάμεις της Νότιας και Δυτικής Στρατιωτικής Περιφέρειας.

Σήμερα, το προσωπικό των ρωσικών χερσαίων δυνάμεων αριθμεί περίπου 280.000. Επειδή η θητεία των 12 μηνών θεωρείται πολύ σύντομη για την εκπαίδευση των στρατευσίμων, η στρατολόγηση επαγγελματιών στρατιωτών συνιστά υψηλή προτεραιότητα του υπουργείου Άμυνας. Αν και στις περισσότερες μονάδες οι στρατεύσιμοι αποτελούν έως και το ένα τρίτο του προσωπικού, εντούτοις, οι περισσότεροι εξ αυτών επιφορτίζονται με μόνο με δευτερεύοντες ρόλους υποστήριξης.

Η εμπειρία του ρωσικού στρατού στην Ουκρανία και τη Συρία κατέδειξε τη σημασία των μονάδων πυροβολικού, των βαλλιστικών βλημάτων μικρού βεληνεκούς και των τεθωρακισμένων. Ωστόσο, οι χερσαίες δυνάμεις είχαν χαμηλή προτεραιότητα χρηματοδότησης στον εκσυγχρονισμό των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων.

Αεροδιαστημικές δυνάμεις

Tην 1η Αυγούστου 2015, η Ρωσία δημιούργησε τις αεροδιαστημικές δυνάμεις (Vozdushno Kosmicheskiye Sily – VKS) ως νέο κλάδο των ενόπλων δυνάμεών της, με τη συγχώνευση της ρωσικής πολεμικής αεροπορίας και των ρωσικών δυνάμεων αεροδιαστημικής άμυνας. Σήμερα, οι αεροδιαστημικές δυνάμεις, που αριθμούν περίπου 165.000, αποτελούνται από την πολεμική αεροπορία, την αεράμυνα, τις διαστημικές δυνάμεις και την αεροπορία στρατού.

Κατά τη διάρκεια του GPV 2020, παράλληλα με το πολεμικό ναυτικό, οι αεροδιαστημικές δυνάμεις έλαβαν υψηλή προτεραιότητα και απέκτησαν σύγχρονα οπλικά συστήματα. Επιπλέον, επεκτάθηκε ο χρόνος εκπαίδευσης για τους χειριστές και τα πληρώματα αεροσκαφών. Οι ρωσικές αεροπορικές δυνάμεις διαθέτουν πολυάριθμους τύπους αεροσκαφών αναχαίτισης και βομβαρδιστικών.

Η επέμβαση των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων στη Συρία έδωσε στις αεροδιαστημικές δυνάμεις σημαντική επιχειρησιακή εμπειρία. Τα συριακά θέατρα επιχειρήσεων χρησιμοποιήθηκαν ως πεδία δοκιμών για νέες επιχειρησιακές δυνατότητες, συμπεριλαμβανομένων των βλημάτων cruise αέρος-εδάφους τακτικού (έως 300 km) και μεγάλου βεληνεκούς.

Η ανάπτυξη μαχητικών αεροσκαφών πέμπτης γενιάς αντιμετώπισε σημαντικές προκλήσεις σχεδίασης και παραγωγής, με αποτέλεσμα τα ρωσικά μαχητικά να υστερούν σημαντικά σε σχέση με τα αντίστοιχα των Ηνωμένων Πολιτειών, ειδικά στην ακρίβεια στόχευσης και βομβαρδισμού. Να τονίσουμε ότι, από το 2014, η Ρωσία δυσκολεύεται να κατασκευάσει αξιόλογους κινητήρες, λόγω της διακοπής των σχέσεών της με τους Ουκρανούς κατασκευαστές. Αντίθετα, σε αυτόν τον τομέα, η Τουρκία επιδιώκει να επωφεληθεί από τις συνεχώς βελτιούμενες τουρκο-ουκρανικές σχέσεις συνεργασίας.

Η δύναμη των στρατηγικών βομβαρδιστικών της Ρωσίας συνέχισε να διεξάγει επιχειρήσεις με εκσυγχρονισμένα βομβαρδιστικά της σοβιετικής εποχής, ενώ, οι δυνατότητες των μεταφορικών αεροσκαφών μεγάλης εμβέλειας παραμένουν περιορισμένες, περιορίζοντας ταυτόχρονα την ταχεία μεταφορά των επίγειων και εναέριων δυνάμεων.

Η στρατηγική αεράμυνα, που επιχειρεί χωριστά από τις μονάδες αεράμυνας των χερσαίων δυνάμεων, ελέγχεται από τις αεροδιαστημικές δυνάμεις και είναι υπεύθυνη για την προστασία κρίσιμων υποδομών και στρατηγικών στόχων.

Ναυτικές δυνάμεις

Μετά από αρκετά χρόνια περιορισμένης χρηματοδότησης, το ρωσικό πολεμικό ναυτικό, με προσωπικό 150.000-160.000, επωφελήθηκε από τα σχετικά υψηλά επίπεδα χρηματοδότησης, κατά τη διάρκεια του GPV 2020, που το επέτρεψαν να αποκτήσει νέα πολεμικά πλοία και υποβρύχια, αλλά και δυνατότητες ακριβούς στοχοποίησης. Μεταξύ άλλων, δόθηκε προτεραιότητα στη ναυπήγηση μικρών και ευέλικτων πολεμικών πλοίων, συχνά πολλαπλού ρόλου, με υψηλή ισχύ πυρός.

Από την πλευρά της, η ρωσική ναυπηγική βιομηχανία κατασκευάζει ως επί το πλείστον πλοία μεγαλύτερα των 7.000 τόνων. Ως αποτέλεσμα, το ρωσικό πολεμικό ναυτικό βασίζεται ολοένα και περισσότερο σε βαριά οπλισμένες φρεγάτες. Αυτά τα πλοία είναι εξοπλισμένα με συστήματα κάθετης εκτόξευσης (Vertical Launch Systems – VLS), όπως βλήματα cruise, ανθυποβρυχιακά βλήματα και υπερηχητικά βλήματα κατά στόχων επιφανείας.

Οι υποβρύχιες δυνάμεις της Ρωσίας εμφανίζουν πρόοδο τόσο στον κατασκευαστικό τομέα, όσο και στα οπλικά συστήματα, καθώς κατασκευάζουν επιθετικά υποβρύχια, εξοπλισμένα με νέα πυρηνικά βαλλιστικά βλήματα και βλήματα cruise με πυρηνικές κεφαλές.

Το ρωσικό πολεμικό ναυτικό είναι οργανωμένο σε τέσσερις στόλους (Βόρειος, Ειρηνικός, Μαύρη Θάλασσα και Βαλτική) και έναν στολίσκο (Κασπία Θάλασσα).Τα περισσότερα από τα μεγαλύτερα πλοία επιφανείας της Ρωσίας έχουν ηλικία άνω των 30 ετών και υποβάλλονται σε διάφορες αναβαθμίσεις, προκειμένου να παρατείνουν τη διάρκεια ζωής τους. Στην δύναμη των στόλων του Βορρά και του Ειρηνικού υπάγεται η δύναμη των πυρηνικών υποβρυχίων της Ρωσίας. Ο Βόρειος στόλος είναι ο πιο προηγμένος και ευθύνεται για την περιοχή της Αρκτικής και της Βόρειας Στρατιωτικής Περιφέρειας. Μετά την προσάρτηση της Κριμαίας, ο στόλος της Μαύρης Θάλασσας αφενός έχει αυξηθεί σε μέγεθος και δυνατότητες, αφετέρου έχει στείλει τα περισσότερα πλοία στην ρωσική ναυτική ομάδα της Μεσογείου.

Το πολεμικό ναυτικό είναι υπεύθυνο και για τις μονάδες πυροβολικού της παράκτιας άμυνας, που είναι σχεδιασμένες και εξοπλισμένες με μια ποικιλία όπλων πυροβολικού και βλημάτων κατά πλοίων επιφανείας, για να προστατεύουν τα λιμάνια και τις ακτές της Ρωσίας.

Κάθε στόλος διοικεί τουλάχιστον μία ταξιαρχία πεζοναυτών (περίπου 10.000-12.500 στρατιώτες συνολικά). Αυτές οι ταξιαρχίες είναι σχεδόν πλήρως επανδρωμένες με επαγγελματίες στρατιώτες, θεωρούνται ως επίλεκτες δυνάμεις και αποτελούν μέρος των δυνάμεων ταχείας αντίδρασης και επέμβασης της Ρωσίας.

Δύναμη Spetsnaz

Spetsnaz ονομάζεται η επίλεκτη δύναμη ελαφρού πεζικού της Ρωσίας (17.000-20.000 στρατιώτες, σε επτά τακτικές ανεξάρτητες ταξιαρχίες) υπεύθυνη για τη διεξαγωγή επιχειρήσεων τακτικής αναγνώρισης και δολιοφθορών στο πεδίο μάχης, καθώς και για την επίβλεψη των τοπικών συμμαχικών μονάδων στην ανατολική Ουκρανία και τη Συρία. Υπάγεται στην Κύρια Διεύθυνση του Γενικού Επιτελείου και επιχειρεί υπό την διοίκηση των τοπικών στρατιωτικών περιφερειών.

Αερομεταφερόμενες επιθετικές δυνάμεις

Οι αερομεταφερόμενες επιθετικές ρωσικές δυνάμεις θεωρούνται από τις πλέον ικανές στρατιωτικές μονάδες της Ρωσίας. Συνιστούν στρατηγικό πλεονέκτημα, υπάγονται διοικητικά στο Γενικό Επιτελείο, είναι καλά εξοπλισμένες και διαθέτουν την υψηλότερη ετοιμότητα. Αποτελούνται από περίπου 45.000 στρατιώτες και είναι οργανωμένες σε δύο αερομεταφερόμενες μεραρχίες, δύο μεραρχίες αεροπορικής επίθεσης (χερσαίες δυνάμεις μετακινούμενες κυρίως με ελικόπτερα), τέσσερις ανεξάρτητες ταξιαρχίες αεροπορικής επίθεσης και ένα επίλεκτο σύνταγμα αναγνώρισης Spetsnaz.

Διαβάστε επίσης:

Gazprom: Η μεταφορά ρωσικού αερίου προς την Ευρώπη συνεχίζεται κανονικά

Ουκρανία: Η Ελλάδα στέλνει αμυντικό υλικό και ανθρωπιστική βοήθεια για τους πρόσφυγες

Πόλεμος στην Ουκρανία: «Όχι» Ζελένσκι σε συνομιλίες στη Λευκορωσία με τους Ρώσους – Το νέο μήνυμα του Πούτιν (Video)